ایران، 12/10/81
نویسنده ابتدا توسعه را به «حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب » تعریف می کند و سپس تحقق توسعه را محتاج «انگیزه و نیاز» می داند، و می نویسد: انگیزه حرکت توسعه ای هنگامی به وجود می آید که در قبال وضعیتی که آن را مطلوب می دانیم «اقناع و پذیرش » حاصل کرده باشیم . از طرفی چون امر مطلوب به کمک «دانش و ارزش » تعیین و تعریف می شود، توسعه ذاتا معطوف به علم و اخلاق است .
در ادامه این مقاله ضمن پذیرش تلویحی توسعه غربی، علل ناکام ماندن روشن فکران ایرانی از اوایل قرن 19 تا کنون در پر کردن فاصله میان ایران و اروپا بررسی شده است . برخی از این علل را برمی شماریم: یکی اینکه توسعه در ایران همواره یک روند نخبه گرایانه بوده که به صورت گفت وگوی بین روشن فکران جریان داشته و هیچ گاه عمومی (ملی) نشده است . اما این روشن فکران توجه نکردند که توسعه، ثمره و مظهر تحول در اندیشه (عبور از سنت) و فرع بر مقدماتی است که پیش شرط توسعه محسوب می شود و جامعه ایرانی فاقد آن است; دوم اینکه دو ویژگی اصل تجدد (مدرنیته) عبارت است از خرد دموکراتیک (بی طرف شدن عقل)، و خرد تکنولوژیک (بی طرف شدن علوم) . اما هیچ گاه این دو ویژگی در ایران رخ نداده است . ما هنوز از عصر سنت خارج نشده ایم و قریب 200 سال است که در عصر گذار به سر می بریم . در حالی که برای رسیدن به توسعه واقعی می باید ابتدا یک دستگاه جدید فکری (گفتمان مبتنی بر نقد) به جامعه ارائه کنیم . توسعه فرهنگی، به مثابه شرط مقدم و زیربنای سایر توسعه ها، محتاج استراتژی ملی است; یعنی قانونمند کردن توسعه و سازمان دهی و سامان بخشی آن در قالب یک برنامه . توسعه فرع بر تحول در اندیشه است . استراتژی ملی یعنی سیستمی کردن مرحله تفکر و اندیشه پردازی برای توسعه و تبدیل حاصل آن به ابزارهای علمی و برنامه های کار .
