کوه کمتال

کوه کمتال در آذربایجان شرقی در 50 کیلومتری شهرستان جلفا و هادیشهر175 کیلومتری تبریز نزدیکی نوار مرزی رودخانه ارس بین کشور جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان قرار دارد.ارتفاع کمتال (کامتال) 2123 متر است. این کوه از جنوب شرقی به شمال غربی امتداد داشته و مختصات جغرافیائی قلّه‌ی آن بطول َ13/46 و عرض آن 48َ/38 میباشد. کمتال دارای دره‌های فراوان است که بدون راهنما و تجهیزات حرفه ای کوهنوردی، حرکت و صعود این کوه بسیار سخت است. دره هایی مانند(جهنم دره سی) با صخره‌های خوفناک و صیقلی و غیر قابل صعود، دره (انجیرلیخ) با درختان انجیر و بادام،دره‌ی جنگلی (شف) با درختان شف و دره‌ی (فرخ) با جنگلها و شن‌های روان و صخره‌ها و طبیعت رویایی، دره‌ی (چال بورنی)، دره‌ی تخته بولاخ (مسیر صعود عمومی کوهنوردان)، پری دره سی و صدها دره‌ی فرعی دیگر که پای انسان به آنجا نرسیده است!همچنین در فصول بارندگی وجود آبشارهای زیبای با ارتفاع 20 تا 50 متری جلوه ویژه‌ای به منطقه می‌دهد. در کنار این طبیعت زیبا، جانوران مختلفی از قبیل پلنگ نژاد ارسباران، گرگ، خرس، آهو، خوک، روباه و دهها جانور دیگر در این منطقه زندگی می‌کنند. کمتال داغی از سمت شرق متشکل از سه دره بزرگ معروف با نامهای ساققیزدی ُ تیکانلی و کوللی می‌باشد . منطقه زیبای کمتال داغی منطقه بی‌همتای حیوانات وحشی و گیاهان گرانبهای کوهستانی نیز هست، بهترین مکان برای محافظت قوچ کوهی و بز کوهی می‌تواند باشد. وجود این دو نوع شکار معروف، گونه‌های حیوانات درنده را به آن منطقه سرازیر ساخته است، از جمله گرگ و پلنگ و گویا اخیراً یک قلاده ببر در آنجا دیده شده است. وقتی حضور حیوانات وحشی سرآمد در آن زیستگاه پرخیر و برکت به عین است، آن وقت حتماً که حضور چند گونه خرس در آن خزانه زیست نیز بی‌تردید خواهد بود.‏ یک نوع درخت ارزشمند به صورت پراکنده فضای عمومی آن کوه را پوشانیده است، اگر چه شبیه به کاج است، اما نام، محلی آن “آردیج” می‌باشد و چوب پردوام و محکمی دارد.‏ همچنین در کمتال داغی نوعی لاله وحشی به فراوانی وجود دارد که همانند طلای سرخ، اما هزار افسوس که مسافران کوه پیازک آن لاله کمیاب را از سینه زخمی زمین خارج ساخته و خزانه خاک را به یغما می‌برند.‏ سیستم طبیعی آن کوه به اژدهای خشم کهکشان‌ها شباهت دارد که میلیون‌ها سال با آتش‌هایی که از دهانش فوران داشته به سوی آسمان در جا خشکیده و به صورت فسیل درآمده که پس از سالیان سال ساختمان فعلی خویش را نمایان ساخته است.‏ ضلع شمالی و غربی کمتال داغی از این قائده طبیعی سهم بسزایی برده که دیواره‌های مخروطی آن در دو ضلع به صورت طبقه‌ای در ارتفاع 3000 متری هر بیننده را گیج و مبهوت ساخته و چشم‌ها را خیره می‌گرداند، در ضلع شمالی و غربی آن کوه صخره‌نوردی فنی به توان بشری برای دستیابی به ناممکن‌ها شرف می‌بخشد، در ضلع جنوبی و جنوب غربی نیز پستی و بلندی‌ها و ناهمواری‌ها قسمت وسیع جغرافیای طبیعت را در برگرفته است.‏ در دامنه شرقی کمتال امامزاده سیدممد نمایان است که از همان سمت مسیر صعود با دو ایستگاه اصلی (ایستگاه چشمه و قلّه) در پیش روست. از لبه جاده آسفالت تا چشمه آب مسیر؛ شیب ملایم اما با فاصله زیاد کشیده شده است، امّا بعد از چشمه آب مسیر صعود در هر صد قدم تندتر و شیب‌تر می‌شود که هر چه به قله نزدیکتر می‌شویم شیبی مسیر دشوارتر می‌شود که کاهاً به 25 درجه می‌رسد و حالت دیوار خمیده را دارا می‌شود که فشار مضاعف به زانوها و قلب انسان وارد می‌کند و برای همین منظور کمتال داغی جزو کوه‌های سنگین آذربایجان برای صعود ارتفاع شناخته می‌شود.‏ کمتال داغی هر چند که تابع شرایط آب و هوایی کوهستانی است اما تابستان‌های گرم بر آن حکمفرماست و تاکنون برف زمستانی در پایان فروردین ماه بر فراز آن باقی نمانده است.