شقاق مقعدی بریدگی یا پارگی کوچک در پوست نازک مقعد، به ویژه دهانه مقعد می باشد. شقاق مقعد معمولاً به دلیل دفع مدفوع سفت، بلند کردن وسایل سنگین، اسهال و یبوست مزمن، چاقی، نشستن طولانی مدت و … ایجاد میشود و باعث خونریزی (خون قرمز روشن)، اجابت مزاج دردناک، درد، خارش، قرمزی و تورم اطراف مقعد می شود.
شقاق مقعدی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود اگر کمتر از 6 هفته است که علائم شقاق را به صورت خفیف دارید از نوع حاد است و می توان با برخی روش های خانگی جلوی پیشرفت و مزمن شدن آن را گرفت. شقاق اگر مزمن شود با روش های خانگی قابل درمان نیست و نیاز به مداخله پزشکی مثل جراحی و لیزر می باشد.
اگر زمانی با درد شدید، خونریزی بیش از حد، یا بدتر شدن علائم مواجه شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
برخی از روش های خانگی و تغییر سبک زندگی مانند تغییرات رژیم غذایی، نرمکننده مدفوع بدون نسخه و کرمهای موضعی می تواند شقاق حاد مقعد را برطرف کرده و آن را بهبود بخشد. با این حال، اگر علت زمینه ای برطرف نشود، ممکن است مجدد عود کند. در ادامه 5 روش اصلی برای درمان خانگی و تسکین سوزش ناشی از شقاق مقعدی را بررسی خواهیم کرد:
درمان خانگی برای کاهش درد شقاق
روش های خانگی برای شقاق مقعدی میتواند به کاهش علائم و بهبودی کمک کند، بهویژه برای شقاق حاد:
- حمام سیتز: خیساندن ناحیه مقعد در آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه چند بار در روز می تواند درد و سوزش شقاق را تسکین دهد.
منظور از این حمام نشستن در تشت آب گرم است که میتواند در تسریع روند درمان به شدت تاثیرگذار باشد. حمام sitz موجب افزایش گردش خون در این ناحیه شده و در بهبود بافت آسیب دیده موثر است. این حمام علاوه بر درمان در بهبود علائم این بیماری از جمله درد، سوزش و خارش فیشر نیز موثر خواهد بود.
معجزه درمان شقاق مقعدی در خانه – کلینیک پایتخت
- نرمکنندههای مدفوع: استفاده از ملین های نرمکننده مدفوع بدون نسخه یا مکملهای فیبر میتواند حرکات روده را نرمتر و دفع را راحت تر کند.
- رژیم غذایی پر فیبر: رژیم غذایی سرشار از فیبر، میوه، سبزیجات و غلات کامل می تواند به جلوگیری از یبوست کمک کند و باعث حرکات منظم و نرم روده شود.
- نوشیدن آب و مایعات بیشتر: نوشیدن مقدار زیادی آب برای حفظ نرمی مدفوع و جلوگیری از یبوست ضروری است.
- مسکنهای موضعی: کرم و پمادهای حاوی لیدوکائین باعث تسکین موقت درد و کاهش سوزش شقاق در ناحیه مقعد می شود.
- رعایت بهداشت مقعد: بعد از اجابت مزاج به آرامی ناحیه مقعد را با آب و صابون ملایم تمیز کنید. از دستمال توالت زبر یا معطر استفاده نکنید.
1. روغن زیتون
روغن زیتون یک ملین طبیعی است که اجازه می دهد مدفوع بدون درد دفع شود. گنجاندن روغن زیتون در رژیم غذایی می تواند به روان شدن روده ها کمک کند و حرکات روده را نرم تر کند. روزانه یک قاشق غذاخوری روغن زیتون مصرف کنید.
برای استفاده موضعی از روغن زیتون برای شقاق مقعدی، مقدار مساوی روغن زیتون را با عسل و موم زنبور عسل مخلوط کنید. مخلوط را حرارت دهید تا موم کاملا ذوب شود. پس از آن، همه مواد را مخلوط کرده و بگذارید خنک شود. سپس آن را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. این کار به بهبود بریدگی های کوچک کمک می کند. در صورت نیاز، این روش را پس از سه تا چهار ساعت فاصله تکرار کنید.
2. حمام سیتز
حمام سیتز و خیساندن ناحیه مقعد در آب گرم در وان به مدت 10 تا 20 دقیقه عضلات اسفنکتر را شل می کند و به تسکین درد ناشی از شقاق کمک می کند. این کار را چندین بار در روز انجام دهید، به خصوص بعد از هر بار اجابت مزاج. نشستن در آب گرم
3.پمادهای موضعی
استفاده از بی حس کننده های موضعی، مانند لیدوکائین، روی پوست اطراف مقعد می تواند به تسکین درد کمک کند
- هیدروکورتیزون نیز می تواند به درمان خارش، درد، تورم و ناراحتی در ناحیه مقعد کمک کند.
