آشنایی با رفتارهای تغذیه‌ای نامطلوب در کودکان سنین مدرسه و توصیه‌های کاربردی برای اصلاح آن
رفتارهای تغذیه‌ای سالم باید از دوران کودکی شکل بگیرد زیرا عادات و رفتارهای غلط تغذیه‌ای در سنین پایین می‌تواند در آینده آسیب‌های جدی به سلامت فرزندان وارد کند.
در این مقاله مشکلات شایع تغذیه‌ای کودکان را بررسی کرده و با توصیه‌های کاربردی برای اصلاح این‌گونه رفتارها آشنا می‌شویم.
1) خودداری از خوردن گوشت: برخی از کودکان سنین مدرسه از خوردن گوشت امتناع می‌‌ورزند در حالی که مصرف گوشت به عنوان منبع عمده پروتئین با کیفیت خوب، آهن و روی حایز اهمیت است. توصیه می‌شود که گوشت چرخ‌کرده در غذاهایی که مورد علاقه کودک است، به او داده شود مانند ماکارونی و گوشت چرخ‌کرده، کتلت، همبرگر و کباب که در منزل تهیه می‌شود و یا استفاده از گوشت چرخ‌کرده در املت، سوپ و آش.
2) خودداری از مصرف شیر و لبنیات: مصرف گروه شیر و لبنیات در این سنین برای رشد و استحکام دندان و استخوان‌ها ضروری است. اگر دانش‌آموز علاقه‌ای به خوردن شیر ندارد، می‌توان مقدار کمی پودر کاکائو (در حد یک قاشق مرباخوری در یک لیوان شیر) به آن اضافه کرد. مقدار زیاد کاکائو به علت داشتن اگزالات از جذب کلسیم شیر جلوگیری می‌کند. اضافه کردن عسل به شیر نیز ممکن است دانش‌آموز را به خوردن شیر علاقه‌مند کند. می‌توان شیر را به صورت غذاهایی مانند فرنی و شیربرنج به کودکان داد. اغلب مصرف یک لیوان شیر در روز برای کودکان این سنین کافی است و با گنجانیدن سایر مواد غذایی این گروه مانند ماست، پنیر و کشک در وعده ناهار و شام و یا بستنی در میان‌وعده نیاز کلسیم تامین می‌شود. افراط در خوردن شیر نیز به این دلیل که جایگزین سایر غذاهای اصلی می‌شود، کودک را در معرض خطر کمبودهای تغذیه‌ای به خصوص کمبود آهن قرار می‌دهد.
3) خودداری از مصرف سبزی‌ها: اغلب کودکان در این سنین تمایلی به مصرف سبزی‌های تازه همراه با غذا ندارند. بهتر است والدین سبزی‌های خام مانند هویج، گوجه‌فرنگی، کاهو، گل کلم و سبزیجات پخته مانند لبو، نخودفرنگی، لوبیا سبز و کدو حلوایی را به عنوان میان‌وعده، برای مثال در هنگام تماشای تلویزیون به کودکان بدهند.
4 ) افراط در مصرف شکلات و شیرینی: مصرف بی‌رویه شکلات و شیرینی به این دلیل که موجب بی‌اشتهایی و سیری کاذب در کودکان می‌شود و آنها را از مصرف غذاهای اصلی بازمی‌دارد، موجب اختلال رشد آنها خواهد شد. به والدین توصیه کنید حداقل، در منزل از نگه‌داشتن شکلات و شیرینی خودداری کنند و به این ترتیب، دسترسی دایمی آنها را به این نوع مواد کاهش دهند. والدین باید از دادن شکلات و شیرینی به عنوان جایزه به کودکان خودداری کنند و با تنظیم یک برنامه منظم، تعداد شکلات و شیرینی که دانش‌آموز در طول روز مصرف می‌کند را کنترل کنند.
برای جلوگیری از خراب‌شدن دندان‌ها باید به دانش‌آموزان آموزش داد که پس از خورن مواد قندی و شیرین به‌ویژه شکلات‌ها و آب‌نبات‌هایی که به سطح دندان می‌چسبند، دهان و دندان‌های خود را با آب و حتی‌الامکان مسواک شستشو دهند.
5 ) مصرف بی‌رویه تنقلات غذایی کم‌ارزش: متاسفانه برخی از تنقلات تجارتی مانند انواع پفک به‌طور بی‌رویه توسط کودکان و دانش‌آموزان مصرف می‌شود. مصرف پفک به خصوص به‌عنوان پیش‌وعده‌های غذایی به دلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک را تامین کند باز می‌دارد. از سوی دیگر، نمک آن ذایقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد.
