... و ناگهان نفت ۷۰ دلاری

به گزارش اقتصادنیوز ، بهای نفت خام برنت روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش43 سنت کاهش داشت و به 83/ 68 دلار بر بشکه رسید. این در حالی است هم روز پنج‌شنبه قیمت این نفت شاخص به 05/ 70 دلار بر بشکه رسیده بود. نفت شاخص بازار آمریکا نیز دیروز 60 سنت کاهش یافت و در قیمت 2/ 63 دلار بر بشکه معامله شد. این نوع نفت هم روز پنج‌شنبه از مرز 64 دلار عبور کرد و به 77/ 64 دلار بر بشکه رسیده بود. با وجود افت قیمت روز گذشته، هر دو نفت شاخص در بیشترین سطح خود از دسامبر 2014 قرار دارند. معامله‌گران افت اندک قیمت‌ها در روز گذشته را به داده‌های ضعیف تقاضای چین در ماه دسامبر ربط داده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد چشم‌انداز صعودی در بازار نفت همچنان به قوت خود باقی است. در این خصوص رویترز بر اساس یک نظرسنجی که از کارشناسان و معامله‌گران به عمل آورده، می‌گوید انتظارها از قیمت نفت برنت در سال 2018 به محدود 60 تا 70 دلار افزایش یافته است.

نفت در مرز 70 دلار

مهم‌ترین‌ عامل افزایش قیمت نفت در هفته گذشته و عبور آن از مرز 70 دلار، کاهش موجودی انبارهای نفتی بود. آن‌طور که گزارش EIA در شامگاه روز چهارشنبه نشان می‌دهد، سطح موجودی انبارهای نفتی آمریکا در هفته منتهی به 5 ژانویه 9/ 4 میلیون بشکه کاهش یافته و به 5/ 419 میلیون بشکه رسیده است. این مقدار کمی از متوسط 5 ساله سطح موجودی این انبارها (420 میلیون بشکه) کمتر است. کاهش موجودی‌ها در اولین هفته ژانویه، هشتمین هفته متوالی کاهش در سطح موجودی انبارهای نفتی آمریکا محسوب می‌شد. پیش از انتشار آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، بلومبرگ به نقل از کارشناسان افت 75/ 3 میلیون بشکه‌ای نفت ذخیره شده در این انبارها را پیش‌بینی کرده بود.

علاوه بر این بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت این کشور در هفته اول ژانویه حدود 290 هزار بشکه کاهش یافته و به 5/ 9 میلیون بشکه در روز رسیده است. این افت تولید بسیار غیر‌منتظره بود، به‌طوری‌که کارشناسان کامرز بانک گفتند: «باید عامل خاصی در کاهش تولید دخیل باشد، شاید آب و هوای سرد مانع تولید نفت در داکوتای شمالی شده است.» هرچند که آمار هفتگی این سازمان از میزان تولید آمریکا چندان دقیق نیست و آمار گزارش‌های ماهانه این سازمان بیشتر قابل استناد است، با این حال این خبر در کنار خبر افت موجودی انبارها، علاوه بر اینکه قیمت‎‌ها را در روز چهارشنبه افزایش داد، مهم‌ترین عامل گذشتن نفت از مرز 70 دلار در روز پنج‌شنبه نیز محسوب می‌شود.

در ادامه معاملات هفته پیش قیمت‌ها دیروز افت کوچکی را تجربه کردند، چراکه بر اساس آمار گمرک چین، واردات این کشور در ماه گذشته 7/ 33 میلیون بشکه بوده و حدود 7/ 4 میلیون بشکه کمتر از واردات این کشور در ماه نوامبر است. از طرفی صادرات فرآورده‌های نفتی چین به شدت افزایش یافته که موجب کاهش قیمت فرآورده‌ها و افت حاشیه سود پالایشگاه‌های آسیایی به 6 دلار شده است. از این رو برخی پالایشگاه‌ها تولید خود را کاهش داده و این می‌تواند به کاهش قیمت نفت‌خام تا پایان ژانویه منجر شود.

با این حال به نظر می‌رسد تقاضا برای نفت در سال جاری همچنان در سطح بالایی باقی بماند. آن‌طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا در آخرین گزارش خود پیش‌بینی کرده است، بهای نفت برنت در سال جاری حدود 60 دلار و در سال 2019 حدود 61 دلار بر بشکه خواهد بود؛ نفت‎‌خام شاخص آمریکا در هر دو سال حدود 4 دلار کمتر از برنت معامله خواهد شد. این سازمان که رشد تقاضا برای نفت در سال 2017 را حدود 4/ 1 میلیون بشکه در روز اعلام می‌کند، پیش‌بینی رشد تقاضا در سال 2018 و 2019 را حدود 100 هزار بشکه نسبت به گزارش قبلی خود افزایش داده و به 7/ 1 میلیون بشکه رسانده است. با این حال EIA بر این باور است که موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD که در سال 2017 برای اولین بار از 2013 کاهش یافته بود، امسال مجددا افزایش می‌یابد و از 91/ 2 میلیارد بشکه به 96/ 2 میلیارد خواهد رسید. به اعتقاد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، رشد موجودی انبارها در سال 2019 نیز ادامه خواهد یافت و به 05/ 3 میلیارد بشکه می‌رسد. بر‌اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، رشد تولیدات آمریکا مهم‌ترین عامل رشد موجودی انبارهای نفتی خواهد بود. تولید نفت این کشور در سال 2017 به‌طور متوسط 3/ 9 میلیون بشکه در روز بوده که در آخرین ماه از این سال به 9/ 9 میلیون بشکه در روز رسیده است. از این رو پیش‌بینی می‌شود تولید نفت آمریکا به زودی از مرز 10 میلیون بشکه در روز بگذرد و در متوسط تولید در سال جاری به 3/ 10 میلیون برسد. در واقع هرچند این سازمان برآورد از رشد تقاضا در سال‌جاری را 100 هزار بشکه افزایش داده، اما در کنار آن پیش‌بینی رشد تولید آمریکا را نیز 300 هزار بشکه بیشتر کرده است  که رشد تقاضا را خنثی می‌کند.

