فیزیوتراپی سگ شاید برای خیلی از ماها آشنا نباشه اما از اونجایی که سگها از جمله حیوانات شیطون و با فعالیت بدنی بالا هستند، بیشتر در معرض آسیب‌های اسکلتی و عضلانی قرار دارند که متاسفانه احتمال آسیب هم کم نیست !!!
در چنین مواقعی فیزیوتراپی یکی از روشهای مؤثر درمانی است که به بهبود مشکلات حرکتی، کاهش درد و تسریع روند بهبود پس از جراحی‌های حیوانات و آسیب‌ها سگ کمک می‌کند.
بررسی دلایل نیاز سگها به فیزیوتراپی
۱. پس از جراحی
الف ) جراحی رباط صلیبی (مانند CCL در سگها):
بعد از جراحی رباط صلیبی، عضلات پا به دلیل بی‌حرکتی دچار ضعف می‌شوند و مفصل زانو ممکن است سفت یا دردناک شود. فیزیوتراپی کمک می‌کند به:
- کاهش التهاب و درد با استفاده از سرما یا الکتروتراپی
- بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل زانو با تمرینات کششی کنترل‌شده
- تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ برای حمایت مجدد از زانو
- بهبود هماهنگی عصبی-عضلانی برای بازگشت به راه رفتن طبیعی
در صورت عدم استفاده از فیزیوتراپی، احتمال سفتی مفصل، لنگش دائم یا ایجاد آرتروز ثانویه بیشتر میشود.
ب ) جراحی لگن و شکستگی:
در جراحی‌هایی مثل شکستگی استخوان لگن یا تعویض مفصل ران (در موارد دیسپلازی شدید)، حیوان معمولاً به بی‌حرکتی نسبی و درد دچار میشود. فیزیوتراپی کمک می‌کند به:
- جلوگیری از آتروفی عضلانی با تحریک عضلات حتی در فاز غیرفعال
- تقویت عضلات اطراف لگن برای بازگرداندن ثبات و تحمل وزن
- بهبود تعادل و توزیع وزن بین اندام‌ها
- کاهش لنگش با اصلاح الگوهای حرکتی ناصحیح
- کاهش چسبندگی بافت‌ها و خشکی مفاصل با تمرینات تدریجی
هیدروتراپی هم معمولاً در این موارد بسیار مفید است، چون بدون وارد کردن وزن زیاد بر مفاصل، عضلات را فعال می‌کند.
پ ) جراحی ستون فقرات (مثل دیسک بین‌مهره‌ای یا آسیب‌های نخاعی):
در این نوع جراحی‌ها، عملکرد عصبی ممکن است دچار اختلال شده باشد. فیزیوتراپی در این شرایط اهداف مشخصی دارد:
- تحریک عصب-عضله برای بازگرداندن ارتباط عصبی با تکنیک‌هایی مثل تحریک الکتریکی
- پیشگیری از زخم‌های فشاری و تحلیل عضلات با تغییر وضعیت بدن و تمرینات پسیو
- تقویت عضلات مرکزی (core) برای حمایت بیشتر از ستون فقرات
- تمرینات تعادلی و هماهنگی حرکتی در فاز بازگشت تدریجی حرکت
- آموزش مجدد راه رفتن با تمرینات گام‌به‌گام و حمایتی
در صورت عدم پیگیری فیزیوتراپی، ریسک از دست رفتن دائمی عملکرد حرکتی و بی‌اختیاری بیشتر میشود.۲. بیماری‌های مفصلی
آرتروز (معمولا در سنین بالا برای سگها اتفاق میوفته )
دیسپلازی مفصل ران و آرنج که قبلا تو جراحی ارتوپد سگ در موردش صحبت کردیم
مشکلات عصبی و فیزیوتراپی برای سگ
1. فلج اندام‌ها:
فیزیوتراپی با تحریک عضلات و اعصاب از طریق تکنیک‌هایی مانند الکتروتراپی و تمرینات کششی، به حفظ توده عضلانی و جلوگیری از تحلیل آن کمک می‌کند و ممکن است باعث بازگشت تدریجی عملکرد عصبی-عضلانی شود.
2. مشکلات نخاعی:
در بیماری‌های نخاعی مانند دیسک بین‌مهره‌ای، فیزیوتراپی با کاهش التهاب، بهبود جریان خون موضعی و تحریک عصبی، به روند بازسازی بافت عصبی کمک می‌کند و از سفتی عضلات ناشی از بی‌حرکتی جلوگیری می‌کند.
3. ضعف حرکتی:
با تمرینات هدفمند، عضلات ضعیف‌شده تقویت می‌شوند، هماهنگی بین عضله و عصب بهبود می‌یابد و حیوان توانایی انجام حرکات عادی را به‌تدریج بازمی‌یابد.
