نگاه از نوع نزدیک به جراحی لیزیک

گفتگو با دکتر مسیح هاشمی، جراح و متخصص بیماری‌های چشم
 

اندیشه اصلاح عیوب انکساری که شامل دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم است از ده‌ها سال قبل به ذهن بشر خطور کرده بود. همواره انسان‌ها علاقمند بوده‌اند که وابستگی خود را به عینک کاهش داده و یا قطع کنند. در همین رابطه به‌تدریج لنزهای تماسی اختراع شد و تکامل یافت که هم اکنون نیز مصرف می‌شود. اولین ابداعات جراحی نزدیک‌بینی روش برش با الماس بود. پس از جراحی با الماس به‌تدریج اصلاح شکل قرنیه به کمک اشعه لیزر جایگزین آن شد و گسترش یافت. تاکنون بیش از پنج میلیون نفر در 120 کشور جهان تحت عمل لیزر چشم قرار گرفته‌اند و به نظر می‌رسد که طی پنج سال آینده اصلاح لیزری عیوب انکساری چشم از شایع‌ترین عمل‌های جراحی در جهان شود. درباره میزان فروش این لیزر در جهان اطلاع دقیقی در دست نیست. اما در حال حاضر ماهیانه حدود 20 دستگاه لیزر در آمریکا به فروش می‌رسد. لیزیک در ایران نیز سابقه‌ای بیش از 18 سال دارد. تاکنون بیش از 500 هزار نفر جراحی نزدیک‌بینی با لیزر شده‌اند و بیش از 30 مرکز در ایران فعال هستند. برای آشنایی با جراحی لیزیک چشم، گفتگویی داشته‌ایم با دکتر مسیح هاشمی، جراح و متخصص بیماری‌های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران.

آقای دکتر، درگذشته جراحی رفع عیوب انکساری چشم فقط به وسیله چاقوی الماس (R.K) صورت می‌گرفت. آیا آن روش مشکلی داشت؟
 

اگرچه بیشتر کسانی که با روش چاقوی الماس جراحی شده‌اند، دید بسیار خوبی دارند اما چون نتایج عمل وابسته به تجربه جراح است و مشکلاتی هم ممکن است در درازمدت رخ بدهد، لیزیک چشم جایگزین آن روش شد.

تفاوت لیزیک با لیزر چشم چیست؟
 

در روش چاقوی الماس یا لیزر، پس از تراشیدن سطح قرنیه، لیزر به سطح قرنیه تابانده می‌شود که نتایج در بیشتر مواقع عالی است ولی عوارض نادر و درد شدید پس از عمل را در پی دارد. اما لیزیک روشی است که در آن به وسیله دستگاهی لیزری یا مکانیکی، لایه‌ای از سطح قرنیه بریده و کنار زده می‌شود. سپس اشعه لیزر به سطح زیرین آن تابانده می‌شود و پس از آن لایه کنار زده شده برگردانده می‌شود.

به طور معمول چه شماره‌هایی را جراحی می‌کنید؟
 

تقریبا همه کسانی را که نزدیک‌بینی یک تا 12 دیوپتر (واحد اندازه‌گیری چشمی) دارند یا همراه با آستیگماتیسم کمتر از 5/4 دیوپتر هستند، می‌توان با اطمینان زیاد درمان کرد. اما اگر نمره چشم بیش از این باشد، مقادیری از نزدیک‌بینی پس از جراحی باقی می‌ماند. درباره افراد دوربین هم نمرات بین 6 تا 1 دیوپتر را البته با در نظر گرفتن نکاتی می‌توان جراحی کرد و افرادی که فقط دچار آستیگماتیسم هستند نیز همین طور.

