بهداشت بانوان
بخش دوم
دکتر منصور اشرفی
دردهای کم; با دردسرهای زیاد! ">
بخش دوم
دردهای کم; با دردسرهای زیاد!
خال سیاه، خونریزی طولانی و لوپوس، سه عارضه هستند که بانوان باید
با مشاهده علائم آنها به صورت جدی در صدد معاینه و مراجعه به پزشک برآیند و هرگز
آنها را ساده تصور نکنند .
ملانوم یا خال سیاه
اگر اندازه خالی که سالهاست در بدن دارید افزایش یافت، آن را جدی
بگیرید چه; ممکن است خطرناک باشد .
نوعی خال سیاه که «ملانوم » نامیده می شود، شکلی از سرطان پوست است
که در مردها اغلب در سینه و پشت عارض می گردد و در بانوان بیشتر در ساق پاها دیده
می شود آن هم به سبب اینکه در منزل و حیاط خانه ساق پاها بیشتر در معرض نور آفتاب
قرار می گیرد .
آنچه بسیار اهمیت دارد، این است که هرگونه خال یا نقطه مشکوک در
پوست بدن باید مورد معاینه پزشک قرار گیرد . بهتر ست بانوان گاهگاهی جلو آینه تمام
قد بایستند و اندام خود را به دقت بررسی کنند . «هر گونه نقطه غیر عادی » مانند کک
و مک و یا خال کبود دیدند آن را با پزشک در میان بگذارند به ویژه اگر خال برجسته
باشد و یا تغییر رنگ دهد و به راحتی خونریزی کند .
خون ریزی
دفع خون عادت ماهانه بیش از حد معمولی، خون دماغ، خون ریزی از
لثه ها و کبود شدن خود به خودی نقطه ای در بدن (یعنی بدون ضربه و علت دیگری)
علائمی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند و باید نسبت به این علائم بسیار دقیق
بود .
اگر خونریزی عادت ماهانه شما بیش از اندازه بود، باید آن را
غیرعادی بدانید و لو اینکه پزشک به شما بگوید که نگران نباشید و یا مادر شما بگوید
که این یک امر عادی است . مدت طولانی عادت ماهانه با خونریزی زیاد، ممکن است
نشانه ای از بیماری «فون ویلی براند» باشد که نوعی اختلال ارثی خونریزی دهنده است .
در مبتلایان به این عارضه به سبب نقصان و یا عدم کفایت عاملی که باعث انعقاد خون
می شود، خونریزی دیرتر بند می آید . این عامل به نام «فاکتور فون ویلی براند»
نامیده می شود .
از علائم مشخصه این بیماری خون دماغ شدن و به آسانی کبود شدن نقاطی
از بدن و خونریزی دهان و لثه است . در بانوان، مشخص ترین علامت عادت ماهانه با
خونریزی سنگین است . گرچه تعداد مبتلایان به این بیماری کم و در حدود 2 درصد کل
جمعیت است، ولی با وجود این شیوع آن صد برابر بیش از «هموفیلی » است، و هر دو جنس
(مذکر و مؤنث) به یکسان به آن مبتلا می شوند . این بیماری به درستی ارزیابی و
تفهیم نشده است و علت آن اینست که چون بیماری شناخته شده تر هموفیلی، بیماری جنس
مذکر است، مردم عادی و حتی پزشکان تصور می کنند که خونریزی و اختلالات خونی نیز
مختص ذکور است . در صورتیکه 1 تا 3 درصد بانوانی که اختلالات خونی دارند، دچار
بیماری «فون ویلی براند» هستند .
همان طوری که ذکر شد، این بیماری غالبا ارثی است . بنابراین اگر
شما دچار این بیماری هستید، شاید مادر و یا مادربزرگ شما نیز مبتلا به چنین
عارضه ای بوده اند . در چنین حالتی شما نباید فکر کنید که چون مادر یا مادربزرگ
شما این ناراحتی را داشته اند، پس این یک امر طبیعی و سرنوشت خانواده است .
این بیماری اگر تشخیص داده نشود، می تواند خطرناک باشد و عوارضی
مانند کم خونی و یا برداشتن رحم با عمل جراحی، برای قطع خونریزی و حتی خونریزی
شدید در اثر تصادف، ایجاد نماید .
اگر تشخیص نادرست داده شده باشد، این بیماری ممکن است پس از زایمان
به خونریزی کشنده منجر شود . از آنجائی که این بیماری بر حسب ظاهر یک عارضه زنانگی
است، مبتلایان بیشتر به متخصص بیماریهای زنانگی مراجعه می کنند . در صورتیکه در
چنین مواردی لازم است به یک متخصص بیماریهای خونی مراجعه شود . چه; غالبا متخصصان
بیماریهای زنان در معاینه عارضه ای پیدا نمی کنند و به بیمار اظهار می دارند که
یافته غیرطبیعی در شما دیده نمی شود و احتمالا خونریزی عادت ماهانه شما طبیعی است
و در اغلب موارد پزشکان نیازی به آزمایش خون شناسی نمی بینند .