4. آسیب‌های ورزشی و روزمره:
فیزیوتراپی با به‌کارگیری روش‌هایی مانند ماساژ درمانی، سرما و گرما درمانی، و تمرینات کنترل‌شده، باعث کاهش درد، کاهش التهاب و تسریع بازسازی بافت میشود.
5. کشیدگی عضلات:
کشیدگی باعث پارگی‌های میکروسکوپی در عضله میشود. فیزیوتراپی با افزایش جریان خون و کاهش اسپاسم، روند ترمیم را سریع‌تر کرده و از آسیب ثانویه جلوگیری می‌کند.
6. پیچ‌خوردگی مفاصل:
این آسیب‌ها موجب التهاب در کپسول مفصلی می‌شوند. فیزیوتراپی با کنترل التهاب و بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل، مانع خشکی و چسبندگی بافت‌ها میشود.
7. ریکاوری پس از دویدن‌های سنگین:
فیزیوتراپی باعث کاهش اسید لاکتیک، بهبود جریان خون و رفع خستگی عضلات میشود. این روند از آسیب‌های تجمعی پیشگیری می‌کند.
8. چاقی:
با ترکیب تمرینات سبک و کنترل‌شده، فیزیوتراپی به سوزاندن کالری بدون وارد آمدن فشار به مفاصل کمک می‌کند و تحرک را افزایش می‌دهد.
9. کنترل وزن:
برنامه‌های فیزیوتراپی برای کنترل وزن شامل تمرینات هوازی، پیاده‌روی در آب، و تمرینات مقاومتی ملایم هستند که بدون آسیب به مفاصل، مصرف انرژی را افزایش می‌دهند.
10. افزایش تحرک بدون فشار زیاد بر مفاصل:
استفاده از روش‌هایی مانند هیدروتراپی باعث بی‌وزنی نسبی بدن میشود و اجازه می‌دهد مفاصل تحت کمترین فشار، حرکت کنند و عضلات فعال شوند.
11. حیوانات مسن:
در سنین بالا، عضلات تحلیل رفته و مفاصل خشک می‌شوند. فیزیوتراپی با تمرینات سبک، ماساژ و تحریک عصبی-عضلانی، تحرک را حفظ کرده و از درد جلوگیری می‌کند.
12. بهبود تعادل:
تمرینات خاص فیزیوتراپی باعث تقویت عضلات عمقی (استابیلایزرها) میشود و هماهنگی عصبی-عضلانی را تقویت می‌کند که برای حفظ تعادل حیاتی است.
13. افزایش قدرت عضلات:
از طریق تمرینات مقاومتی و پله‌درمانی، حجم و قدرت عضلات افزایش می‌یابد، که به بهبود عملکرد حرکتی و پیشگیری از آسیب کمک می‌کند.
14. کنترل دردهای مزمن:
روش‌هایی مانند لیزر درمانی، الکتروتراپی، گرما درمانی و تمرینات آرام، باعث کاهش انتقال پیام‌های درد و افزایش ترشح اندورفین می‌شوند که تسکین طبیعی درد هستند.
روشهای فیزیوتراپی در سگها
فیزیوتراپی سگ به روشهای مختلفی انجام میشود که در ادامه به معرفی انها میپردازیم
تردمیل آبی
- ماساژ درمانی
- تحریک الکتریکی عضلات (TENS & EMS)
- تمرینات دامنه حرکتی و کششی
- تمرینات تعادلی و حرکتی با توپ و وسایل کمکی
مزایای فیزیوتراپی در سگها
- کاهش درد و تورم
- بهبود دامنه حرکتی
- افزایش قدرت عضلانی
- تسریع روند بهبود پس از جراحی
- پیشگیری از ضعف و آتروفی عضلات
- ارتقای کیفیت زندگی در سنین بالا
سخن آخر پت لینک
فیزیوتراپی در سگها می‌تواند نقش بسیار مؤثری در کنترل درد، بهبود تحرک و بازگرداندن عملکرد طبیعی بدن داشته باشد. این روش به ویژه در سگ‌های ورزشی، سالمند، یا دچار بیماری‌های مزمن مفصلی و عصبی، اهمیت ویژه‌ای دارد و توصیه می‌کنیم در برنامه درمانی بگنجانید، در صورتی که نیاز به پیدا کردن دامپزشک خوب و معتبر اطراف خود داشته باشید میتوانید وارد سایت پت لینک شوید و با یک سرچ با فیلتر های مناسبی که در سایت برای شما عزیزان قرار داده ایم در کوتاه ترین زمان ممکن یک پزشک مناسب برای حیوان خود بیابید.