آیا هر کسی با این مشخصات مراجعه کند، جراحی می‌شود یا محدودیت‌هایی هم در این زمینه وجود دارد؟
 

تمام جراحی‌ها دارای محدودیت‌هایی هستند و جراحی چشم هم همین‌طور. این افراد باید در انجام جراحی احتیاط کنند:
 

• کسانی که قرنیه بسیار نازک دارند.
• کسانی که فقط یک چشم سالم دارند که البته به نظر چشم‌پزشک معالج بستگی دارد.
• کسانی که در چشم‌شان جداشدگی شبکیه داشته‌اند، البته باز با نظر پزشک.
• کسانی که در شبکیه‌شان سوراخ یا پارگی وجود دارد. این افراد پس از لیزر شبکیه می‌توانند لیزیک کنند.
• کسانی که هنوز نمره چشم‌شان ثابت نشده و رو به زیاد شدن است.
• کسانی که قوز قرنیه دارند.
• کسانی که عفونت چشم یا عفونت در کیسه اشکی دارند که البته پس از درمان مشکلی نیست.
• کسانی که سیستم دفاعی بدن‌شان مختل شده مانند کسانی که شیمی درمانی شده‌اند و یا کورتون مصرف می‌کنند.
• کسانی که دچار آب مروارید، لک قرنیه و یا آب سیاه هستند.
• کسانی که دایم در معرض ضربات به صورت هستند مانند بوکس‌بازان، اما برای ورزشکاران دیگر محدویتی نیست.
• افرادی با سن کمتر از 18 سال، به علت تغییرات احتمالی عیوب انکساری در چشم‌شان.
• در دوران بارداری و تا مدتی پس از آن.
• کسانی که دچار خشکی و یا التهابات داخل چشمی هستند.
• افراد مبتلا به دیابت که البته باز به نظر چشم‌پزشک بستگی دارد.

آیا پس از جراحی امکان برگشت یا پیشرفت عیوب چشم وجود دارد؟
 

احتمال پیشرفت یا برگشت نزدیک‌بینی پس از اصلاح لیزری بسیار کم و حدود دو درصد است. پیشرفت نزدیک‌بینی‌های بالاتر بیشتر است و گاهی به بیش از یک دیوپتر می‌رسد ولی در نمرات پایین اغلب عود دیده نمی‌شود یا حداکثر حدود نیم نمره است. ولی با این حال حتی کسانی که مقداری از نزدیک‌بینی یا آستیگماتیسم آنها باقی مانده و یا پیشرفت کرده اظهار می‌دارند که به استفاده از عینک نیازی ندارند. اما در دوربینی احتمال پیشرفت بیشتر است و گاهی تا 25 درصد می‌رسد.

بنابراین به طور کلی افراد پس از جراحی به استفاده از عینک نیازی ندارند؟
 

همان‌طور که اشاره کردم، در اصلاح لیزری ممکن است در سه درصد موارد، نیم تا یک نمره باقی بماند بنابراین بسته به نیاز و شغل این افراد، ممکن است احتیاج به عینک پیدا کنند. البته بیشتر افراد لیزر شده به نحوی اصلاح می‌شوند که برای بیشتر ساعات زندگی به عینک نیاز پیدا نمی‌کنند. در هر حال، باید توجه داشت چنانچه نمره چشم به طور کامل اصلاح شود، در افراد بالای 40 سال عینک پیرچشمی برای مطالعه نیاز خواهد بود.

آیا عمل لیزیک عوارضی هم به دنبال دارد؟
 

بله، عوارض اصلاح لیزری شامل اصلاح بیش از حد، دیدن هاله، ناراحتی در دیدن چراغ‌ها در شب، مشکلات رانندگی در شب و سختی مطالعه در هفته‌های اول است که اغلب پس از گذشت چند هفته تا چند ماه برطرف می‌شود. احتمال بروز عوارض منجر به نابینایی بسیار کم و نادرست است اما باید بدانید که لیزیک موجب آب مروارید، جداشدگی شبکیه، کوررنگی، شب کوری و... نمی‌شود. البته باید بدانید برخی از ناراحتی‌های چشمی به لیزیک ربطی ندارد. برای مثال اگر پس از لیزیک جداشدگی شبکیه اتفاق افتاد، نمی‌توان گفت که ناشی از لیزر بوده است، گرچه معاینات دقیق و کافی پیش از عمل انجام گیرد ولی در هر حال از داروی مخصوص برای جلوگیری از عود یا کدورت استفاده شده و سپس برای تسریع در بهبودی زخم از لنز‌ تماسی موقت استفاده می‌شود.

