تغییرات هورمون ها در سالمندی

دکتر نسرین عاقلی؛ متخصص تغذیه

سیستم هورمونی با پیری تغییر می‌کند و ترشح هورمون‌ها کم می‌شود.

با بالا رفتن سن ترشح انسولین کاهش می‌یابد و سلول‌های بتا که ترشح کننده انسولین هستند، کم می‌شوند، به همین دلیل دیابت نوع 2 با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.

کاهش وزن روی فعالیت سلول‌های بتا اثر مثبت دارد.

تغییراتی که با بالا رفتن سن در غدد ایجاد می‌شوند، باعث بی‌اشتهایی در این سنین می‌شود که ممکن است به بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia)  منجر شود.

کاهش اشتها باعث می‌شود تا سالمندان کمتر غذا بخورند و دیرتر هم گرسنه می‌شوند.

کاهش ترشح هورمون استروژن، یکی از علل افزایش پوکی استخوان است.

ترشح غدد پاراتیروئید که در متابولیسم ویتامین D نقش مهمی دارد، در سالمندان کمی افزایش می‌یابد.

تغییرات غده تیروئید

کم کاری تیروئید که در همه سنین رایج است، با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود.

در دوران سالمندی 3 T که یکی از هورمون‌های تیروئید است، درسرم به علت کاهش تبدیل 4 T به 3 T کاهش پیدا می‌کند.

با دریافت کم عنصر ید، هورمون‌های تیروئید کاهش می‌یابند و میزان TSH که هورمون تحریک کننده تیروئید می‌باشد، بالا می‌رود و باعث بزرگ شدن غده تیروئید می‌شود.

پرکاری این غده در بین سالمندان 0/5 تا 3 در صد و کم کاری آن بین 0/5 تا 3/8 در صد می‌باشد.

بیماری‌های غده تیروئید در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.

شایع‌ترین نشانه پرکاری در سالمندان، کاهش وزن، بی اشتهایی، یبوست، دردهای شکمی، تهوع و استفراغ می‌باشد.

بیماری‌های قلبی نیز در افراد سالخورده مبتلا به پرکاری تیروئید، به علت بالا رفتن کلسترول شایع می‌باشد.

در سالمندان نشانه‌های کم کاری تیروئید، خستگی، ضعف، خشکی پوست، ریختن مو، یبوست، خواب آلودگی، ضعف حافظه، افسردگی، بی اشتهایی و کاهش زمان توجه می‌باشد.

کم‌خونی خفیف، در اکثر بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید دیده می‌شود.

بهترین آزمایش برای تشخیص کم کاری تیروئید اندازه‌گیری TSH سرم است که در این شرایط بالا می‌رود.

یکی از علل کم کاری، عدمترشح TSH می‌باشد که از بیماری‌های غده هیپوفیز ناشی می‌شود.

برخی از مواد غذایی مانند کلم، شلغم، بادام زمینی و دانه سویا، از جذب ید جلوگیری می‌کنند و مواد گواتروژن نامیده می‌شوند.

در صورت حرارت دیدن این مواد، خاصیت گواتروژنی آنها از بین می‌رود.