گفتگو با دکتر سید مهدی جعفری*
گفته‌اند چاره کارتان فقط ایمپلنت است. حالا می‌خواهید ایمپلنت دندانی بگذارید. اما نمی‌دانید بر اساس چه معیارهایی ایمپلنت مناسب خودتان را انتخاب کنید.
اگر این مشکل، مشکل شما هم هست، گفتگوی ما را با دکتر سید مهدی جعفری، متخصص جراحی فک و صورت و عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، بخوانید.
آقای دکتر! در یکی از گفتگوهایمان، پیشنهاد دادید که یک جلسه درباره معیارهای انتخاب ایمپلنت جایگزین دندانی مناسب برای خوانندگان توضیحاتی بدهید. انگیزه‌تان از طرح این مبحث چیست؟
انگیزه من بیان، نکاتی بود که جامعه دندانپزشکی ایالات متحده به بیمارانی که در جست‌وجوی دندان‌پزشک مناسب برای درمان ایمپلنت بودند، یادآور شده بود. به عنوان نمونه، این انجمن به آنها گفته بود که بیش از اینکه تحت تاثیر تبلیغات رسانه‌ای قرار بگیرند با دندان‌پزشک خانوادگی یا مورد اعتماد خود مشاوره کنند یا از تجربه بیمارانی که قبلا تحت چنین درمانی قرار گرفته‌اند، استفاده کنند و هنگام مراجعه به جراح مربوطه بیش از توجه به نکات جانبی، از تجربه، آموزش و مدت زمان و تعداد موارد انجام‌شده توسط آن دندان‌پزشک بپرسند.
یعنی برای درمان ایمپلنت، دندان‌پزشک عمومی یا متخصص تفاوتی ندارند؟
اصلا! البته درصد بسیارکمی از موارد بازسازی دستگاه جونده جنبه پیشرفته و تخصصی دارند ولی در تمام جهان اکنون درصد زیادی از درمان‌های معمولی ایمپلنت را دندان‌پزشکان عمومی انجام می‌دهند و بسیاری از بهترین ایمپلنتولوژیست‌های جهان، دندان‌پزشک عمومی هستند. آنچه مهم است این است که این دندان‌پزشکان آموزش‌های لازم را ببینند و تجربه کافی را به دست آورده باشند. هنگامی که پیش نیازهای فراگیری انجام شده باشند، دیگر برای انجام درمان‌های متداول، نیازی به دندان‌پزشک متخصص نیست و البته هنوز به‌طور پذیرفته‌شده و مدون چیزی به نام تخصص ایمپلنت در دندانپزشکی نداریم. دندانپزشکی ایمپلنت، همان دندانپزشکی مدرن است که وارد هزاره سوم میلادی شده است.
اگر موافق باشید، برگردیم به بحث خودمان. آیا بیماران باید از دندان‌پزشک خودشان در مورد نوع ایمپلنتی که برای آنها گذاشته می‌شود، سوال کنند؟
صددرصد! البته بیشتر آنها همین کار را می‌کنند ولی سوالی که می‌پرسند، اشتباه است. به عنوان نمونه، سوال می‌کنند این ایمپلنتی که شما برای من می‌گذارید، ساخت کجاست؟
کجای این سوال اشکال دارد؟
اشکالی ندارد ولی پاسخ آن، فرد را به جایی نمی‌رساند. اولا تمامی ایمپلنت‌های دنیا از جنس تیتانیوم تقریبا خالص هستند و سایر فلزات (غیر از زیرکونیوم) یا آلیاژهای تیتانیوم اکنون از بازار خارج شده‌اند و زیرکونیوم هم به‌رغم سازش‌پذیری مشابه تیتانیوم با استخوان، به دلیل قابلیت شکنندگی یا ترک خوردن، خیلی مورد اقبال قرار نگرفته است. امروزه سعی کرده‌اند از آلیاژهای تلفیقی 2 فلز تیتانیوم و زیرکونیوم یک ماده مناسب‌تر برای ساخت ایمپلنت به دست بیاورند که هنوز تحقیقات در مورد آن ادامه دارد.
پس این‌طور که شما می‌فرمایید، ایمپلنت‌ها شبیه هم هستند.
بله؛ ولی در تغییراتی که روی سطح آنها صورت گرفته، با یکدیگر متفاوت هستند. ایمپلنت‌های اولیه، استوانه‌ای بودند. بعد تبدیل به لوله‌های سوراخ‌دار (معروف به سبد توخالی) و بعد تبدیل به پیچ شدند که فقط روی ماشین تراش از بریدن و به شکل پیچ درآوردن مفتول تیتانیوم به دست می‌آمدند و سطح آنها نیمه‌صیقلی بود که عملا چیزی حدود 30 تا 35 درصد از سطح تماس آنها با استخوان یکدست می‌شد. بعدا به کمک روش‌های مختلف، سطح پیچ‌ها را زبر و خشن می‌کردند تا میزان چسبندگی آنها با استخوان بیشتر شود. این عمل میزان یکپارچه‌شدن سطح استخوانی در تماس با ایمپلنت را به میزان 70 تا 75 درصد افزایش داد که موفقیت بزرگی بود. امروزه بعضی از سازندگان ایمپلنت به کمک تکنولوژی‌های خاص، موفق به قرار دادن مواد یا پوشش‌های خاصی روی سطح خارجی دنده‌های پیچی شده‌اند که روند یکپارچگی با استخوان را تسریع می‌کند. البته بعضی از این پوشش‌ها مثل هیدروکسی آپاتیت کلسیم چندان نتیجه مثبتی نداشته‌اند.
آیا بیماران باید در مورد طول و قطر فیکسچر هم سوال کنند؟
معمولا قطر و طول فیکسچر را شرایط استخوانی و تشریحی برای ما تعیین می‌کنند. دندان‌پزشکان همواره ترجیح می‌دهند از بیشترین قطر ممکن با توجه به رادیوگرافی‌های بیمار استفاده کنند به طوری که در هر طرف مقادیر کافی استخوان دنده‌های ایمپلنت را در خود جای دهند اما در مورد طول، ثابت شده که بیشترین میزان فشار‌های وارده بر ایمپلنت به 10 میلی‌متر اولیه تعلق دارد بنابراین معمولا طول 10 یا 12 برای ایمپلنت‌ها کافی است و بیشتر از آن چندان توجیه علمی ندارد. اگر مجبور باشیم از ایمپلنت‌های کوتاه‌تری برای جلوگیری از صدمه به ساختمان‌های تشریحی مثل عصب یا سینوس فکی استفاده کنیم، بهتر است قطر ایمپلنت را افزایش دهیم اما خوانندگان «سلامت» باید توجه داشته باشند که مطالعات انجام شده حاکی از افزایش میزان شکست در ایمپلنت‌های با قطر بیش از 5 میلی‌متر بوده‌اند.
پی نوشت ها :
*متخصص جراحی فک و صورت
منبع: www.salamat.com
/ع