مجله همشهری دانستنیها - کسری کریمی طار: این روزها بازی سازان تمام سعی خود را می کنند به شیوه های گوناگون ارزش تکرار بازی هایشان را بالا ببرند؛ بعضی با گنجاندن بخش چندنفره (اعم از رقابتی و Co-op) و بعضی دیگر هم با قرار دادن المان های نقش آفرینی یا همان RPG یعنی ژانری که خود زیرمجموعه های فراوانی دارد و در همه آن ها ارتقای کاراکتر و شخصی سازی نقش اصلی را ایفا می کند. با این که بیشتر بازی های بزرگ روز از المان ها و مکانیک های نقش آفرینی بهره می برند، اما تا همین دو دهه پیش هم سازندگان و هم مخاطبان تعریف متفاوتی از بازی های RPG داشتند. تا سال ها ژانر RPG در انحصار بازی های فانتزی یا فولکلورهای غربی بود. شمشیر، جادو، حکمرانی دیوصفت، قهرمانی بی نام و... تقریبا بخش های جدانشدنی این بازی ها بودند.
عناوینی که سیستم مبارزاتشان چندان دلچسب نبود و به علت مکانیک های پیچیده طرفداران خاص خود را داشتند. این روند ادامه داشت تا این که در اواخر دهه 1990 (1370) و اوایل دهه 2000 (1380)، سه بازی «دیاس اکس»، «سیستم شاک» و «Star SW Kot OR» «Wars: Kinghts of the Old Republic» با دوری از یک سری ویژگی های کلاسیک، گامی جدی در مدرن شدن بازی های PRG برداشتند.
در مورد SWKotOR باید گفت که این عنوان تحسین شدید منتقدان و مخاطبان را در پی داشت، طوری که هنوز هم از آن به عنوان بهترین بازی تاریخ «جنگ ستارگان» باید می کنند. این بازی همچنین مقدمات ساخت مجموعه «مس افکت» (Mass Effect) را فراهم کرد که حالا یکی از سردمداران RPGهای مدرن است. «کیسی هادسون» کارگردان SWKotOR، مس افکت را خلق کرد تا به نوعی جنگ ستارگان پدر معنوی مس افکت باشد؛ مجموعه ای که در کنار «هیلو» (Halo) به عنوان مشهورترین نماینده صنعت بازی در ژانر علمی- تخیلی شناخته می شود.
زاده انحصار
مس افکت، یکی از موفق ترین بازی های انحصاری ایکس باکس 360 بود و پیش بینی می شد که این عنوان در کنار هیل و «چرخ های جنگ» (Gears of War) موفقیت 360 را تضمین کند، ولی «الکترونیک آرتز» (EA) تمامی برنامه های مایکروسافت را برهم ریخت.
در 11 اکتبر 2007 (19 مهر 1386)، یک ماه مانده به عرضه مس افکت، الکترونیک آترز خبر از خرید استودیوی «بایوور» داد. مس افکت که به عنوان بازی انحصاری متولد شده بود، در نهایت برای پلی استیشن 3 و کامپیوترهای شخصی هم عرضه شد؛ موضوعی که در نهایت به نفع سازندگان تمام شد و میلیون ها کاربر از سری بازی جدید آن ها استقبال کردند.
قسمت دوم مس افکت در سال 2010 (1389) و قسمت سوم هم در سال 2012 (1391) عرضه شدند که هر دو، بازی هایی بسیار موفقی بودند و این بازی به یکی از سه گانه های مشهور صنعت بازی تبدیل شد. این سری بازی همواره به دلیل داستان، شخصیت پردازی، سیستم مکالمات و مبازرات جذاب تحسین شده و تا پیش از عرضه «مس افکت: آندرو مدار» 14 میلیون نسخه از آن به فروش رفته است.
رویایی که به حقیقت پیوست
مس افکت در یکی از روزهای سال 2183 (1562) آغاز می شود و محل حوادث آن نسخه ای خیالی از کهکشان راه شیری است. در دنیای مس افکت، علم پیشرفت عظیمی داشته است و گونه های مختلف در کنار هم زندگی می کنند. در این جهان، انسان ها به لطف پیدا کردن تکنولوژی نژادی منقرض شده با نام «پروفین» (Prothean) به پیشرفتی عظیم رسیده اند و توانایی سفر بین ستاره ای را دارند، اما حقیقت تلخ ماجرا نحوه انقراض این نژاد فراموش شده است.
پروفین ها به وسیله نزادی به نام «ریپر» (The Reapers) منقرض شدند. ریپرها هر 50 هزار سال یک بار، برای ایجاد تعادل در نظام هستی نژادهای پیشرفته را از بین می برند و به نظر می رسد این بار انسان ها قربانی آن ها هستند.