‏ زمان- مسیر:‏ همانطوری که گفتم این کوه عظیم کشور زیستگاه حیوانات وحشی به حساب می‌آید به همین خاطر برای رفتن به آنجا باید پاسپورت تهیه کرد، یعنی یا از هیئت کوهنوردی محل و یا اینکه از سایر نهادهای ذیربط جواز ورود به آن منطقه را دریافت نمود و در زمان مشخص باید به آنجا عزیمت نمود، که از اواخر فروردین ماه تا نیمه اردیبهشت ماه می‌توانید جواز ورود به آنجا را بدست آورید و با هماهنگی محیط‌بانان قدم به آن کوه بگذارید، البته زمانی نیز در فصل پاییز مشخص است. برای رفتن به کتمال در صورت امکان یک روز و نیم زمان در برنامه خود بگنجانید و شب را در مسافرخانه‌های امامزاده ممد سحر کنید. اگر مبدأ شهر تبریز باشد از دو راه می‌توان به آنجا رفت:‏ 1- مسیر جلفا که با رسیدن به شهر جلفا در امتداد رود ارس به طرف منطقه کلیبر حدوداً 68 کیلومتر حرکت نموده و پس از رسیدن به مرز “نوردوز” (مرز ارمنستان و ایران) به طرف امامزاده سیدمحمد- که در سمت راست است- پیچیده و جاده را به طرف شهرستان ورزقان در حدود سه الی چهار کیلومتر بپیمایید تا اینکه اردوگاه فصلی کوهنوردان را در پای دامنه کوه پیدا نمود.‏ 2- از تبریز به شهرستان ورزقان و با گذشتن از بخش خاروانا به سوی مرز نوردوز و ساحل رود ارس سرازیر شوید، البته این مسیر چندان از امنیت جاده‌ای برخوردار نیست.‏ قبل از حرکت به قله به وسایل مهم کوهنوردی اعم از کفش کوهنوردی- زانوبند- چوبدستی کوهنوردی و کوله‌پشتی و … تجهیز شده و بصورت تیمی حرکت کنید. وسایل اضافی با خود حمل نکنید تا وزن بارتان سبکتر شود. از لب جاده آسفالت به سمت غرب شکاف ژرف سینه کوه را هدف گرفته و از درون همان شکاف به طرف ایستگاه اولی (چشمه آب) حرکت کنید، در ابتدای مسیر بوته‌های تیغ‌دار مزاحمت بوجود می‌آورند. مسیر هم چندان شیب نیست، وقتی وارد شکاف کوه می‌شوید درخت‌های جنگلی دو سوی مسیر را احاطه کرده‌اند، حدوداً دو ساعت و نیم زمان می‌برد تا اینکه به چشمه آب برسید و بعلت نبود وزش باد با هوای نفس‌گیر مواجه خواهید شد. وقتی به چشمه آب رسیدید بهتر است در آنجا استراحت کنید و آب مورد نیاز خود را برای ادامه مسیر تهیه فرمایید وهر چه آب اضافی همراه ببرید بدانید که ثواب کرده‌اید، وقتی از ایستگاه چشمه به سمت قله حرکت می‌کنید در هر صد قدم مسیر شما شیب‌تر و تندتر خواهد شد و سرعت شما کمتر و آهسته‌تر، به همین منظور فریب کوتاهی مسیر را نخورید، زیرا که بیش از دو ساعت زمان خواهد برد تا اینکه شما به قله برسید و صعود را با موفقیت انجام دهید.‏ برای برگشتن همان مسیر رفت را انتخاب کنید و اگر مجموع زمان رفت را تقسیم بر دو بکنید حاصل زمان برگشت بدست خواهد آمد.‏ امنیت:‏ برای رفتن به آن کوه امنیت از اهمیت بالایی برخوردار است، اول اینکه باید از محیط‌زیست همانند دو چشم خود مواظبت نماییم و راه همزیستی با آنان را یاد بگیریم. دوم اینکه برای امنیت جان خود و همنوعانمان برنامه اتخاذ کنیم؛ به کسانی که دچار بیماری‌های تنفسی، قلبی، دیابتی و فشارخون هستند بگوییم که بیشتر از دامنه کوه یا حداقل تا بعد از ایستگاه اولی (چشمه آب) کوه‌روی نکنند.‏ به غیر از مسیر مشخص از دیگر جاها حرکت نکنیم، در آن صورت اسیر وحشت صخره‌های لال خواهیم شد. چون تا ایستگاه اولی دو طرف مسیر با شاخ و برگ مزاحم و تیغ‌دار پوشیده است مواظب باشیم وقتی آنها به وسایل و لباس ما گیر کردند بناگهانی رها نکنیم چون احتمال دارد چشم نفر عقبی را هدف قرار دهد. مجهز به کمک‌های اولیه باشیم، برای صعود به قله آب اضافی همراه ببریم، چون قسمت بالایی کوه از شیب تند برخوردار است و تغییرات فشار آب و هوایی در آنجا حاکم است، به همین منظور احتمال مختل شدن فشار خون خود را جدی بگیریم.‏