بیل گیتس رهبران جهان را به کسب آمادگی در برابر تروریسم بیولوژیک فراخواند

هر ساله در ماه فوریه، همایشی به نام «کنفرانس امنیتی مونیخ» (Munich Security Conference) در آلمان برگزار می شود و کارشناسان و صاحب نظران به ارائه دیدگاه ها، رایزنی و دیدار با یکدیگر می پردازند. امسال «بیل گیتس» یکی از سخنرانان اصلی این برنامه است، و در ادامه می توانید خلاصه ای از دیدگاه های او را مطالعه نمایید.

کنفرانس امنیتی مونیخ (MSC)

20 سال قبل، زمانی که تصمیم گرفتم سلامت و بهداشت جهانی را در صدر فعالیت های بشردوستانه ام قرار دهم، هیچگاه تصور نمی کردم روزی در سطح سیاست های امنیتی بین المللی سخنرانی کنم، اما امروز اینجا حاضر شدم چون معتقدم بخش های مختلف جهان بیش از حد تصور با یکدیگر ارتباط دارند.

از طرفی در مناطق جنگی و دیگر سرزمین های بی ثبات، نمی توان همه گیری بیماری ها را کنترل نمود، و از سوی دیگر در چنین مناطقی احتمال شیوع چنین امراضی بیشتر است، همان طور که ابولا در سیرالئون و لیبریا، و وبا در کنگو و شاخ آفریقا انسان های زیادی را به کام مرگ کشاندند.

می دانیم که بیماری همه گیر بعدی می تواند از پشت یک کامپیوتر آغاز شود؛ اهداف تروریستی از طریق دستکاری ژنتیکی ویروس آبله یا تهیه نژادی به شدت مسری و کشنده از انفلوانزا شکل می گیرند.

نکته مهم این است که ما ارتباط بین امنیت بهداشتی و امنیت بین المللی را نادیده گرفته ایم. متخصصین بیماری های همه گیر می گویند عامل بیماری زایی که از طریق هوا منتقل می شود (پاتوژن هوابرد)، ظرف کمتر از یک سال می تواند بیش از 30 میلیون انسان را از بین ببرد، و احتمال می دهند چنین وضعیتی طی 10 الی 15 سال آینده به وقوع بپیوندد.

شاید باور این موضوع برایتان دشوار باشد، اما در سال 1918 نیز چنین اتفاقی افتاد و نژادی کشنده از انفلوانزا به مرگ 50 الی 100 میلیون انسان انجامید. نباید تصور کنید چون در این صد سال چنین بحرانی به وجود نیامده، به خاطر پیشرفت های پزشکی بوده و دیگر شاهد چنین فاجعه ای نخواهیم بود.

حتی اگر همه گیری بعدی در حد و اندازه نمونه قبلی نباشد، باز هم اثرات اجتماعی و اقتصادی شیوع ویروسی همچون ابولا در مناطق شهری پرجمعیت غیر قابل تصور است.

با این حال، پیشرفت های حوزه بیوفناوری، واکسن ها و داروهای جدید می توانند در پیشگیری از چنین فجایعی به ما کمک کنند تا کنترل اوضاع از دستمان خارج نشود، و خوشبختانه هر آنچه در مقابله با بیماری های طبیعی به ما کمک کند، در برابر حملات بیولوژیکی تروریستی نیز سودمند خواهد بود.

سرمایه گذاری هنگفت در توسعه واکسن

اول از همه به مجموعه سلاح های جدیدی برای دفاع نیاز داریم: واکسن ها، داروها، و روش های تشخیص.

واکسن ها در کنترل بیماری های همه گیر نقش حیاتی را ایفا می کنند، اما امروزه روند توسعه و کسب مجوز برای واکسن جدید به حدود 10 سال زمان نیاز دارد. برای کاهش مرگ و میر ناشی از پاتوژن های هوابرد، باید این زمان را به 90 روز یا کمتر تقلیل دهیم.

ماه گذشته با همکاری بخش های خصوصی و دولتی، مجموعه ای به نام CEPI را بنیان نهادیم که به توسعه سریع و مؤثر واکسن ها در کوتاه ترین زمان ممکن پس از شناسایی تهدید می انجامد. خوشبختانه فناوری های نوظهور با بهره گیری از علوم ژنومیک می توانند زمان مورد نیاز برای توسعه و ساخت واکسن را به حداقل برسانند.