مس افکت زمانی آغاز می شود که خطر بازگشت ریپرها بار دیگر احساس می شود و این بار انسان ها در معرض انقراض قرار دارند و حوادث سه گانه مس افکت داستان نبرد بین انسان ها و ریپرها را روایت می کند. مانند دیگر ساخته های بایوور، داستان و انتخاب ها در این سری بازی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند، هر چند شکی نیست که پایان بد قسمت سوم پاشنه آشیل سه گانه مس افکت است.
«مس افکت» آغاز می کند
در سال 2048 (1427)، انسان ها موفق به یافتن پایگاهی باستانی در مریخ می شوند که به وسیله نژادی فراموش شده به نام «پروفین» (Protheam) ساخته شده بود. آن ها با استفاده از اطلاعات کشف شده در پایگاه، متوجه می شوند با استفاده از دروازه هایی به نام «مس ریلی» (Mass Relays) قادر به سفر به نقاط دوردست کهکشان راه شیری خواهندبود. از قضا یکی از این دروازه ها در نزدیکی های پلوتو قرار دارد و با استفاده از آن انسان ها موفق می شوند برای اولین بار با تمدن های فضایی آشنا شوند؛ اما مس ریلی ها چگونه ساخته شده اند؟ دقیقا چگونه کار می کنند و مهم تر از همه به دست چه نژادی بنا شده اند؟ سفینه های فضایی با عبور از کنار این دروازه های غول پیکر می توانند در کسری از ثانیه به دلخواه به هرکدام از مس ریلی هایی که در گوشه و کنار کهکشان پخش شده اند، سفر کنند.
حال باید پرسید این دروازه ها چگونه به وجود آمده اند. همان طور که «ساورین»، دشمن اصلی بازی، در قسمت نخست به شپرد گفت تمامی مس ریلی ها و سیتادل که پیش از آن تصور می شد به وسیله نژاد پروفین ساخته شده بودند، در اصل به دست ریپرها بنا شده اند.
شاید احمقانه باشد نژاد قدرتمندی که این سازه های عظیم را برای استفاده نژادهای دیگر ساخته است، دست به نابودی آن ها می زند، اما باز هم با استناد به ساورین، نژاد ریپرها در فضای تاریک و تقریبا غیرقابل دسترس کهکشان راه شیری ساکن هستند. آن ها هر 50هزار سال به سمت سیاره های مسکونی می روند و با نابود کردن نژادهای پیشرفته، به نوعی تعادل را برقرار می کنند و مانع بیش از حد قدرتمند شدن ساکنان کهکشان می شوند.
نکته جالب در مورد رپیرها این است که تنها نژادهای پیشرفته را نابود می کنند و براساس گزارش های ساورین، وقتی که آن ها برای نابودی تمامی پایگاه های پروفین ها راهی مریخ شدند، نژاد انسان روی زمین در مراحل اولیه تشکیل جامعه و تمدن قرار داشت و بر همین اساس ریپرها کمترین آسیبی به حیات در کره زمین نرساندند.
قهرمان زمین
شخصیت اصلی سه گانه مس افکت، ابرسربازی به نام «شپرد» است که باید نقش ناجی جهان را بازی کند. او تنها نماینده انسان ها در نیروهای ویژه کهکشان (Spectre force) است، گروهی که اعضای آن بالاتر از قانون هستند و مستقیما به سیتادل جواب پس می دهند. «کاپیتان کرک» از سری «استار ترک» و «جک بائور» سریال 24 الهام های اصلی سازندگان هنگام شکل دهی شخصیت شپرد بودند.
تیم سازنده می خواست شپرد به عنوان یک قهرمان واقعی در بازی شناخته شود و برای همین اسمش را از «آلن شپرد» گرفتند که دومین فضانورد تاریخ و اولین آمریکایی بود که به فضا سفر کرده است. در مورد سیتادل باید اضافه کنیم که به نوعی همان سازمان ملل کهکشانی در دنیای مس افکت است و گونه های مختلف کهکشان تخت نظر آن هستند. انسان ها هم 30 سال قبل از شروع حوادث بازی به کنسول سیتادل پیوسته اند.
نکاتی که در مورد مس افکت نمی دانید
پسر خلف جنگ ستارگان
کار ساخت «مس افکت» در سال 2004 (1383) آغاز شد و طی سه سال تغییرات فراوانی را به چشم خود دید. انتظارات بالا از یک سو و تفاوت این بازی نسبت به دیگر عناوین RPG از سوی دیگر حسابی کار سازندگان را سخت کرد. به قول کیسی هادسون کارگردان و خالق بازی، آن ها (تیم سازنده) باید متوجه می شدند که کاربران از یک بازی نقش آفرینی جدید چه انتظاراتی دارند. در ادامه با تعدادی از چالش هایی که سازندگان در طول زمان ساخت بازی با آن مواجه شدند، آشنا می شوید.
