به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری نمایش و نقد و بررسی مستند «بوم رنگ» امروز 4 اسفندماه با حضور اصغر نقی زاده بازیگر سینما، محسن نقی زاده کارگردان اثر و سعدالله زارعی کارشناس مسایل غرب آسیا با اجرای علیرضا سعیدی در خبرگزاری مهر برگزار شد.
پس از نمایش این مستند، محسن نقی زاده کارگردان این اثر بیان کرد: قصد ما از ساخت این مستند این بود که به بررسی گروه‌های تکفیری بپردازیم. البته پیش‌تر مستندهای فاخری درباره مدافعان حرم ساخته شده بودند، اما خاستگاه و چگونگی شکل گیری گروه‌های تکفیری در آن ها به تصویر کشیده نشده بود. بر همین اساس ما بر طبق مستندهای گروه های تکفیری، «بوم رنگ» را ساختیم. این را هم باید بگویم برای هر حرفی که در این مستند زده شد، سند وجود دارد.
وی افزود: بوم رنگ به معنای وسیله بازی است که وقتی پرتاب می شود به سمت خود شخص باز می گردد بنابراین داستان شکل گیری گروه های تکفیری هم به همین شکل است. آمریکا این گروه ها را ساخته و پس از مدتی تبعات آن به سمت خودش بازگشته است. مثل انفجارهایی که در آمریکا رخ داد اما ژست هایی که آمریکایی ها می گیرند به این صورت است که انگار این گروه ها را خودشان درست نکرده اند و کشورهایی مانند ایران در ایجاد آن ها نقشی داشته است. یکی از کارهایی که ما برای ساخت این مستند کردیم این بود که به آرشیوهای گروه های تکفیری دست پیدا کردیم. همین موضوع کار ما را سخت کرده بود و باعث شد چندین بار این اثر را تدوین کنیم تا قصه آن شکل بگیرد.
در ادامه این نشست، سعدالله زارعی بیان کرد: فکر می کنم «بوم رنگ» یکی از مستندهای قوی و جذابی است که تاکنون دیده ام. این اثر یک مستند پرتحرک به لحاظ بصری و جذاب به لحاظ چینش تصاویر و متن ها در کنار هم است. هماهنگی های زیادی بین عکس ها، فیلم و نریشن آن وجود دارد. برای مثال یکی از نکات خوبی که در این اثر به آن پرداخته شده، این است که تفاوت القاعده با شبعات آن و تفاوت زرقاوی یکی از سران گروه های تکفیری با بن لادن تا حدودی به خوبی بیان شده است. به نظرم باید در ادامه این مستند آثار دیگری ساخته شود تا تفاوت های گروه های القاعده و منتسب به القاعده در آن ها بیان شود. زیرا القاعده یک بستر طبیعی و یک روند غیرطبیعی دارد. بستر طبیعی باید خوب تبیین شود که در این مستند به خوبی به آن پرداخته شده و به نظرم باید پیش از این ها در این حوزه ها فعالیت می کردیم.
وی افزود: باید توجه داشته باشیم که اگر القاعده به عنوان یک ابزار در دست آمریکایی ها قرار می گرفت از آن حمایت می کردند اما وقتی با آن ها زاویه پیدا کرد که بر سر قدرت با یکدیگر رقابت کردند. همین مساله تضاد بین القاعده و آمریکا را شکل داد. «بوم رنگ» تا حدود زیادی در بیان این مساله موفق بوده است البته من تمام مستندهایی که درباره گروه های تکفیری ساخته شده را ندیدم اما موفق به تماشای بسیاری از آن ها شده ام بنابراین می توانم بگویم که «بوم رنگ» چند سر و گردن از مستندهای دیگر بالاتر است و تلاش کرده است به موضوع وفادار باشد و تبلیغاتی نباشد.
باید توجه داشته باشیم که اگر القاعده به عنوان یک ابزار در دست آمریکایی ها قرار می گرفت از آن حمایت می کردند اما وقتی با آن ها زاویه پیدا کرد که بر سر قدرت با یکدیگر رقابت کردندپس از صحبت های زارعی، اصغر نقی زاده پدر محسن نقی زاده بیان کرد: من از سیاست شناخت چندانی ندارم اما باید بگویم که این اثر دومین فیلمی است که محسن آن را ساخته است. هنگامی که برای ساخت این مستند با من صحبت کرد سعی کردم در کارش دخالتی نکنم و گفتم خودت باید این اثر را بسازی. بنابراین او خودش رفت و این مستند را ساخت. یکی از وجه تمایزهایی که «بوم رنگ» با آثار دیگر دارد این است که از آرشیوهایی استفاده کرده که من تا به حال آن ها را ندیده ام. برای مثال صحبت هایی که آن سرباز آمریکایی در این اثر کرد و بخشی از واقعیت ها را گفت از نکات جالب این مستند است. شاه بیت این فیلم آن پلانی است که آن کودک سوری در دریا غرق شد.
