آیا به پزشک خود اعتماد دارید؟

باید واقع بین بود

گواهی نامه های گوناگون نصب شده بر دیوار مطب و اتاق انتظار با شکوهش و منشی وی که نمی گذارد شما حرفتان را تمام کنید، را فراموش کنید. آنچه که در ذهن شما هست، به آن بیشتر توجه نمائید. آن این که آیا به پزشک خود اعتماد دارید؟ آیا معتقدید که او تمام هم خود را به سود شما بکار خواهد برد، و به موقع انجام وظیفه خواهد کرد؟ چه بیش از همه، در ارتباط بین پزشک و بیمار، اعتماد یک عنصر حیاتی است و همیشه هم اینطور بوده است.

اعتماد درست که بر واقعیت استوار باشد به بیمار اطمینان می دهد که از وی مواظبت دقیق خواهد شد و یک ارتباط منطقی بین پزشک و بیمار برقرار می کند و این امر شما را قادر می سازد که همه درد و ناراحتی خود را به روشنی بیان نمائید که در بهبود شما کاملا مؤثر است.

باید بدانید که پزشک شما نه غیب گوست و نه فال بین، بلکه از بیان درد شما و از یافته های خود به نتیجه خوب می رسد. به قول حافظ شیرین سخن:

«دردمندی که کند درد نهان پیش طبیب

درد او بی سببی قابل درمان نشود»

متاسفانه به نظر می رسد که امروزه عناصر زیادی مانع ایجاد اعتماد می گردند از جمله این که پزشک به عللی در نوشتن داروهای ضروری خود را محدود بداند و بکوشد که هزینه درمان کم شود. این امر ممکن است باعث سست شدن اعتماد گردد به طور مثال وقتی برخی از داروها، و لو به علل موجه، از فهرست داروهای بیمه حذف شوند، پزشک برای تقویت اعتماد متقابل باید علت این امر را برای بیمار روشن نماید. باید کوشید که هرگز رشته اعتماد گسسته نشود و از بین نرود. باید این اعتماد مدام برقرار و حفظ شود. شکی نیست که اعتماد باید متقابل باشد. هم پزشک و هم بیمار به سهم خود بکوشند.

در این راه گامهای چند باید به وسیله بیمار برداشته شود به شرح زیر:

1- باید اعتماد سنجیده شود:

وقتی که صحبت از اعتماد است، منظور این نیست که شما چشم بسته به پزشک اعتقاد و اعتماد پیدا کنید و نیز نباید بی مورد هم بدبین باشید، بلکه باید اعتماد در زمینه مساعد بین این دو فکر ایجاد شود. اگر شما اعتماد کورکورانه به پزشک داشته باشید، می پندارید که وی هرچه بگوید به سود شماست و چون او پزشک است می داند چه چیز درست است و چه چیز نادرست. اگر شما به طور سنجیده اعتماد پیدا کنید، مهارت و قضاوت وی را می توانید دریابید. اگر شما بدبین باشید، ممکن است نتیجه درمان چندان رضایت بخش نباشد.

شما اگر به پزشک اعتماد داشته باشید، شرح بیماری و آنچه را که در مورد بیماری خود می دانید، با اعتماد کامل بیان نمائید که در معالجه شما بسیار سودمند خواهد بود. از طرف دیگر بدبینی بی مورد درباره هر آنچه که پزشک می گوید، باعث خواهد شد که اعتماد متقابل و لو برای یک دقیقه شکوفا نشود. مثلا اگر خیال کنید که پزشک برای این که صرفا پول بگیرد، شما را درمان می کند در این صورت ضرر این بی اعتمادی متوجه خود شما خواهد شد و این چنین تصورات واقع بینانه نیستند و مساله ای را حل نمیکنند و عملا موجب می شود که برای درمان یک بیماری ساده، فرد به چندین پزشک مراجعه کند و نتیجه مطلوب هم به دست نیاید. شما باید به پزشک خود اعتماد کنید که بهترین شیوه درمان را توام با شایستگی درباره شما انجام می دهد مگر این که واقعا عکس آن برای شما ثابت شود.

