معجزه در ادبیات دینی مطرح می‌شود و آن نشانه اثبات حقانیت پیامبران است. هر عمل شگفت‌آوری را نمی‌توان معجزه دانست مگر آنکه ادعای پیامبری نیز در کار باشد. علامه طباطبائی معتقد هستند که «اعجاز برای اثبات معارف الهی نیست، بلکه اعجاز برای اثبات رسالت و تصدیق پیامبری آنها است». (تفسیر المیزان ج 1 ص 94) «طبق تعاریفی که از بزرگان شیعه در رابطه با تعریف معجزه گذشت، برای معجزه سه شرط مطرح است: الف- معجزه پدیده های خارق العاده ای هستند که از راه اسباب وعلل عادی و متعارف، پدید نمی‌آیند، ب-برخی از این امور خارق العاده، با اراده‌ی الهی و با اذن خاص خداوند تعالی، از پیامبران، ظهور می‌کند، ج-چنین امر خارق العاده ای می‌تواند نشانه‌ی صدق ادعای پیامبر باشد و در این صورت اصطلاحا معجزه نامیده می‌شود». (بررسی اعجاز قرآن، حمیدرضا اصغری، سایت راسخون)
معانی اعجاز قرآناعجاز قرآن یکی از باورهای مهم مسلمانان در خصوص کتاب‌الله است. بسیاری از متکلمان در میان سنی و شیعه معتقد هستند که قرآن معجزه پیامبر اسلام(ص) است. مهم‌ترین دلالتی که برای اعجاز قرآن در کتاب‌الله آمده است تحدی قرآن است به این معنا که کسی نمی‌تواند حتی آیه‌ای مانند قرآن و یا سوره‌ای مانند آن بیاورد. این عجز دیگران در آوردن مانند برای قرآن مهم‌ترین معنای اعجاز قرآنی گرفته شده است.
در میان متکلمان ابراهیم نظام معتزلی معتقد است که اعجاز قرآن در این است که هرگاه معاندی بخواهد سوره‌ای مشابه آن بیاورد، خداوند او را از این کار منصرف می‌کند. جاحظ که ادیبی عرب بود، نظریه نظم قرآن را مطرح کرد که بر اساس این نظریه قرآن کلامی اعجازآمیز و دارای بلاغت خاص است، در همین راستا بود که سلیمان خطابی معتقد بود که شنیدن قرآن چنان لذت‌بخش است و گاهی بر انسان ترس را مستولی می‌کند که در آثار دیگر مشهود نیست.
اعجاز قرآن به غیر از انواع اعجاز بیانی که بیان شده است، به معنای اعجاز عددی، علمی و پیش‌گویانه، غیب‌گویانه، گزاش واقعیات تاریخی، گزارش از امور ماورایی و نهان‌گویی نیز تفسیر شده است. اما جنبه اصلی اعجاز قرآن همان تحدی است، استاد هادی معرفت در این خصوص نوشته است: تحدی -که نمایانگر اعجاز قرآن است- جنبه علمی قرآن را نیز شامل می‌شود؟ بدین معنا که قرآن آن‌گاه که تحدی نموده و هم‌آورد طلبیده، آیا به این گونه اشارات علمی نیز نظر داشته است؟ یا آن که بر اثر پیش رفت علم و پی بردن به برخی از اسرار علمی که قرآن به آنها اشارتی دارد، گوشهای از اعجاز این کتاب آسمانی روشن شده است. به عبارتی دیگر پس از آن که دانش‌مندان با ابزار علمی که در اختیار داشتند، توانستند از این گونه اشارات علمی که تا کنون حالت ابهام داشته، پرده بردارند و در نتیجه به گوشهای از احاطه صاحب سخن(پروردگار) پی ببرند و دریابند که چنین سخنی یا اشارتی در آن روزگار، جز از پروردگار جهان امکان صدور نداشته و بدین جهت مساله اعجاز علمی قرآن مطرح گردیده است! برخی برهمین عقیدهاند که این‌گونه اشارات علمی دلیل اعجاز می‌تواند باشد.
فاطمه فتحی‌گوش در خصوص اعجاز بیانی معقتد است، در بلاغت و فصاحت نه تنها عرب صدر اسلام، بلکه عرب امروزی را نیز عاجز ساخته است به ویژه که بیان قرآن در قالب زبان محاوره‌ای عرب است و چیزی غیر آن نیست اما عرب نتوانسته است نمونه‌ای چون آن بیاورد. قرآن از لحاظ سبک و اسلوب بیان و ادای مطالب، به کار گیری کلمات ، تعبیرات مناسب، رعایت بلاغت و فصاحت از مرز قدرت بشر گذشته و به حد اعجاز رسیده است.
اعجاز قرآن را می‌توان دارای معنای دیگر دانست و آن جاودانه بودن آن است. در این معنا محتوای قرآن برای همه زمان‌ها و مکان‌ها تازه و پر معناست. امام صادق(ع) در این خصوص می‌فرمایند: تازگی قرآن برای آن است که خدای تبارک و تعالی آن را برای زمان موقت یا مردم خاصی نفرستاده و چون همیشگی و همگانی است، در هر زمان، جدید است و در نزد هر مردمی تا روز قیامت شیرین و پر جذبه است. امام باقر(ع) نیز از باب تشبیه معقول به محسوس، همیشگی بدونِ قرآن را به همواره بودن دو اختر فروزان آفتاب و ماه تشبیه می‌سازد و می‌فرماید: یعنی قرآن همانند دو اختر پرفروغ خورشید و ماه، همیشه در جریان است و زندگی انسان‌ها را تا پایان دنیا روشن می‌سازد.
معنای دیگری که برای اعجاز قرآن بیان شده، عدم اختلاف در قرآن و یا به معنای دیگر انسجام آیات قرآن است. سیدابوالفضل موسویان در این خصوص می‌گوید: یکی از دلایل قرآن بر غیر بشری بودن این کتاب و حقانیت پیامبر(ص) در دعوی نبوت، عدم اختلاف در آیات آن است. قرآن از همه و حتی از مخالفان نیز خواسته است در آیاتش تدبر کنند و چون اختلافی در آن نخواهند دید، بدانند از جانب خدا نازل شده است، زیرا اگر ساخته بشر بود باید در آن اختلاف فراوانی به چشم می‌خورد. (پرتو وحی، شماره 1، ص47)
هادی معرفت نمونه‌هایی از تفسیر علمی را رتق و فتق آسمانها و زمین، نقش کوهها در استواری زمین، دشواری تنفس با افزایش ارتفاع، آب منشا حیات و پوشش هوایی حافظ زمین را به عنوان نشانه‌هایی از اعجاز علمی در قرآن ذکر کرده و آیاتی را در این خصوص آورده است.
