عوارض دریافت زیاد نمک برای بدن انسان

دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری؛ متخصص تغذیه

پرفشاری خون

امروزه شواهد علمی نشان می‌دهند که دریافت زیاد نمک (سدیم) سبب افزایش مقدار آب بدن می‌شود، این امر باعث وارد آمدن فشار بر روی وریدها شده و منجر به افزایش فشار خون (هیپرتانسیون) می‌گردد.

همچنین تحقیقات به عمل آمده نمایانگر آن است که در جوامع غربی، ارتباط مستقیمی بین مصرف زیاد نمک به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و افزایش فشارخون (با افزایش سن) است.

به عبارت دیگر، با ادامه یافتن مصرف زیاد نمک (با افزایش سن)، فشارخون نیز بیشتر افزایش می‌یابد و در جوامع دیگر که افراد از رژیم کم‌نمک استفاده می‌کنند، فشار خون با افزایش سن بالا نمی‌رود، اگرچه ممکن است عوامل دیگری  از شیوه زندگی در الگوهای سلامتی این جوامع دخیل باشند.

در حیواناتی از قبیل شامپانزه‌ها نیز چنین ارتباطی بین رژیم کمنمک و فشار خون پایین دیده می‌شود.

سکته مغزی

در اواخر قرن نوزدهم، مصرف نمک به بالاترین مقدار خود رسید و تخمین زده می‌شود که این مقدار در افراد جامعه به طور میانگین، به میزان 20 گرم در روز بوده است.

اگرچه گزارش‌های دقیقی در دست نیست، اما سکته یکی از عوامل مهم مرگ و میر در آن زمان بوده است.

امروزه شواهد علمی و پزشکی بسیاری نشان داده‌اند که پرفشاری خون، قویترین عامل پیشگویی کننده سکته است؛ به عبارت دیگر، پرفشاری خون، یک حالت فیزیکی مهم است که میتواند احتمال سکته را افزایش دهد.

سکته‌ها عامل حدود 12-10 درصد از موارد مرگ و میر در جوامع غربی هستند.

علاوه بر سکته‌های کشنده، بیش از 20 درصد جمعیت غرب، از سکته‌های غیرکشنده رنج می‌برند، که این سکته‌ها سبب آزار کسانی می‌شود که به صورت کلی یا جزئی از نظر فیزیکی و یا ذهنی فلج شدهاند و هزینه‌های مالی و عاطفی گزافی را به اطرافیان تحمیل کرده‌اند.

بیماری عروق کرونر قلب

پرفشاری خون ارتباط نزدیکی با شانس ابتلا به بیماری عروق کرونر دارد، این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عروقی که خون را به قلب برده و از آن خارج می‌کنند، از طریق رسوب چربی و کلسترول، حالت کشسانی را از دست داده و یا مسدود شوند و عمل پمپاژ قلب به وسیله عروق با مشکل مواجه گردد.

اگرچه میزان چربی موجود در رژیم غذایی و خون، و میزان چسبندگی طبیعی خون یا تمایل آن به لخته شدن نیز در این فرآیند مؤثرند، با این حال فشار خون به عنوان یک عامل مهم کمک کننده به ایجاد بیماری‌های عروق کرونر شناخته شده است.

به هر حال از آنجا که حدود 30 درصد موارد مرگ و میر در جوامع غربی، حتی در کشور خودمان به بیماری عروق کرونر قلب مربوط می‌شود، میتوان نتیجه‌گیری کرد که تمام عوامل گفته شده، مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرند.

استئوپروز (پوکی استخوان)

امروزه شواهد بسیاری نشان می‌دهند که دریافت میزان بالای نمک (سدیم) سبب می‌شود بدن کلسیم استخوان‌ها را از طریق ادرار دفع کند.

از دستدهی کلسیم استخوان‌ها، موجب کاهش دانسیته آنها شده و در صورت تداوم منجر به پوکی و شکستگی‌های استخوان می‌گردد.

صرف نظر از رنج‌ها و هزینه‌های پزشکی ناشی از آن، این شکستگی‌ها در سنین بالاتر اغلب منجر به مشکلات مخربی می‌گردند که گاهی منجر به مرگ می‌شود.

سرطان

برخی شواهد حاکی از آن است که دریافت میزان بالای سدیم با سرطان معده و حلق مرتبط است.

برخی روش‌های درمان سرطان از طریق رژیم غذایی نیز، افزودن محدود نمک به غذا را به عنوان بخشی از درمان، عنوان کرده‌اند.