6 ) عادت به مصرف نوشابه‌های گازدار: مطالعات انجام شده رابطه میان مصرف نمک و افزایش فشارخون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است. مصرف بی‌رویه نوشابه نیز به ویژه همراه با غذا علاوه بر سیری کاذب، جذب مواد مغذی مانند کلسیم را مختل می‌کند. به والدین توصیه کنید که کودکان را به مصرف تنقلات سنتی مانند نخودچی و کشمش، گردو، بادام، پسته، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده، توت خشک، انجیر خشک و برگه‌ها تشویق کنند و سر سفره به جای نوشابه برای افراد خانواده از دوغ استفاده کنند.
10 فرمان غذایی به دانش‌آموزان
1) استفاده از ظروف عایق برای نگهداری غذای مدرسه بچه‌ها
2) شستشوی ظروف غذا با مایع ضدعفونی‌کننده حداقل هفته‌ای یک بار
3) نگهداری ظروف غذا داخل کیسه یخ در مدرسه
4) استفاده از خوراکی‌هایی که از پیش به اندازه‌ای سرد شده‌اند که تا چند ساعت دمای آنها پایین می‌ماند.
5) استفاده از خوراکی‌هایی که پختنی نیستند.
6) شستشوی دقیق و ضدعفونی کردن سبزی‌ها و میوه
7) توصیه به شستن دست‌ها با آب و صابون پیش از غذاخوردن به دانش‌آموزان
8) استفاده از آب میوه‌های پاستوریزه به جای انواع خانگی
9) پرهیز از مصرف خوراکی‌های دیگران
10) پرهیز از تماس دست با اشیا و افراد دیگر هنگام غذاخوردن
9 راه‌حل مشکلات شایع تغذیه‌ای
1 به‌طور کلی در سنین مدرسه، رشد کودک با سرعت کمتری ادامه دارد و عوامل ژنتیکی، تغذیه خوب و محیط در سرعت رشد او موثر است. کمبودهای تغذیه‌ای کودک را از رشد بالقوه‌ای که می‌تواند داشته باشد، باز می‌دارد.
2 انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودکان در این سنین بستگی به اندازه بدن، سرعت رشد و میزان فعالیت آنها دارد. بنابراین یک الگوی غذایی یکسان برای دانش‌آموزان نمی‌توان تعیین کرد.
3 تشویق کودکان به ورزش موجب سوختن کالری دریافتی روزانه، شادابی و جلوگیری از چاقی کودکان می‌شود.
4 سرعت رشد کودکان روز به روز در حال تغییر است بنابراین دریافت روزانه انرژی و مواد مغذی آنها و به طور کلی مقدار غذای مصرفی آنها روز به روز تغییر می‌کند.
5 سوءتغذیه در این دوران موجب کاهش سرعت رشد جسمی و توانمندی ذهنی آنها می‌شود.
6 در این دوران، اشتهای کودک راهنمای خوبی برای دریافت انرژی و مواد مغذی مورد نیاز است.
7 استرس ناشی از رفتار اولیا و مربیان یا استرس‌های مربوط به امتحان می‌تواند روی اشتهای کودکان اثر بگذارد. اگر این تاثیر موقت باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند. ولی ادامه بی‌اشتهایی کودک می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. در این صورت باید باشناسایی و رفع مشکل به کودک کمک شود. گاهی اوقات استرس موجب پرخوری کودک می‌شود. درباره کودکان چاق این مساله مهم و قابل‌توجه است. آموزش مناسب و مشاوره با کودکان می‌تواند تا حدودی مشکل آنان را کم کند.
8 به والدین باید آموزش داده شود که با تامین غذاهایی که دارای ارزش غذایی هستند و فراهم کردن محیط مناسب زمینه را برای رشد و توانمندی ذهنی و جسمی کودکان آماده کنند و رفتارهای غذایی درست را در آنها ایجاد کنند. کودکان رفتارهای غذایی والدین را الگوی خود قرار می‌دهند. بنابراین امتناع والدین از خوردن برخی از غذاها موجب می‌شود که کودکان نیز آن غذاها را هرچند که دارای ارزش غذایی بالایی باشند، نخورند...
9 برخی مادران به فرزندان خود برای صرف ناهار در مدرسه، خوراکی‌هایی در ظروف در بسته می‌دهند. این کار اگر بدون رعایت نکات بهداشتی صورت گیرد، ممکن است برای سلامت کودکان خطرناک باشد، به‌ویژه با توجه به اینکه آنان مجبورند چند ساعت این خوراکی‌ها را در دمای داخل کلاس نگه دارند. مهم‌ترین نکته برای جلوگیری از رشد میکروب‌ها در درون غذا سرد نگه‌داشتن آن است که ایده‌آل آن است که اولیای مدرسه چاره‌ای برای آن بیندیشند.
منبع: http://www.salamat.com
ae