نگاه بازار به ترامپ

به گزارش رویترز، شرکت سرمایه‌گذاری در بازار آتی نفت با عنوان مدیریت ریسک جهانی، چشم‌انداز صعودی پیش‌‌روی قیمت‌ها متصور است و این چشم‌انداز را با توجه به ریسک تولید در ایران، ونزوئلا و لیبی مطرح می‌کند. در واقع در حال‌حاضر هرچند به اعتقاد کارشناسان احتمال اینکه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران بازگردانده شود، اندک است اما همین فضای تعلیق خود ریسک بزرگی برای صنعت نفت ایران به همراه دارد و می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در بازار نفت منجر شود. قرار بود شب گذشته ترامپ تصمیم خود درخصوص برجام را اعلام کند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان رئیس‌جمهوری آمریکا احتمالا تعلیق تحریم‌ها را امضا می‌کند، اما مانند سه ماه پیش باز‌هم از تایید پایبندی ایران به برجام سر باز می‌زند و از این‌رو مجددا پرونده هسته‌ای ایران به کنگره باز‌گردانده خواهد شد. از سویی گفته می‌شود احتمالا ترامپ به بهانه اتفاقات اخیر ایران یکسری تحریم‌های جدید علیه اشخاص و برخی سازمان‌های کشور وضع کند. این شرایط را می‌توان از چند بعد بررسی کرد.

هرچند احتمال کمی دارد، اما درصورتی که آمریکا تعلیق تحریم‌های ایران را امضا نکند، تحریم‌های علیه خریداران نفت ایران، فروشندگان بنزین به کشور و سرمایه‌گذاران در صنعت نفت ایران از سوی آمریکا باز‌می‌گردد و این می‌تواند شوک بزرگی به بازار وارد کند.  چراکه در شرایطی که بازار نفت به دلیل توافق اوپک و متحدانش تا حدود زیادی به تعادل نزدیک شده، بازگشت تحریم‌های هسته‌ای می‌تواند مازاد عرضه موجود در بازار را به کمبود نفت بدل کند. هرچند تحریم‌های آمریکا یکجانبه خواهد بود و با مخالفت کشورهای اروپایی مواجه خواهد شد، اما ترامپ می‌تواند برخی خریداران آسیایی نفت ایران را با خود متحد کند و فروش نفت کشور را در تنگنا قرار دهد.

ریسک بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران از سوی آمریکا باعث شده که در کنار ریسک‌های دیگری از جمله احتمال وقوع جنگ در منطقه، ریسک کاهش تولید لیبی و عراق و احتمال تشدید تحریم‌ها علیه کره‌شمالی، سیتی‌گروپ از احتمال رسیدن قیمت نفت به 80 دلار سخن بگوید. سیتی‌گروپ در جدیدترین گزارش خود رئیس‌جمهوری آمریکا را به دلیل مواضع سیاسی مختل‌کننده‌اش، بزرگترین ریسک بازار نفت و دیگر بازارهای کالایی می‌داند. به اعتقاد کارشناسان این بانک، بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران، می‌تواند به کاهش 500هزار بشکه‎ای عرضه و رشد 5 دلاری قیمت نفت منتهی شود. در کنار ریسک‌هایی که تولید ایران را تهدید می‌کند، ریسک‌های ژئوپلیتیک در عراق، لیبی و ونزوئلا می‌تواند عرضه نفت در سال 2018 را حدود 3 میلیون بشکه کاهش دهد.

اما باید توجه داشت حتی اگر ترامپ تعلیق مجدد تحریم‌های ایران را امضا کند، ریسک‌ها علیه صنعت نفت کشور کاهش نخواهد یافت، از این‌رو نباید انتظار افت چندان قیمت نفت در صورت تعلیق تحریم‌ها را داشت. در واقع این احتمال که در دور بعدی که حدود 90 روز دیگر است، رئیس‌جمهوری آمریکا تعلیق تحریم‌های ایران را امضا نکند، به قوت خود باقی است.

غالب کارشناسان انتظار دارند که ترامپ فعلا تعلیق تحریم‌های هسته‌ای را تمدید کند و مجددا توپ برجام را به زمین کنگره بیندازد. رویه ترامپ سایه بازگشت تحریم‌ها را بر فراز ایران نگه می‌دارد و این مانع از جذب سرمایه در صنعت نفت کشور خواهد شد. حتی به اعتقاد برخی کارشناسان، «عدم اطمینان در برابر بازگشت تحریم‌ها تقریبا موثرتر از خود تحریم‌ها است و ترامپ موفق به از بین بردن هر‌گونه اطمینان در مورد سرمایه‌گذاری در ایران شده است.» از این‌رو دور از انتظار نیست که به‌زودی شاهد عقب‌نشینی توتال از فاز 11 پارس‌جنوبی باشیم. ایران در تکاپوی این است که بیش از 100 میلیارد دلار در بالادست صنعت نفت خود سرمایه جذب کند. به اعتقاد کارشناسان بدون سرمایه‌گذاری‌های جدید تولید نفت ایران به‌راحتی در سراشیبی سقوط قرار خواهد گرفت و این یکی دیگر از نگرانی‌های بازار نفت درخصوص صنعت نفت ایران است.