1. نقش جنگ ستارگان
اگر «جنگ ستارگان» نبود، استودیوی «بایوور» هم هیچ وقت هوس نمی کرد سه گانه «مس افکت» را بسازد. اعضای این استودیو پیش از مس افکت بازی «شوالیه های امپراتوری کهن» (Knights of the Old Republic) را ساخته بودند که از منظر عموم کاربران بهترین بازی ای است که تا امروز براساس مجموعه جنگ ستارگان ساخته شده. آن ها مدتی در فکر ساخت قسمت سوم این مجموعه بودند، اما به دلیل مشکلات حقوقی، در نهایت ایده ساخت یک بازی کاملا جدید (New IP) مطرح شد؛ بازی ای که در ابتدا با نام رمز «Science Fiction X» شناخته می شد و در نهایت مس افکت نام گرفت.
2. خفاش ها و بیگانگان
بایوور برای طراحی هر کدام از نژادهای موجود در بازی از یک گونه یا شخصیت الهام گرفت. طراحی صورت «گروگان ها» (Krogans) براساس صورت خفاش است، در حالی که سازندگان برای «سالارین» (Salarian) از ظاهر سنتی بیگانگان الهام گرفته اند، همان ظاهری که طی دهه 50 میلادی (1330) و به واسطه مشاهده چندین UFO، بسیار مشهور شده بود. پیش از این هم دیگر سازندگان مانند «Midway» (برای بازی Area 51) از همین ظاهر برای طراحی بیگانگان در بازی های خود استفاده کردند.
3. صورت بدون حضور
در سال های اخیر بیشتر اوقات ظاهر شخصیت های بازی براساس چهره بازیگرانی طراحی می شود که وظیفه صداگذاری و موشن کپچر آن را برعهده دارند، اما این موضوع در مورد مس افکت صدق نمی کند. سازندگان برای طراحی شپرد از صورت و ظاهر «مارک واندرلو» (Mark Vanderloo) استفاده کردند؛ هر چند سازندگان هیچ وقت با این مدل هلندی ارتباطی نداشتند و هیچ گاه از او برای موشن کپچر یا کارهای دیگر دعوت به عمل نیاوردند.
4. وسیله نقلیه عجیب
برای ساخت یک RPG عظیم به ابزارهای فراوانی نیاز است. در زمان طراحی شماره نخست سازندگان به این فکر افتادند که وسیله نقلیه ای به نام «ماکو» (Malo) طراحی کنند که هم در گشت و گذار از آن استفاده شود و هم تنوع بازی را بالا ببرد. با این حال کنترل بد Mako باعث حذف آن از دو قسمت دیگر شد. با این حال تیم طراحی «آندرومدا» بار دیگر Mako را با تغییرات فراوان به مس افکت بازگرداندند؛ وسیله نقلیه ای که دیگر از مشکلات هندلینگ رنج نمی برد.
5. بخش چند نفره
اضافه کردن بخش چند نفره به «مس افکت 3» با واکنش های مثبت و منفی فراوانی همراه بود، هر چند بعدها مشخص شد که ایده استفاده از این بخش در همان حین ساخت قسمت نخست مطرح شده بود. به گفته کیسی هادسون در آن هنگام (2004/ 1383 تا 2007/ 1386)، بیشتر سازندگان بخش مولتی پلیر را به بازی های خود اضافه کرده بودند، اما بایوور در ابتدا باید مطمئن می شد که مخاطبان چه انتظاری از مس افکت دارند. به همین خاطر اضافه کردن بخش چندنفره سال ها پس از مطرح کردن ایده اولیه به بازی انجام شد.
6. طراحی های کاربران
«Deviant Art» یکی از مشهورترین سایت های طراحی جهان است که در آن هنرمندان مستقل طرح های خود را از فیلم ها یا بازی های مورد علاقه خود به اشتراک می گذارند. گاهی اوقات این طرح ها حتی از طرح ها و وال پیپرهای سازندگان هم بهتر از آب در می آید. پس از شهرت قسمت نخست، هادسون وقت زیادی را در این سایت گذراند و با طرح های طرفداران سری آشنا شد. حتی بعضی از میان پرده های بازی از طرح های کاربران در Deviant Art الهام گرفته شده اند.