وی افزود: به خاطر دارم که از سال 57 آمریکا مانند یک چاقوی 2 طرفه با ما رفتار کرد. 38 سال است که این روش را ادامه داده است بنابراین اگر ما بخواهیم دین و مملکت را با هم داشته باشیم نباید مدام اعتراض کنیم و بگوییم که چرا اقتصادمان دچار مشکل است. باید در نظر بگیریم که ممکن بود این اتفاقاتی که در عراق و سوریه رخ داده در کشور ما هم رخ دهد. به هر حال ماندن بر سر عقاید هزینه دارد و نباید فکر کنیم که جنگ تمام شده است زیرا آمریکایی ها آنقدر روش خود را ادامه می دهند تا اقتصاد را از بین ببرند. به نظرم خوب است که مردم ما «بوم رنگ» را ببینند تا بدانند که ممکن بود چه بلاهایی بر سرمان بیاید و اگر داعش و گروه های تکفیری به ایران راه پیدا کند، همین بلاها بر سر ما می آید.
سپس کارگردان این اثر پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من درباره داعش فیلم نساخته ام درباره گروه های تروریستی مستندی را تهیه کردم. در این سال ها هر چند رییس جمهورهای آمریکا تغییر کرده، اما روند آن ها تغییری نداشته است. برای مثال بوش القاعده عراق را حمایت می کرد، اما به هر حال یک تناقضی وجود دارد و این تناقض این است که دنیا می گوید اگر القاعده ساخته دست آمریکا است پس چرا خودش قربانی القاعده است؟ این موضوع که آمریکا القاعده را ایجاد کرده برای جبهه مقاومت روشن است، اما برای خارجی ها چندان روشن نیست.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به آرشیوهای به کار رفته در این مستند اظهار کرد: احساس می کنم این آرشیوها برای مخاطب عام جدید باشد، اما به هر حال بحث ما در «بوم رنگ» تحلیل بود به همین دلیل ما حتی وارد قضیه 11 سپتامبر هم نشدیم چون من احساس کردم در این صورت اصل قصه از بین می رود.
در ادامه این نشست، اصغر نقی زاده درباره اینکه به سینمای مستند توجهی نمی شود، بیان کرد: در حال حاضر همه فکر می‌کنند سینمای مستند یعنی انعکاس دادن زندگی حیوانات؛ چون از اول که سینما ایجاد شد به دلیل جذابیت های زندگی حیوانات بیشتر مستندهایی درباره آن ها ساخته شد. این در حالی است که ما موضوعات مهم و اساسی مانند گروه های تکفیری را هم داریم.
سپس زارعی با اشاره به اینکه گروه های تکفیری اطلاعات چندانی از خود ارایه نمی دهند، گفت: گروه های تکفیری به شدت درون‌گرا هستند و از ارایه اطلاعات خودداری می کنند. اعضای آن ها حتی حق اظهار نظر هم ندارند و به ندرت می توان اطلاعاتی از آن ها کسب کرد، اما اخیرا کتابی از آن ها منتشر شده که فردی با برخی از اعضای آن ها مصاحبه کرده است این تنهاترین چیزی است که از متن داعش مشاهده کردیم. آن ها از انتشار جزییات گروه های خود اجتناب می کنند. در چنین حالتی اگر یک مستندساز از مشهورات عبور کند، کار بزرگی را انجام داده است.
این کارشناس بیان کرد: مشهورات 2 دسته هستند مشهوراتی که ساخته شدند و واقعیت خارجی ندارند و دسته ای که واقعی هستند و بازتعریف آن ها برای مخاطب جاذبه ای ندارد. اگر مستندساز از این مشهورات عبور کند و به اطلاعات جدیدی برسد کار موثری انجام داده است. این کار یک کار پیچیده اما در عین حال امری است که یک فرد در انجام آن به بن بست می رسد.
وی اظهار کرد: ما با القاعده مخالفیم چون در عمل جهان اسلام را دچار انشقاق کرده است اما با این وجود با آن ها پدرکشتگی نداریم. در حالی که اهل سنت و آمریکا با آن ها پدرکشتگی دارند. با این اوصاف من این مستند را در راستای توضیح یک مقوله مغفول در جامعه ما موثر می دانم. آگاهی جامعه ما از این گروه ها بسیار پایین است برای مثال دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد من در دانشگاه علامه طباطبایی حتی نمی توانند چند خط راجع به گروه های تکفیری اطلاعاتی ارایه دهند. عمق اطلاعات آن ها از شبکه های اجتماعی است.
زارعی عنوان کرد: پاکسازی گروه های تکفیری به طور کامل امکان پذیر نیست زیرا بخش عمده ای از اعضای آن از افراد بومی هستند، این افراد در عراق و سوریه اگر از گروه های نظامی به سمت گروه های امنیتی بروند باز هم همان کارکرد را دارند و ما تا مدت ها شاهد حوادث دلخراش در کشورهایی مثل سوریه و عراق خواهیم بود.
این کارشناس در پایان بیان کرد: این تجربه که گروه های تکفیری ساخته شوند و با شیوه نظامی جبهه مقاومت را هدف قرار دهند و متزلزل کنند با شکست مواجه شده است. تجربه خلافت تجربه ای است که شکست خورده و ما واقعا از یک مرحله حساس عبور کردیم این شکست به دست انقلاب اسلامی و افرادی همچون قاسم سلیمانی رخ داده است.
