احیای کتاب و سنت
در سخنان سیدالشهدا(ع) نمونه‌هایی از مرگ سنت‌ها و حیات بدعت‌ها وجهالت‌ها و نیز جملاتی از احیاگری به اصول و ارزش‌های فراموش شده و از دست رفته‌وجود دارد:
حضرت در نامه‌ای خطاب به مردم بصره می‌نویسد:
«من شما را به کتاب خدا و سنّت پیامبر فرا می‌خوانم، سنت مرده و بدعت زنده‌شده است، اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را پیروی کنید، شما را به راه رشد هدایت‌می‌کنم».
در جایی دیگر این گونه می‌فرماید:
«کوفیان به من نامه نوشته و از من خواسته‌اند که نزد آنان بروم، چرا که امیدوارم‌معالم و نشانه‌های حق‌ّ زنده گردد و بدعت‌ها بمیرد».
این که در زیارت حضرت می‌خوانیم:
«تلوت‌َ الکتاب‌َ حق‌َّ تلاوته» تلاوت واقعی قرآن تلاش برای احیای تعالیم آن درمتن جامعه است که امام حسین(ع) به آن پرداخت و دستاورد نهضت عاشورا بود.
احیای دین
سیدالشهدا(ع) مرگ در راه حق و احیای آن را زندگی می‌شمرد و در این راه باکی ازشهادت نداشت، این سخن از اوست: «چه آسان است مرگ در راه رسیدن به عزّت و زنده‌کردن حق».
حمایت از دین و فداکاری در راه آن جلوة بارزی از احیاگری است و اگر آن جهادها وشهادت‌ها نبود، اساس دین باقی نمی‌ماند، اگر صدای اذان و آوای تکبیری پابرجاست،نتیجة همان فداکاری‌ها و جان‌فشانی‌ها است.
در شعری که زبان حال حضرت را بیان می‌کند به این مطلب به صراحت اشاره‌شده است:
«لو کان دین محمّد لم یستقم‌اءلاّ بقتلی فیا سیوف خذینی»
حضرت ابوالفضل(ع) نیز در رجزی که در روز عاشورا، پس از قطع شدن دست‌راست خویش خواند بر مسئله حمایت از دین تأکید داشت:
«والله اءن قطعتم یمینی‌اءنّی أحامی أبداً عن دینی»
احیای نماز
امام حسین(ع) و یاران باوفایش در نهضت عاشورا به نماز و اقامة آن اهمیت‌بسیاری می‌دادند، مهلت شب عاشورا به‌خاطر همین بود، عشق به نماز و دعا و استغفار دردل امام(ع) آن‌چنان بود که به برادرش عباس(ع) فرمود:
«از این گروه بخواه تا نبرد را به فردا بیندازند و امشب به تأخیر افتد، باشد که به نمازو دعا و استغفار بپردازیم، خدا می‌داند که من پیوسته علاقه به نماز و تلاوت آیات الهی‌داشته‌ام».
ظهر عاشورا وقتی «ابوثمامه صیداوی» وقت نماز را به یادآورد، حضرت فرمود:«نماز را به یاد آوردی! خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد».
سعیدبن عبدالله حنفی نیز هنگام نماز جلوی امام(ع) ایستاد و همة تیرهای‌دشمن را که به‌سوی حضرت می‌آمد، به‌جان خرید تا آن‌جا که نماز امام پایان یافت و او درخون غرق گشت و اولین شهید نماز در جبهة کربلا شد. پیام عاشورا پیام اقامة نماز وتربیت نسل نمازخوان و خدادوست و اهل تهجّد و عرفان است.
نتیجه‌گیری
عاشورا مکتب انسان‌سازی است و حسین آموزگار بزرگ بشریت؛ عاشورا یک‌حادثه نیست، بلکه یک مکتب است، مکتبی که درس ایمان و عقیده، شهامت و شهادت،عدالت و آزادی‌خواهی، همّت و غیرت، جهاد و قیام، صبر و استقامت، امامت و ولایت،ایثار و رشادت و در یک کلام درس انسانیت به تمامی بشر و تمام آنها که می‌خواهندانسان باشند و انسان زندگی کنند، می‌دهد. عاشورا در ظاهر یک روز، ولی در واقع به‌بلندای تمام اعصار و قرون است و عاشوراییان در ظاهر تعدادی محدود، اما در واقع‌به‌تعداد تمام عدالت‌جویان و آزادی‌خواهان جهان و تمام آنهایی که قلبشان برای‌انسانیت می‌تپد. آری، در آن زمان اگر چه به‌ظاهر یزید بر خاندان پیامبر(ص) تسلط پیداکرد و توانست بدن های آنها را زیر سُم اسبان لگدکوب کند، اما مکتب و مرام آنها هرگز ازبین نرفت و تا حق و حقیقت وجود دارد حسین و حسینیان زنده و جاویدند و همین رمزبقای نهضت اواست. آنچه شیرزن دشت کربلا، عقیلة بنی‌هاشم، زینب کبری در کاخ‌شام فرمود:
«ای یزید: هر چه حیله و مکر می‌توانی به‌کار ببر و آنچه در توان داری تلاش کن.به‌خدا سوگند! هرگز نمی‌توانی ذکر ما را از سینه‌ها محو کنی».
آری، «کل‌ّ یوم‌ٍ عاشورا و کل‌ّ أرض‌ٍ کربلا».
منابع
1ـ الاحتجاج، الطبرسی، احمدبن علی،م 560 ه ، نشر دارالنعمان، بیروت، لبنان.
2ـ الارشاد، شیخ مفید،م 413 ه،نشر دارالمفید،تحقیق مؤسسه آل‌البیت:، قم.
3ـ بحارالانوار، مجلسی، محمدباقر،م 1111 ه ، نشر مؤسسة الوفاء،بیروت، لبنان.
4ـ حماسة حسینی، مطهری، مرتضی،م 1358 ش، مجموعة آثار، جلد 1(ع)، انتشارات‌صدرا، تهران.
5ـ حیاة الامام الحسین(ع)، قرشی، باقر شریف،معاصر، مطبة أدب، نجف اشرف.
6ـ صحیفة الحسین(ع)، قیومی اصفهانی، جواد،معاصر، مؤسسة نشر اسلامی،قم.
7ـ العوالم، بحرانی، عبدالله،م 1130 ه،نشر مدرسة الامام المهدی(عج)،قم.
8ـ کلمات الامام الحسین(ع)،شریفی، محمود،معاصر،نشر دارالمعروف، قم.
9ـ مسند الامام الشهید(ع)،عطاردی، عزیزالله،معاصر، انتشارات عطارد.
10ـ معالم المدرستین،عسکری، سید مرتضی،معاصر، مؤسسة النعمان، بیروت،لبنان.
11ـ مناقب آل ابی‌طالب(ع)،ابن شهرآشوب،م 588 ه، مطبعة الحیدریة، النجف.
منبع : مجمع جهانی اهل البیت
