به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، یکی از نکاتی که شاید برای ما شهروندان کنونی ایران (که بیش از نود درصدمان از وقتی چشم به این جهان گشودیم، از نعمت آب لوله‌کشی برخوردار بودیم) جالب باشد، دانستن پاسخ این پرسش است که پیش از لوله‌کشی، دست‌کم در تهران آب مصرفی شهروندان چگونه تامین می‌شد. اس.جی.دبلیو بنجامین نخستین سفیر ایالات متحده آمریکا در ایران دوره ناصرالدین‌شاه، در خاطرات خود نحوه تامین آب در آن دوران را این‌طور توضیح داده است:
سیستم تامین آب تهران و شهرهای دیگر ایران جالب توجه و در عین حال مشابه یکدگیر است. قبل از هر چیز باید گفت که در دنیا کمتر کشور متمدنی پیدا می‌شود که به اندازه ایران دچار کمبود از لحاظ آب و چوب باشد. طبیعت از این نظر به ایران خیلی ظلم کرده است، و یک نفر خارجی با این کمبود آب وقتی حوض‌ها و استخرهای پر از آب تهران را مشاهده می‌کند متعجب می‌شود.
در فصل زمستان که معمولا کوتاه و زودگذر است باران و برف کمی در تهران می‌بارد. محصول غله ورامین که باید خوراک اهالی تهران را تامین کند بستگی به مقدار این بارندگی دارد. در بقیه اوقات سال اصلا بارندگی نمی‌شود مگر در قله کوه‌ها و ارتفاعات. حالا سوالی که در این‌جا پیش می‌آید این است که در این صورت آب تهران چگونه تامین می‌شود؟
به این سوال به‌سادگی نمی‌توان جواب داد که با حفر چاه؛ زیرا با کمیِ بارندگی، چاه‌ها باید خیلی عمیق باشند تا به آب برسند. در هر حال برف‌های کوه‌ها به‌تدریج آب می‌شوند و نهرهای کوچکی تشکیل می‌دهند که از کوه‌ها سرازیر می‌شوند و یا در زمین فرو می‌روند و به شکل چشمه و منابع زیرزمینی درمی‌آیند. آب این چشمه‌ها و منابع را که در اعماق کمی از دامنه‌های کوه‌ها قرار دارند، از طریق سیستم قنات به شهر می‌رسانند. قنات‌ها مجاری زیرزمینی‌ای هستند که در هر هشتاد متر فاصله، چاهی در مسیر آن‌ها کنده‌اند که آب آن‌ها را به طرف شهر هدایت کنند و در صورت لزوم مجرای آب را لاروبی می‌کنند. خاک این چاه‌های قنات را در اطراف دهانه آن‌ها می‌ریزند و بدین ترتیب خاکریزهایی به فواصل معین از یکدیگر به وجود می‌آید که مسیر قنات را مشخص می‌کند. مسافران و خارجیان باید مراقب جان خود باشند که در تاریکی شب به داخل این چاه‌ها سقوط نکنند. آبی که بدین ترتیب به دست می‌آید البته گران است و شهرنشینان باید آن را برای شرب یا مصارف دیگر بخرند و هر ماهه مبلغی بابت آن بپردازند. تهران در حال حاضر دارای سی‌وچهار رشته قنات است که با تحمل مشقت و کار زیاد آن‌ها را ساخته‌اند.
259