روش انجام جراحی به چه صورت است؟
 

جراحی سرپایی و بدون هیچ‌گونه تزریق است. پس از تمیز و استریل کرن پلک‌ها و اطراف چشم، شخص روی تخت دراز می‌کشد و قطره بی‌حسی در چشم‌اش چکانده می‌شود. لازم است در صورتی که شخص از موادآرایشی دور چشم استفاده می‌کند و یا دچار بلفاریت است، از قبل مژه‌های خود را با شامپو بچه تمیز کرده باشد. لیزیک هر چشم حدود 10 تا 5 دقیقه طول می‌کشد. این کار درد زیادی ندارد و هر دو چشم را می‌توان با هم لیزیک کرد. به طور معمول چشم، پانسمان نمی‌شود بلکه لنز تماسی گذاشته شده و شخص مرخص می‌شود.

آنچه قبل و بعد از عمل باید بدانید
 

قبل از عمل
 

• اگر لنز تماسی نرم استفاده می‌کنید حداقل یک هفته قبل از جراحی استفاده از آن را ادامه ندهید.
• اگر از لنز تماسی سخت استفاده می‌کنید این زمان را به سه هفته برسانید.
• برای لیزیک 24 ساعت و برای لیزر یک هفته استراحت در نظر بگیرید.
• حدود یک تا دو هفته مطالعه زیاد و کار با کامپیوتر را کنار بگذارید زیرا ممکن است برای چشم‌تان خسته‌کننده باشد.
• هر نوع سابقه خشکی چشم، بیماری‌های تیروئید، دیابت و امراض روماتیسمی را به پزشک خود یادآور شوید.
• قبل از لیزر مواد‌ آرایشی را با شامپوبچه در مژه‌ها و لبه پلک‌ها بشویید.
• روز مراجعه عطر و ادکلن استفاده نکنید.
• آوردن همراه ضرورتی ندارد، ولی رانندگی در برگشت به منزل مقدور نمی‌باشد.
• گرچه انجام کار چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد ولی برای حداقل دو ساعت حضور در کلینیک آماده باشید.
• نترسید!

بعد از عمل
 

• خارش و مالش چشم مطلقا ممنوع است.
• پنج تا شش ساعت در منزل استراحت کرده و قرص مسکن مصرف کنید. درد ممکن است خفیف و یا شدید باشد ولی به طور معمول با مسکن کنترل می‌شود.
• آب ریزش چشم و حساسیت به نور در چند روز پس از عمل طبیعی است.
• پس از مرخص شدن قطره‌های آنتی‌بیوتیک و کورتن هر 3 تا 6 ساعت شروع می‌شود.
• شنا در استخر تا یک ماه توصیه نمی‌شود. ورزش‌های دیگر به جز بوکس و شغل‌های سنگین بعد از یک هفته بلامانع است.
• تا 24 ساعت رانندگی نکنید و تا مدتی شب‌ها رانندگی ممنوع است.
• تا 24 ساعت حمام و آرایش چشم نشود.
• مطالعه از هر زمان مانعی ندارد، گرچه در اوایل مقادیری مشکلات و ناراحتی به همراه دارد.
• توجه داشته باشید تا برداشتن لنز مسافرت نروید و با پزشک خود در تماس باشید.
• دستورات بعدی را پزشک با ویزیت دوباره می‌دهد.
منبع: http://www.salamat.com
ae