در بسیاری از افراد بیماری واریس پا هیچ نوع ناراحتی به وجود نمی آورد و بیماران فقط از ظاهر پا شکایت دارند. در گروهی، علایم خفیف تا شدید دیده می شود و در تعداد محدودی واریس می تواند عوارض خطرناکی در پی داشته باشد.
واریس را شایع ترین بیماری عروقی می دانند که حدود 10 تا 20 درصد جمعیت را مبتلا می کند و بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین 40 تا 49 سالگی برآورد شده است.
هر ورید یا سیاهرگ دارای دریچه های کنترل کننده جریان خون است. واریس هنگامی رخ می دهد که این دریچه ها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهند. ممکن است تعداد دریچه ها به دلیل مادرزادی کمتر از معمول باشد و یا درست کار نکند، یا دیوار رگ آسیب دیده و ضعیف شده باشد و اجازه ندهد لبه های دریچه ها کاملاً به هم برسند و از برگشت خون جلوگیری کنند. آسیب به دریچه ها به دلیل لخته شدن خون در داخل رگ ها و فشار غیرمعمول به رگ ها به دلیل چاقی، حاملگی و یا زیاد ایستادن است.
علایم شایع واریس
کوفتگی و خستگی پا بخصوص در پایان روز و یا پس از ایستادن به مدت طولانی، ورم پا، خارش و یا تغییر در رنگ و احتمالاً زخم شدن مچ پا، درد شدید و ناگهانی و سفت شدن برآمدگی های واریسی به علت لخته شدن خون داخل رگ از علایم معمول واریس محسوب می شوند.
علل مهم بروز واریس
-سابقه خانوادگی از علل ایجاد بیماری واریس می باشد
-افراد کم تحرک و یا افرادی که به مدت طولانی در حالت نشسته یا ایستاده هستند در هر سنی در معرض خطر واریس قرار دارند.
-جنسیت نیز در ایجاد واریس مؤثر است. این بیماری در زنان به دلیل دوران حاملگی و وجود هورمون های خاص و همچنین در افراد چاق شایع تر است.
درجات بیماری واریس
این بیماران را می توان به دو دسته خفیف و شدید تقسیم بندی کرد:
1-نوع خفیف: درد مبهم در ناحیه ساق پا، سنگینی در عضلات پا به هنگام ایستادن و دردهای شبانه در پاها از علائم این بیماری است. کم کم تورم و ورم هایی در اندام تحتانی ایجاد خواهد شد و فرد بعد از چند ساعت ایستادن احساس می کند، ورم هایی در اطراف پا ایجاد شده است.
2-نوع شدید با تداوم این حالت و عدم توجه به آن، ورم ها تبدیل به لکه های قهوه ای و سیاه رنگ در اطراف قوزک، مچ و ساق پا می شود که باز هم در صورت عدم توجه این تغییر رنگ ها تبدیل به زخم هایی تحت عنوان زخم های واریسی خواهد شد. به مرور لخته هایی در پا ایجاد می شود که بسیار خطرناک بوده و تنها با سونوگرافی قابل مشاهده هستند.
عوارض
بعضی از لخته ها متحرک هستند که ممکن است این لخته ها از طریق سیستم وریدی (سیاهرگی) وارد قلب شده و بعد از ورود به حفره های قلب به ریه انتقال یابد و باعث تنگی نفس شود.
بنا به نظر متخصصین جراحی عروق، امکان پیشرفت لخته به سیستم عمقی وجود دارد که در این حالت اندام فرد دچار تورم شده و فرد دردهای مبهمی را در ناحیه پا احساس می کند.
پیشگیری
افرادی که ناچار به ایستادن های طولانی مدت هستند، بهتر است هر چند دقیقه وزن خود را از روی یک پا به پای دیگر منتقل کنند و در صورت امکان راه بهتر این است که در حالت خوابیده قرار بگیرند و پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهند، به طوری که بازگشت وریدی از اندام های تحتانی به قلب صورت بگیرد.
نکته!
جوراب های مرغوب و استاندارد پیشگیری از واریس دارای سایزها و فشارهای متفاوتی است که در صورت عدم مشورت با پزشک و انتخاب ناآگاهانه نه تنها از واریس پیشگیری نمی کند بلکه باعث تشدید آن نیز می شود.
درمان
درمان واریس با توجه به علایم، شدت و نوع واریس و سن مبتلایان به این بیماری متفاوت است. مهم ترین مسأله در درمان واریس این است که هر فردی به گونه ای متفاوت از دیگران درمان می شود و افراد نباید صرف مشاهده درمان دیگران به وسیله روشی خاص، تنها یک روش را صحیح بدانند.
استفاده از جوراب های واریس، داروهای شیمیایی، لیزر و عمل جراحی از جمله راه های درمان واریس می باشد.
در صورتی که مراقبت و درمان به راحتی از نیاز به عمل های جراحی و حتی بروز عوارض بسیار خطرناک جلوگیری می شود.
منبع: نشریه جوانان امروز شماره 2130