السلام علی مهدی الامم
انتظار از این زاویه که تمامی ادیان و مذهب «مژده ظهور منتظر» را داده اند، از دیرباز فراوان مورد بحث و پژوهش قرار گرفته است; اما از این منظر که امام مهدی علیه السلام از امت اسلامی چه انتظاراتی دارد و مسؤولیت جامعه اسلامی و مؤمنان در پیشگاه آن حضرت چیست؟ کمتر مورد کنکاش واقع شده است.
در ابتدا به نظر می رسد، پیرامون مکتب اهل بیت علیهم السلام دو نوع وظیفه دارند:
الف) وظایفی که تک تک افراد باید آن را انجام دهند.
ب) مسؤولیت هایی که جامعه باید عمل کند.
وظایف افراد:
به دلیل محدودیت فرصت، به عنوان نمونه، چند وظیفه را یادآور می شویم:
1- معرفت امام علیه السلام
طبیعی ترین و بدیهی ترین انتظاری که از ما متوقع است، این است که شناخت و معرفت خود را به امام عصر علیه السلام گسترش دهیم. در روایات می خوانیم:
«هرکس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد، مانند مردم عصر جاهلیت مرده است. (1)
شناخت امام و حجت خداوند سبحان، چنان اهمیت دارد که معصومان علیهم السلام سفارش کرده اند: دست استمداد به سوی پروردگار عالم دراز کنیم و بگوییم:
«اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی » (2)
خداوندا! حجت خود را به من بشناسان که اگر حجت خود را به من معرفی نکنی، از دینم گمراه می شوم.
امام صادق علیه السلام در بیان ارزش و جایگاه امام شناسی می فرماید: «هرکس بمیرد در حالی که عارف به امام زمان خویش باشد، مانند آن است که با حضرت قائم و در خیمه وی زندگی می کند.» (3)
2- ایمان و اطاعت
بعد از شناخت و معرفت نسبی - که اولین وظیفه ماست. - تکلیف دوم، ایمان آوردن و پذیرش امام علیه السلام است. هرچه شناخت ما از امام عمیق تر و صحیح تر باشد، درجات ایمان و اعتقاد ما افزایش می یابد. و این دو مقدمه اطاعت از وی شمرده می شود.
امام زین العابدین علیه السلام می فرماید:
«من ثبت علی ولایتنا فی غیبة قائمنا اعطاه الله اجر الف شهید مثل شهداء بدر و احد» (4)
کسی که در زمان غیبت قائم ما بر ولایت ما ثابت قدم باشد، خداوند اجر هزار شهید مانند شهیدان بدر و احد را به او عطا خواهد کرد.
3- انتظار فرج
از جمله وظایف شخصی معتقدان و محبان امام مهدی علیه السلام، انتظار فرج است. این امر در متون ارزشمند حدیثی مورد توجه و سفارش بسیار قرار گرفته است.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«هرکه بمیرد و منتظر امر (فرج امام عصر علیه السلام) باشد، مانند آن است که با حضرتش و در خیمه وی به سر می برد.»
امام صادق علیه السلام سپس اندکی مکث کرد و فرمود:
«نه، بلکه مانند آن است که در کنار وی شمشیر می زند و می جنگد.»
آنگاه ادامه داد:
«نه، به خدا سوگند، چنین شخصی مانند یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله خواهد بود که در کنار وی در میدان نبرد شهادت طلبانه به پیکار مشغول بودند.» (5)
انتظار فرج و امید به آمدن منجی بشریت و شوق دیدار کسی که می خواهد به همه ناهنجاری ها پایان داده، حکومت عدل الهی را به طور کامل برقرار کند، مورد توجه همه امامان علیهم السلام بود.
سدیر می گوید: من همراه مفضل بن عمرو، ابوالحسن و ابان بن تغلب خدمت امام صادق علیه السلام مشرف شدیم، در حالی که او روی خاک نشسته بود، لباسی که آستین کوتاه داشت، پوشیده بود، بسیاراندوهگین می نمود و مانند زنی که فرزند عزیزش را از دست داده، گریه می کرد و می فرمود:
«سرورم! غیبت تو خوابم را ربوده و استراحت و شادمانی ام را از میان برده است. سید من! غیبت تو، مصیبت مرا پیوسته گردانیده و محنتها و گرفتاریهایم را پیاپی ساخته، آب دیدگانم را جاری و ناله و اندوهم را برآورده است... .»
سدیر گفت: چون حضرت را در این حالت مشاهده کردیم، حیران شدیم و نزدیک بود قلب ما پاره گردد. گمان کردیم حضرت را زهر داده اند یا بلیه عظیمی از بلایای روزگار بر او حادث شده است. پس عرض کردیم: ای فرزند بهترین خلق! خدا هرگز دیدگانت را گریان نگرداند. چه حادثه ای تو را گریان گردانیده است; چه اتفاقی افتاده که چنین ماتم گرفته ای؟
حضرت آه سوزناکی برکشید و فرمود:
«امروز صبح در کتاب «جفر» نگریسته، ولادت حضرت صاحب الامر، درازی عمر وی، غیبت آن حضرت، طول غیبت، ابتلای مؤمنان در زمان غیبت، بسیار شدن شبهه ها در دل مردم و مرتد شدن اکثر آن ها... را مشاهده کردم و اندوه بر من چیره شد.» (6)
اگر امام صادق علیه السلام پیش از تولد امام زمان (عج) برای او و مسائل مربوط به وی چنین ناله سر می دهد و اشک می ریزد، وظیفه ما بسیار روشن و سخت خواهد بود.
