نکات بهداشتی برای حفظ سلامت دانش‌آموزان

دکتر زهرا نوع پرست؛‌ متخصص کودکان

شستن دست‌‌ها

به کودک خود یاد بدهید که چگونه و چه موقع دست‌های خود را با آب و صابون بشوید. اگر کودکان قبل از ورود به مدرسه روش صحیح شستشوی دست‌های خود را یاد گرفته باشند، سپری محکم در برابر انواع بیماری‌ها و میکروب‌ها خواهند داشت. همچنین باید به آنها بگویید که چه موقع باید دست‌های خود را حتما با آب و صابون بشویند؛ مثلا بعد از دستشویی یا ورزش کردن یا قبل از خوردن خوراکی. یادمان باشد تاکید کنیم تا ناخن‌ها را کوتاه نگه دارند.

روش شستن دست‌ها

هنگام شستن دست بایستی از دستشویی فاصله گرفت تا از خیس شدن و آلوده شدن لباس یا روپوش پیشگیری گردد. در حالی‌که دست‌ها سرازیر هستند آنها را خیس کنید تا آب به طرف انگشتان جاری گردد و سپس مقدار 5 سی‌سی مایع (حدود یک قاشق مرباخوری) در کف دست‌ها بریزید و دست‌ها را به هم بمالید تا کاملا کف ایجاد گردد.

شستن دست را با حرکت مالشی و دورانی آغاز نمایید. سپس کف دست راست کاملا به پشت دست چپ و بالعکس کشیده شود. حال کف دست‌ها را به هم کشیده به طوری که انگشتان بین هم قرار گیرند و کاملا به هم ساییده شوند. پشت انگشتان دست راست را کاملا در کف دست چپ قرار دهید به طوری که انگشتان به حالت قفل شدن در هم قرار گیرند و با فشار شستشو شوند و بالعکس.

با کف یک دست انگشت شست دست دیگر به صورت چرخشی کاملا ساییده شود و بالعکس. نوک انگشتان یک دست را در کف دست دیگر فشرده و با حرکت چرخشی کاملا بشویید تا تمیز شود و بالعکس. در نهایت مچ دست راست را با دست چپ و بالعکس مچ دست چپ را بشویید.

توجه: هر یک از اعمال مذکور در شستشوی صحیح دست‌ها بایستی پنج بار تکرار گردد و کل زمان شستن 15-20 ثانیه می‌باشد. دست‌ها را با حوله کاغذی کاملا خشک نموده و با همان حوله کاغذی شیر آب را ببندید و از بستن آب با دست خود خودداری نمایید، زیرا موجب آلوده شدن دست‌ها می‌گردد.

همراه داشتن دستمال کاغذی

به کودکان آموزش دهید تا همیشه مقداری دستمال کاغذی همراه خود داشته باشند. یکی از مزیت‌های همراه داشتن دستمال کاغذی این است که موقع سرفه و یا عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با آن می‌گیرند و از پخش انواع میکروب‌ها در هوا و بیمار شدن دیگران (در صورتی که کودک مریض باشد) جلوگیری می‌کنند. از طرفی سبب می‌شود دستان آلوده با مخاط بینی تماس نداشته باشند.

خوراکی‌های با کیفیت

به کودکان خود یاد دهید تا از خوردن تنقلات و خوردنی‌های بدون کیفیت خودداری کنند. حتما مقداری از موادی همچون مغز‌ها وکشمش یا انجیر در غذای روزانه او بگنجانیم.

زود خوابیدن به هنگام شب

فرزندان باید شب‌ها به موقع بخوابند تا صبح زود جهت مدرسه براحتی از خواب برخیزند. پوشیدن لباس ساده و گشاد موجب راحتى عضلات بدن شده و خواب را شیرین و مطبوع مى‌کند. خواب شبانه با افزایش میزان ترشح هورمون رشد همراه است و روی افزایش تمرکز نیز موثر است.

انتخاب کیف مناسب

انتخاب کیف مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد. یک کیف خوب معمولا سبک است و وزن چندانی ندارد به این معنا که جنس کیف نباید سنگین باشد. حجیم بودن یک کوله با قرار دادن مقدار زیادی وسیله همراه خواهد بود لذا کیف بزرگ برای استفاده چند سال آینده فرزندمان باعث پر نمودن بی‌جهت وسایل غیر ضروری شده و فشار بیشتر بر ستون فقرات وارد می‌شود.

آلودگی به شپش سر

آلودگی به شپش سر انسان از آلودگی‌های جدی شایع و یکی از مشکلات بهداشتی جوامع انسانی در کشورهای مختلف است. اگرچه شیوع، رده سنی خاصی ندارد، اما کودکان دبستانی آسیب‌پذیرترین گروه سنی هستند و از شدت آلودگی بالایی برخوردارند. در نتیجه تماس نزدیک افراد یا پوشش زیاد برای تأمین گرما آلودگی به شپش شایع می‌شود.

شپش به جامعه یا طبقه اجتماعی خاصی محدود نبوده و ممکن است تمام اقشار را مبتلا کند. آلودگی به شپش سر به علت تماس بیشتر مـوهـای سر بـا یـکـدیـگر در دختر بچه‌ها شایع‌تر است. شپش در آب زنده نمی‌ماند و از طریق شنا در استخر منتقل نمی‌شود. آلودگی به شپش سر یکی از بیماری‌های شایع تمام سنین، به ویژه سنین مدرسه است.

گزش پوستی و عوارض جسمی روحی ناشی از آن فقط به فرد آلوده آسیب می‌زند و هیچ نوعی از بیماری را منتقل نمی‌نماید و فقط شپش بدن می‌تواند ناقل تیفوس و تب راجعه باشد. آگاهی آموزگاران و مربیان از علائم و نشانه‌های این بیماری در مهد کودک، دبستان و مدرسه راهنمایی و دیگر مراکز تجمع کودکان و نوجوانان گامی مثبت در جهت کنترل این آلودگی محسوب می‌شود. شپش سر انسان، در لابلای موهای سر زندگی می‌کند و پوست سر به ویژه پشت سر، گردن و پشت گوش را مورد گزش قرار می‌دهد.

خارش مداوم پشت سر و گردن ناشی از واکـنش حـساسیتی پوست بدن فرد آلوده نسبت به بزاق شپش سر انسان است که در حین خون خـوردن از بـدن انسان به پوست تزریق می‌شود. در بیشتر موارد، آلودگی به شپش سر انسان بدون علامت است و آلودگی را والدین، آموزگاران یا مربیان بهداشت مدرسه تشخیص می‌دهند. استفاده کردن از وسایـل شخصی یکدیگر و عدم مراقبت از استفاده از وسایلی مثل شانه و گل سر یا سنجاق و مقنعه می‌تواند آلودگی را منتقل نماید.