چه باید کرد؟
اگر شما علائم یادشده را دارید، از پزشک خود بخواهید که خون شما
مورد آزمایش دقیق قرار بگیرد و به ویژه باید زمان انعقاد خون شما (مدت زمانی که
خون لخته می شود) تعیین گردد . درمان این بیماری معمولا با داروئی به نام «دسمو
پرسین آستات » به صورت افشانه بینی، تزریقی و یا قرص است که باعث افزایش فاکتور
«فون ویل براند» در خون می شود . مصرف این دارو در آغاز هر دوره عادت ماهانه، در
اغلب بانوان، خونریزی را به حد طبیعی باز می گرداند . در چنین بیمارانی پیش از
جراحی و یا پیش گیری از دیگر خونریزیها نیز این دارو مصرف می شود .
«لوپوس »
لوپوس بیماری هزار چهره نامیده شده است . یعنی به اشکال گوناگون
بروز می کند . گاهی علائم بیماری بسیار ملایم هستند . بانوانی که به این ناراحتی
دچار می شوند، به گونه ای از اختلال ایمنی مبتلا هستند که سبب می شود دستگاه ایمنی
بدن به بافت ها و اعضای سالم خود حمله کند و به عبارتی این افراد دچار بیماری خود
ایمنی هستند . یک مطالعه تازه نشان داده است بانوان جوان - بین سنین 18 تا 44 -
احتمالا دو برابر بیش از دیگران - با همان سن و سال که به این بیماری مبتلا
نیستند، دچار حمله قبلی می شوند .
از آنجائی که علائم «لوپوس » از قبیل خستگی و دردآلودی به نظر
نمی رسد که تهدیدی برای حیات باشند لذا افراد خانواده، دوستان و حتی پزشکان کمتر
به این بیماری فکر می کنند و از آنجائی که علائم; خود به خود برطرف می شوند، این
امر به حساب خستگی ساده و یا «استرس » گذاشته می شود و فکر و نظر به طرف خوش بینی
متمایل می شود و انسان نمی داند که واقعا بیمار است و یا دچار ناراحتی معمولی شده
است . به بانوانی که دچار ناراحتی می شوند غالبا توصیه می شود که استراحت بکنند و
به خودشان بیشتر برسند . متاسفانه تاخیر در تشخیص، به بیماری فرصت می دهد که شدید
شود و حتی زندگی را تهدید بکند یعنی به اعضای بدن صدمه برساند .
علائم لوپوس
خستگی، دردآلودگی، مفاصل باد کرده و دردناک، تب های مقاوم به درمان
و مداوم و بیش از 38 درجه، بثورات (ثبورات) پوستی و تغییر رنگ پروانه ای شکل روی
بینی و گونه ها، درد قفسه سینه، کم خونی، حساسیت به نور خورشید، ریزش مو،
حساسیت بسیار شدید دست و پا به سرما، حمله های تشنجی و زخم در بینی و یا دهان که
بیش از دو هفته طول می کشد تا خوب شود .
چه باید کرد؟
راهی برای پیش گیری لوپوس وجود ندارد . حتی آزمایش اختصاصی نیز
وجود ندارد که لوپوس را نشان بدهد . اگر پزشک احتمال وجود این بیماری را بدهد،
دستور آزمایش خون به نام
A ,N ,A] »
می دهد . اگر پاسخ مثبت بود، باز هم دلیل قاطع بر ابتلا به این بیماری نیست چون
بیماریهای دیگر و برخی داروها نیز ممکن است باعث پاسخ مثبت کاذب شوند . ممکن است
پزشک دستور آزمایش دیگر یعنی شمارش تعداد گویچه های خون را بدهد چون در افراد دچار
لوپوس ممکن است گویچه های سفید خون کم شوند . نتیجه آزمایش ادرار نیز ممکن است غیر
طبیعی باشد و علائمی از ناراحتی کلیه ها نشان بدهد .
خود بیمار نیز می تواند با شرح دقیق از آغاز بیماری و سیر آن در
تشخیص به پزشک کمک نماید به ویژه اینکه در برخی از خانواده ها بیماری خود ایمنی
وجود دارد .
خوشبختانه این بیماری علاوه بر این که درمان پذیر می باشد، در
خاورمیانه کم است و بیشتر در خاور دور و مغرب زمین به ویژه آمریکا دیده می شود .