در واقع می توان محتوای ژنتیکی مصنوعی را وارد بدن انسان کرد تا به سلول ها فرمان دهند واکسن را داخل خود بدن تولید کنند، و زمانی که این کار را برای یک بیماری انجام دادیم، به راحتی می توانیم آن را برای بیماری های دیگر تغییر دهیم، و امراضی همچون ایدز، مالاریا و سل نیز با این روش قابل درمان خواهند بود.

البته زمانی که کنترل بیماری از دستمان خارج شود، اقدامات پیشگیرانه هیچ سودی نخواهند داشت، زیرا عامل بیماریزا به سرعت راه خود را به میزبان های ضعیف و آلوده ساختن آنها پیدا خواهد کرد. بنابراین باید عملیات نظارت را نیز ارتقاء دهیم.

بدین منظور باید سیستم های بهداشت عمومی اولیه در کشورهای آسیب پذیر را تقویت نماییم. تمامی کشورها باید نظارت مستمری را برای تشخیص زودهنگام بیماری های بالقوه به اجرا درآورند، ضمن اینکه اطلاعات را به صورت منظم با دیگر کشورها به اشتراک بگذارند.

روشی که برای مواجهه با بیماری های همه گیر در پیش می گیریم، باید دقیقاً شبیه آماده سازی نیروهای نظامی برای جنگ باشد؛ باید بدانیم بیماری ها چگونه منتشر می شوند، مردم در مواجهه با این وضعیت چگونه عمل می کنند، و آیا زیرساخت های ارتباطی و حمل و نقل پاسخگوی چنین بحرانی هستند یا خیر.

پرسنل بهداشتی و پزشکی باید بتوانند به سرعت مانع گسترش بیماری شوند، و هماهنگی با نیروهای نظامی برای قرنطینه کردن مناطق آلوده یکی از بهترین راهکارهاست. خوشبختانه گروه هایی همچون G7 و G20 به خوبی روی کسب آمادگی در این زمینه تمرکز کرده اند.

مسئله اصلی در این حوزه، منابع مالی است و در حال حاضر نمی توان تمام کشورهای فقیر را در برابر این تهدیدات آماده ساخت. نکته غم انگیز اینست که برای اطمینان از آمادگی تمام کشورهای جهان در زمینه مقابله با بیماری های همه گیر، سالیانه به 3.4 میلیارد دلار بودجه نیاز داریم، اما هر ساله بیش از 570 میلیارد دلار به خاطر این بیماری ها زیان می بینیم.

بیماری های همه گیر، یکی از سه تهدید اصلی جهان

زمانی که بچه بودم، جهان فقط با یک تهدید واقعی روبرو بود: جنگ هسته ای. در اواخر دهه 1990 همه تصور می کردند تغییر آب و هوا و اقلیم کره خاکی نیز یکی از بزرگ ترین خطرات برای بقای انسان است.

به نظر من، بیماری همه گیر و کشنده دقیقاً هم تراز با جنگ هسته ای و تغییر اقلیم قرار می گیرد. نوآوری، همکاری، و برنامه ریزی دقیق می تواند خطرات پیش رو در مواجهه با هرکدام از تهدیدات فوق را تا حد زیادی کاهش دهد.

اگر حاضر شویم تنها بخشی از بودجه نظامی و دفاعی خود را صرف توسعه سلاح های جدید برای مقابله با بیماری ها کنیم، طی کمتر از یک دهه به آمادگی فوق العاده ای برای مواجهه با فجایع بیولوژیکی دست خواهیم یافت.

بنابراین دو اتفاق در انتظار ماست: یا بیماری همه گیر بعدی نقطه سیاهی را در تاریخ بشریت رقم خواهد زد، یا اینکه می توانیم آن را به جشن بزرگ پیروزی اراده انسان بر بلایای طبیعی و غیرطبیعی بدل نماییم؛ نقطه عطفی که به همه ثابت خواهد کرد با یاری یکدیگر، می توان جهانی ایمن، سالم و پایدار را رقم زد.