نام وى به صورت هاى یزید، زید، بُرَیْر و نام پدرش حُصَین، حُضَیْر، خُضَیْر و عبدالله آمده است.
شیخ طوسى رحمه الله، بى آن که بر شهادتش در روز عاشورا تصریح کند، او را از اصحاب امام حسین علیه السلام، بر شمرده است.
برخى نویسندگان در شرح حال او چنین نوشته اند:
یزید بن حُصَیْن هَمْدانى مشرقى، مردى شریف، عابد، زاهد و از شجاعان کوفه بود. در جنگ ها یاد و نامى داشت. او از بهترین شیعیان بود. با مسلم بن عقیل بیعت کرد؛ و هنگامى که قیام وى به شکست انجامید، از کوفه خارج گردید و خود را به امام حسین علیه السلام رساند؛ و پیوسته با آن حضرت بود. وقتى آب را بر اردوگاه امام حسین علیه السلام بستند، با اجازه امام علیه السلام، نزد عمر سعد رفت و با او در این باره به گفت و گو پرداخت، شاید از این کار دست بردارد. اما سخنانش در نفس بد سگال پسر سعد، اثر نکرد.
روز عاشورا، در صف یاران امام حسین علیه السلام، به پیکار با دشمنان پرداخت و پیش از ظهر به شهادت رسید.
فاضل در بندى رجز زیر را به او نسبت داده است:
أنا یَزیدُ ما أنا بِالفاشِلِ اضْرِبُکُمْ عَنْ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىِ
ضَرْبَ غُلامٍ ارْجَحِى بَطَلِ حَتَّى الاقِى یَوْمَ حَشْرِى عَمَلىِ
من یزیدم که هنگام جنگ، ترسو نیستم، همچون جوانى شجاع در دفاع از حسین بن على علیه السلام، شما را با شمشیر مى زنم، تا این که به روز رستخیز عمل خویش را دیدار کنم.
در زیارت منسوب به ناحیه مقدسه، بر این شهید بزرگوار، چنین درود فرستاده شده است:
السَّلامُ عَلى یَزیدِ بْنِ حُصَیْنِ الْهَمْدانِىّ المَشْرِفىِّ القارِىّ، المُجَدِّلِ بِالْمَشْرَفِىِّ
سلام بر یزید بن حصین هَمْدانى مشرقى، همو که قارى قرآن بود و دشمن را به تیغ مَشْرَقِىّ بر خاک مى افکند.
منبع : منبع: پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