وقتی که به پزشک اعتماد داشتید، می توانید پرسش های خود را به روشنی مطرح نمائید. اگر شما فکر می کنید که پزشک شما اشتباه کرده است، به صراحت با وی در میان بگذارید و منتظر پاسخ صریح باشید یا شما را قانع می کند که اشتباه نکرده است، بلکه شما در اشتباهید و اگر شخص منصفی باشد، به اشتباه خودش اقرار می کند چه هر بشری از جمله پزشک ممکن است اشتباه بکند. اگر وی بخواهد سرپوش روی اشتباه خود بگذارد، محترمانه از وی خداحافظی کرده و پزشک خود را عوض نمائید.

در این صورت اگر شما از پزشک پیشین خود ناخشنود هستید و یا طرز درمان وی برای شما خوش آیند نبوده است، نباید پیش پزشک جدید این مطالب را بیان نمایید و از پزشک قبلی بدگوئی کنید چه این امر دردی از شما را دوا نمی کند و چه بسا که پزشک کنونی فکر کند که شما حق ناشناس هستید.

2- به خود اعتماد داشته باشید (اعتماد به نفس)

برخی از بیماران از خود هیچگونه واکنشی نشان نمی دهند و می گویند من که دکتر نیستم و لذا از پزشک سؤالی نمی کنند و در نتیجه اعتماد متقابل سست می شود. در واقع در مورد بعضی از مسائل و گونه های مختلف بیماریها، خود شما وارد و مطلعید مثلا شما می دانید کجای بدن شما درد می کند. کی و چگونه؟ بیان این مسائل و اخذ پاسخ لازم به پرسش های گوناگون چه بسا به درمان شما کمک شایان بکند. هر پرسش و پاسخی واقعا گره گشا نیست، ولی در بسیاری اوقات راهنمای خوبی است برای پزشک. وقتی که شما به خود اعتماد داشتید و پرسش های لازم را مطرح نمودید بسیار سودمند خواهد بود.

برخی از بیماران درباره علائم بیماری خود شک دارند و یا خجول هستند. شاید دلیل این امر این باشد که بیمار فکر می کند در برابر کسی قرار گرفته است که آگاه و محیط به تمام دانش های پزشکی است و در مقابل، او هم فردی است بیمار و گاهی در بستر خوابیده و ناتوان. در چنین شرائطی ممکن است بیمار از شرح حال خود، به علت عدم اعتماد به نفس، عاجز بماند و نتواند آنچه را که وی را آزار می دهد، بیان نماید. درحالی که خود بیمار بهتر از هرکس می داند که چه چیز او را آزار می دهد. بنابراین هرگز از بیان کامل علائم و جزئیات بیماری خود ناراحت نباشید گیرم که پزشک به گفته های شما زیاد توجه نکند ولی به هر حال شما باید پاسخ پرسش های خود را به روشنی دریافت کنید و بدانید که چه باید بکنید. به طور مثال درد سینه دارید و این درد یکباره آغاز شده است و شما به پزشک مراجعه می کنید و وی پس از معاینه می گوید مساله مهمی در کار نیست و این درد احتمالا در اثر کشش عضلانی است. اگر شما قانع نشوید می توانید از پزشک پرسش های دیگری بکنید و علت عدم لزوم رادیوگرافی و آزمایش های دیگر را بپرسید در این صورت پزشک می تواند شما را مطمئن کند که مساله بیماری قلبی در کار نیست. و شما نباید بی جهت وقت و پول خود را هدر کنید و نیز ممکن است وی شما را قانع کند که ناراحتی قلبی، به دلائلی نظیر نبود سابقه درد، جوان بودن نسبی شما، نبودن سابقه بیماری قلبی در خانواده شما، میزان بودن کلسترل خون و طبیعی بودن نوار قلبی، در مورد شما مطرح نیست. در این صورت با اعتمادی که شما به پزشک دارید، قانع خواهید شد.

نکته ای که نباید فراموش شود، این است که اگر شما لهجه محلی دارید و زبان پزشک را خوب درک نمی کنید و یا برعکس، در این صورت کسی را همراه خود ببرید که بازبان پزشک آشنا باشد.

به هر حال وظیفه پزشک است که به هر نحو ممکن طرز مصرف دارو و غذا و دیگر دستورات را به خوبی به شما تفهیم نماید.

