درباره بیماری التهابی روده
بیماری‌های التهابی روده که شایع‌ترین شکلشان کولیت زخمی‌‌شونده و بیماری کرون هستند در کشورهای در حال توسعه کمتر دیده می‌شوند و بیشتر در کشورهای پیشرفته شیوع دارند. ولی در کشور ما هم شیوع این بیماری‌ها افزایش یافته است. محققان علل مختلفی را برای این افزایش شیوع بر شمرده‌اند، از جمله رژیم غذایی بدون فیبر که در همین زمینه با دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش - کبد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران به گفتگو نشسته‌ایم.
منظور از بیماری التهاب روده چیست؟
بیماری التهابی روده به مجموعه‌ای از دو بیماری «کرون» و «کولیت السرو» یا «کولیت زخمی» گفته می‌شود. به‌طور معمول این بیماری‌ها در ایران در گذشته بسیار کم بود اما متاسفانه به تازگی بیماری کرون و کولیت زخمی در کشور افزایش یافته است.
محل درگیری کولیت زخمی به طور معمول فقط در روده بزرگ (کولون) است ولی بیماری کرون می‌تواند تمام قسمت‌های گوارش از دهان تا مقعد گرفتار کند و شایع‌ترین محلی که دچار بیماری کرون می‌شود، قسمت انتهایی روده باریک است. علت 100درصد این بیماری‌ها مشخص نشده است ولی تئوری‌هایی که وجود دارد، این است که مسایل ژنتیک و ایمنی می‌تواند موثر باشد به خصوص در بیماری کرون این مساله بیشتر موثر است تا در کولیت زخمی و گاهی اوقات یک عفونت ساده مانند سرخک در کودک می‌تواند موجب ایجاد و شروع مجموعه‌ای از واکنش‌های ایمنی در بدن شود که این واکنش‌های ایمنی می‌تواند به مخاط روده آسیب برساند و این حالت را ایجاد کند.
بیماری التهابی روده به طور معمول در چه سنینی افراد را مبتلا می‌کند؟
این بیماری‌ها در هر سنی می‌توانند فرد را مبتلا کنند ولی بیشترین سن ابتلا در 25 سالگی تا 30 سالگی است. اگرچه در افراد مسن و اطفال نیز این بیماری ممکن است دیده شود.
علایم بالینی این بیماری چیست؟
در کولیت زخمی، بیمار اسهال خونی پیدا می‌کند و گاهی به دنبال شروع یک اسهال عفونی، کولیت زخمی شروع می‌شود. بیمار حالت دل درد و اسهال خونی دارد و با مدفوعش خون و بلغم دفع می‌کند و شب‌ها بیمار با حالت دل درد بیدار می‌شود و احساس می‌کند باید زود به دستشویی برود. گاهی اوقات کولیت زخمی تمام روه بزرگ را درگیر می‌کند و گاهی تنها قسمتی از انتهای روده را دچار می‌سازد. اگر کولیت زخمی تنها قسمت انتهای روده بزرگ را درگیر کند، با یبوست و دفع خون می‌تواند همراه باشد که بیمار با این علایم تصور می‌کند بواسیر دارد. به همین جهت متخصصان به بیمارانی که حتی بواسیر دارند، توصیه می‌کنند ابتدا رکتوسکوپی انجام دهند و با آندوسکوپ قسمت تحتانی روده بزرگ آنها که در اصطلاح رکتوم نامیده می‌شود، بررسی شود تا مشخص شود خون‌ریزی در اثر کولیت زخمی بوده است یا خیر. کولیت زخمی می‌تواند خفیف، متوسط و شدید باشد. در مواردی که کولیت خفیف است، به طور معمول بیمار روزی کمتر از چهار بار به دستشویی می‌رود و تب ندارد و کم‌خون نیز نیست و ورم پا نیز ندارد ولی گاهی اوقات کولیت زخمی شدید است و بیمار بیش از 10 بار بیرون روی دارد، خون دفع می‌کند، تب دارد و کم‌خون می‌شود و پروتئین زیادی از راه روده از دست می‌دهد، به همین دلیل دچار ورم در پاها می‌شود و چون یک بیماری عمومی است، گاهی اوقات کولیت زخمی با عوارض ظاهر می‌شود. این عوارض خارج از روده است مانند گرفتاری مفصل. نکته‌ای که نگران‌کننده است، ایجاد سرطان روده است که در این بیماران دیده می‌شود. اگر کولیت زخمی تمام کولون را درگیر کرده باشد و بیش از 10 سال طول بکشد در این افراد احتمال ایجاد سرطان روده بیشتر از سایر مردم است.
درمان‌های بیماری التهابی روده چه هستند؟
این مساله که رژیم غذایی خاصی در بهبود و یا تشدید این بیماری موثر باشد، به اثبات نرسیده ولی به‌طور معمول در مواردی که اسهال شدید است، از غذاهای ملین باید کمتر استفاده شود. از نظر دارویی نیز داروهای ضدالتهابی مانند سولفاسالازین استفاده می‌شود که گاهی اوقات سولفاسالازین با دوز بالا می‌تواند سبب ایجاد سردرد و یا لکه‌های پوستی در بیمار شود که ما مجبور می‌شویم از جایگزین این داروها برای بیمار استفاده کنیم و حتی در موارد شدید نیاز است به بیمار کورتون داده شود. در مواردی که کورتون در بیمار پاسخ نمی‌دهد از داروهایی که تنظیم کننده سیستم ایمنی است، استفاده می‌شود. البته خوشبختانه در حال حاضر داروهای جدیدتری آمده است که برای بیماران موثرتر است. همچنین در بعضی مواقع ما مجبور می‌شویم روی بیمار عمل جراحی انجام دهیم و تمام کولون بیمار را برداریم و روده باریک بیمار را به قسمت مقعد وصل کنیم.
منبع:www.salamat.com
/ع