- نیتروگلیسیرین نیز، به شل شدن عضلات اطراف مقعد و افزایش جریان خون در شقاق کمک می کند تا بهبودی را تسریع بخشد.
- مسدود کننده های کانال کلسیم مانند دیلتیازم و نیفدیپین نیز می توانند به شل شدن اسفنکتر مقعد کمک کنند.
یک مطالعه در سال 2020 (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) نشان داد که این داروها در درمان شقاق مقعدی موثرتر از داروهای بی حس کننده موضعی به تنهایی هستند.
4. سرکه سیب
یبوست و زور زدن در حین دفع شقاق مقعدی را بدتر می کند. سرکه سیب به بهبود هضم و رفع یبوست کمک می کند و در نتیجه فشار به مقعد را کاهش می دهد. نوشیدن یک قاشق غذاخوری سرکه سیب در یک لیوان آب قبل از غذا می تواند به تنظیم حرکات روده و بهبودی سریع تر شقاق کمک کند.
5. دانه کتان
دانه کتان دارای خاصیت ملین طبیعی می باشد که به کاهش فشار در هنگام اجابت مزاج کمک می کند. مصرف روزانه دانه کتان آسیاب شده می تواند قوام مدفوع را بهبود بخشد و درد ناشی از دفع را کاهش دهد. یک قاشق غذاخوری دانه کتان آسیاب شده را به اسموتی ها، غلات یا سالاد خود اضافه کنید تا فیبر بیشتری دریافت کنید.
6. فیبر
رژیم غذایی با فیبر بالا به طور موثر 87٪ از شقاق های حاد مقعد را در 3 هفته درمان می کند و ادامه رژیم غذایی به مدت 1 سال از عود آنها جلوگیری می کند.
مصرف 20 تا 30 گرم فیبر محلول و نامحلول می تواند به پیشگیری از یبوست کمک کند. فیبر محلول حجم مدفوع را افزایش می دهد، در حالی که فیبر نامحلول به تسریع زمان انتقال غذا در دستگاه گوارش کمک می کند.
دانه کتان و پسیلیوم می توانند به بهبود یبوست کمک کنند. مصرف مکمل های فیبر مانند متاموسیل، سیتروسل و کنسیل نیز مفید است.
یک رژیم غذایی غنی از فیبر باعث نرم شدن مدفوع می شود که به معنای فشار کمتر در هنگام اجابت مزاج است. غذاهایی مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات منابع عالی فیبر هستند.
7. نوشیدن آب و مایعات کافی
در بیشتر موارد شقاق مقعدی در اثر یبوست یا دفع مدفوع بزرگ و سفت رخ می دهد. اگر به اندازه کافی آب ننوشید می تواند منجر به سفت شدن مدفوع شود که دفع آن دشوار است.
هیدراته ماندن برای حفظ عملکرد روده مهم است. نوشیدن آب زیاد هضم را آسان می کند و باعث نرمی مدفوع و کاهش فشار روی شقاق می شود. حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز بخورید.
چقدر طول می کشد تا شقاق مقعد خوب شود؟
مدت زمان بهبودی شقاق مقعدی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- شدت شکاف ایجاد شده
- اثربخشی روش درمان انتخاب شده
- سلامت عمومی فرد و داشتن یا نداشتن بیماری های زمینه ای مثل دیابت
شقاق حاد مقعد معمولاً طی چند روز تا یک هفته بهبود می یابد.
مدت زمان بهبودی شقاق مزمن مقعد که پارگی های قدیمی تر یا عود کننده هستند، طولانی تر هست. و می تواند چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
چه زمانی شقاق نیاز به جراحی دارد؟
درمان شقاق مقعدی مزمن معمولاً با جراحی است.
آیا درمان های طبیعی می توانند به درمان شقاق حاد کمک کنند؟
روش های طبیعی مانند ملین ها و حمام نشستن در درمان شقاق حاد نسبت به مزمن موثرتر هستند.
چرا برخی از شقاق ها با درمان های طبیعی بهبود نمی یابند؟
شقاق مقعدی باعث ایجاد یک چرخه معیوب می شود. آسیب حاد منجر به درد و اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد می شود. این منجر به کاهش جریان خون و بهبود ضعیف می شود. هنگامی که این چرخه ناقص باقی بماند، شکاف ها باقی می مانند.
شقاق همچنین زمانی که عواملی که باعث ایجاد آنها میشوند باقی میمانند، عود میکنند. به عنوان مثال می توان به یبوست یا یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کرون اشاره کرد.
آیا ممکن است شقاق بعد از جراحی بازگردد؟
شقاق ممکن است پس از جراحی بازگردد یا عود کند، اما به ندرت اتفاق میافتد و در 6% از افرادی که برای درمان شقاق تحت عمل جراحی قرار گرفتهاند، اتفاق میافتد.