4- امتحان
همان طوری که می دانید، عصر پرمحنت غیبت برای شیعیان آل محمد صلی الله علیه و آله عصر امتحان الهی است که خداوند متعال پیروان ثابت قدم او را از مدعیان دروغین امتحان می کند.
و خود امام عصر (عج) فرموده اند:
«تنها کسانی بر عقیده غیبت پایدار می مانند که خداوند قلبشان را آزموده باشد.» (7)
و علی بن موسی الرضا علیه السلام می فرماید:
«سوگند به خدا آنچه را که چشم بدان دوخته اید، رخ نشان نمی دهد مگر این که امتحان شوید.» (8)
اجمالا ما در حال امتحان هستیم و هر لحظه در برابر تکالیف و وظایفی که بر عهده داریم، آزموده خواهیم شد و طبیعی است کسانی که از این امتحان سخت خداوند بزرگ سرفراز بیرون آیند و مهر تایید و قبول را بگیرند، از دوستان و یاران حضرت محسوب خواهند شد و در این زمینه نیز انتظارات ایشان را انجام داده اند.
البته این که مواد امتحانی چیست، فواید امتحان کدام است و خداوند چرا مردمان را امتحان می نماید، بحث جداگانه ای است که مجال دیگری می خواهد.
وظایف اجتماع:
1- شناخت ویژگی های حکومت حضرت و فراهم آوردن مقدمات آن.
بخشی از ویژگی های عصر ظهور عبارت است از:
1- فروپاشی حاکمان ستم و تصفیه دنیا از اهل باطل.
2- غلبه اسلام بر تمامی ادیان و مکاتب باطل و منسوخ.
3- تشکیل دولت جهانی اسلام.
4- پیشرفت فرهنگ و دانش و اخلاق و معنویت.
5- اصلاح زمین و برقراری عدل کامل الهی.
6- عمران و آبادی سراسر زمین به گونه ای که نقطه ای به صورت مخروبه باقی نخواهد ماند.
7- به کارگیری کارگزاران دلسوز و عزل متصدیان ناسالم.
8- زنده ساختن سیره و رفتار رسول خدا و امامان معصوم علیهم السلام.
2- تبیین سیمای ملکوتی امام و حکومت او
این کار سبب می شود مردم شیفته حضرت و حکومت وی شوند و خود را برای ظهور او آماده سازند. روایات در این باره بسیار است; برای نمونه امام صادق علیه السلام می فرماید:
«تمامی علم 27 حرف است و همه انبیاء دو حرف آن را آورده اند. آنگاه که قائم ما قیام کند، 25 حرف بر آن افزوده می گردد و حضرت تمامی علوم را در میان مردم گسترش می دهد.» (9)
امام مهدی علیه السلام یاران خود را برای عمران و آبادی اعزام می کند و آنان را به عدل، احسان و آبادی سرزمین ها فرمان می دهد. (10)
امام پنجم در این باره می فرماید:
«هیچ مخروبه ای در زمین باقی نمی ماند مگر این که آباد می شود.» (11)
... اموال عمومی به گونه ای توزیع می گردد که نیازمند زکات یافت نمی شود. (12)
3- پیروی از احکام الهی
سومین وظیفه اجتماعی امت اسلام، به ویژه شیعیان، وارد ساختن اسلام در صحنه زندگی است. نمی توان به بهانه دوران غیبت از مسؤولیت شانه خالی کرد و از اجرای فرمان های خداوند سرباز زد.
از آن جا که بسیاری از قوانین اسلام تنها در پرتو حکومت دینی قابل اجرا است، تشکیل حکومت اسلامی، به عنوان مقدمه عمل به فرمان های اسلام واجب خواهد بود. براین اساس، باید در مسیر حفظ «جمهوری اسلامی » ، این یادگار ارزنده امام خمینی قدس سره - که به همت بلند و استقامت وی و مردم مسلمان ایران به دست آمد. - کوشید. این وظیفه ای سنگین و دشوار است; اما به دلیل ارزشی و ایمانی که دارد، باید بدان همت گمارد. شاید علت این که حضرت رسول صلی الله علیه و آله امت اسلام را در زمان غیبت، «برادران » خود خطاب فرمود و مشتاق ملاقات آنان بود، همین باشد که آنان وظیفه ای مهم، بزرگ و سخت برعهده دارند.
عوف بن مالک می گوید: روزی پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
«کاش برادرانم را ملاقات می کردم!»
ابوبکر و عمر گفتند: آیا ما برادران تو نیستیم با آن که به تو ایمان آورده، هجرت کرده ایم؟
حضرت فرمود: ایمان آورده اید و هجرت کرده اید، ولی کاش برادرانم را ملاقات می کردم!
آن ها گفته خود را تکرار کردند. حضرت فرمود:
«شما اصحاب من هستید; ولی برادران من کسانی هستند که بعد از شما می آیند (آنان در حالی) به من ایمان می آورند و مرا دوست دارند، یاری و تصدیقم می کنند که مرا ندیده اند. کاش برادرانم را ملاقات می کردم!» (13)