3- صادق باشید

اگر شما با پزشک خود کاملا صادق نباشید، به سلامت خود صدمه می زنید اگر شما اطلاعات لازم را از پزشک پنهان دارید، شاید پزشک نیز نتواند به تشخیص کاملا رست برسد چه وی براساس اطلاعات ناکافی قضاوت خواهد کرد و از همه بدتر ممکن ست بر اثر گفته های شما به قضاوت درست نرسد. درست است که برای بیمار دشوار می نماید که اطلاعات بالقوه ناخوش آیند و یا دشوار را بیان نماید، ولی به هر صورت باید به پزشک اعتماد بکند و او را رازدار خود بداند، خصوصا هر نوع درمان را که پیش از مراجعه به پزشک، شخصا و یا به تجویز افراد فاقد صلاحیت انجام داده اند، باید به اطلاع پزشک برساند. در غیر این صورت به داروئی که پزشک بر حسب اطلاعات نادرست شما نوشته شده است، اعتماد نخواهید کرد و ممکن است از مصرف آن خودداری نمائید بنابراین جز بیان کیفیت واقعی بیماری به پزشک، چاره ای نیست. صادق بودن بیش از گفتن واقعیت ارزش دارد چه کسی که صادق است، بدون ترس و اضطراب و مشقت واقعیت را برای پزشک بیان می کند.

مطلب دیگر این که باید شما مطمئن شوید که پزشک گفته های شما را خوب فهمیده است چه گاهی مطالب شما طوری بیان می شود که توجه طرف را جلب نمی کند. این نکته را نیز در نظر بگیرید که منظور پزشک از پرسش های گونه گون صرفا برای تشخیص درد و درمان شماست نه در مقام قضاوت بر اعمال شما.

برخی از افراد چنین تصور می کنند وقتی که درباره حق درمان از پزشک تخفیف می گیرند، ممکن است وی چنانچه شاید و باید دقت نکند ولی بیماران باید مطمئن شوند که در مورد جامعه پزشکی چنین تصوری باطل است و هیچ پزشکی با کم و زیاد شدن حق درمان، در کار خود قصور نخواهد کرد. اصولا هر هنرمندی می کوشد که هنر او کامل تر و بهتر عرضه شود، من جمله پزشک. چه طبابت علاوه بر علم، هنر نیز هست.

گاهی می توان با آزمودن، به پزشک اعتماد بیشتری پیدا کرد. فرض کنید پزشکی صلاح می داند که شما جراحی بشوید در این صورت می توانید از منبع دیگر نیز تحقیق نمائید وقتی که تشخیص پزشک شما از منبع دیگر نیز تایید شد، شاهین ترازو به نفع اعتماد متقابل سنگینی خواهد کرد و بیش از هر وقت دیگر به پزشک خود اعتماد خواهید نمود.

علم و دانش اعتماد ایجاد می کند بدین معنی هرچه شما بیشتر آگاه باشید، اعتماد شما نیز بیشتر خواهد شد چه خواهید دانست که پزشک شما کار درستی انجام می دهد. وقتی که نظر یک پزشک دیگر، مطابق نظر پزشک معالج شما بود در این صورت به طور طبیعی اعتماد شما افزایش خواهد یافت.

گاهی در مورد عوارض جنبی داروها مطالبی در «روشورها» نوشته می شود که پزشک معمولا با در نظر گرفتن عوارض جانبی دارو مصلحت می داند که از آن دارو برای درمان بیمار استفاده کند ولی به عوارض جانبی ممکن است توجه نکرده و یا آن را فراموش کرده باشد، در این صورت می توانید در مورد عوارض جانبی احتمالی که در «بروشور» ذکر شده اند، از پزشک پرسش نمایید تا راهنمائیهای لازم را مبذول دارد.

این را هم یادآوری کنم لازم نیست که شما هرچیز را بدانید و نباید انتظار داشته باشید که به اندازه پزشک درباره بیماری خود آگاهی داشته باشید. آنچه که لازم است شما بدانید، این است که پرسش های خوب و بجا از پزشک نمایید اگر پزشک به این پرسش های سنجیده شما با صبر و حوصله جواب داد، اعتماد شما به وی بیشتر خواهد شد.