7. استار ترک وارد می شود
ساخت یک عنوان علمی- تخیلی در ابعاد مس افکت، به شدت کار دشواری است. مشکل نخست شباهت زیاد آثار علمی- تخیلی جدید به پرچمداران این ژانر است. مس افکت تولدش را مدیون جنگ ستارگان بود، برای همین سازندگان به سراغ دیگر بزرگان ژانر علی- تخیلی رفتند تا خطر تقلیدی بودن را از سرشان دور کنند. در همین پروسه چندین و چند بار داستان بازی عوض شد که یک بار آن به دلیل شباهت داستانی به مجموعه «استار ترک» (Star Trek) بود.
8. در دنیای کمیک بوک ها
مس افکت علاوه بر صنعت بازی، حضور پررنگی در دنیای سرگرمی داشته است طوری که تا امروز 10 داستان مصور کمیک بوک، پنج رمان، یک انیمه سینمایی و یک بوردگیم براساس آن ساخته شده است. همچنین هفت سال پیش، دو کمپانی «برادران وارنر» و «لجندری» حق ساخت فیلم سینمایی مس افکت را از الکترونیک آرتز خریدند، هر چند در حال حاضر خبر جدیدی از ساخت این فیلم وجود ندارد.
معرفی شخصیت های کلیدی
Tali’Zorah
«تالی» بدون شک از مهم ترین کاراکترهای سه گانه مس افکت است. برخلاف «اشلی» (یا کیدن النکو) که در قسمت دوم به اهداف و دلایل همکاری شپرد با سازمان تروریسیت «سربروس» مشکوک بود، ولی تالی هیچ گاه پشت فرمانده را خالی نکرد و در هر سه قسمت از اعضای تیم او بود.
در اهمیت نقش تالی در بازی همین بس که او در اولین دقایق حضورش در بازی، فایل صوتی ای را در اختیار شپرد قرار می دهد که دستان پشت پرده «سارن» (مامور ویژه مجلس فضایی» را در حمله به سیاره «ایدن پرایم» برملا می کند و شپرد موفق به اثبات گناهکاری سارن می شود. در مدت زمان بازی، تالی به حدی به شپرد اعتماد می کند که با وجود دشمنی دیرینه نژاد کوارین و گث، پس از اندکی جنگ و جدل با پیوستن «لژیون»، سربازی از نژاد گث به تیم کنار می آید.
Garrus Vakarian
«گروس» هم یکی دیگر از شخصیت های محبوب و اصلی سه گانه مس افکت است. با او در مراحل اولیه قسمت نخست آشنا می شویم، در آن زمان او یکی از افسران پلیس سیتادل است و تلاش دارد تحقیقات جامعی درباره اقدامات غیرقانونی سارن انجام دهد، تلاش هایی که راه به جایی نمی برند و درنهایت او به تیم شپرد ملحق و در مدت زمان سه گانه، تبدیل به یکی از اصلی ترین و وفادارترین یاران شپرد می شود.
در قسمت دوم هم با او درحالی آشنا می شویم که با نام مستعار «آرچ انجل» مشغول مبارزه با مزدوران مسلح در شهر امگاست و پس از موافقت با پیوستن دوباره به تیم شپرد، با گلوله زخمی می شود. نقش کلیدی گروس تنها به حضور در تیم محدود نمی شود و در قسمت سوم، او با رایزنی با پدرش که فرماندهی عالی رتبه در ارتش نژاد تورین است، او را راضی می کند در مبارزه نهایی با ریپرها، به شپرد کمک کند.
Admiral Anderson
دریادار اندرسون یکی از مهم ترین کاراکترهای بازی است که با وجود حضور نداشتن در تیم شپرد، همواره به او در انجام ماموریت هایش کمک می کند. اندرسون تنها نظامی عالی رتبه ای است که در قسمت اول، هشدارهای شپرد در خصوص حمله قریب الوقوع ریپرها را جدی می گیرد.
او که فرمانده اصلی سفینه نرماندی است، پس از انتخاب شپرد به عنوان مامور ویژه کنسول، این سفینه مشهور را در اختیار او می گذارد. حتی در قسمت دوم که موضوع همکاری شپرد با سربروس اعتماد کنسول به او را از بین برده است، تلاش های اندرسون موجب می شود که او بار دیگر تبدیل به مامور ویژه کنسول شود.
بسته به انتخاب های قسمت اول، در قسمت سوم و با حمله بی امان ریپرها به زمین، اندرسون همه چیز را کنار می گذارد و فرماندهی نیروهای مقاومت در زمین را برعهده می گیرد و شپرد را برای آخرین بار به استخدام نیروهای متحدین (انسان) در می آورد و از او می خواهد نژادهای فضایی را برای شکست دادن ریپرها متحد کند.
