تاریخچه اپل: از گاراژ کوچک یک خانه تا ایجاد یک امپراطوری بزرگ در دنیا (بخش سوم؛ پایانی)

پیش از ادامه‌ خاطر نشان می‌کنیم که هدف ما از این مقاله مرور بخش‌های مهم تاریخچه‌ی اپل است و اگر بخواهیم به تک تک جزئیات بپردازیم نهایتا با مقاله‌ای سنگین و طولانی مواجه خواهیم شد. 

معرفی اپل دیسک 2

در پایان مقاله‌ی دوم تاریخچه‌ی اپل، به معرفی اپل 2 پرداختیم و دیدگاه و نظر استوجابز را نسبت به این دستگاه و آینده‌ی محصولات اپل مرور کردیم. در همان سال‌های معرفی رایانه‌ی اپل 2 (1978 میلادی) اپل دیسک 2 نیز معرفی شد که در واقع ساخته‌ی وازنیاک بود. این محصول یک درایو اکسترنال برای ذخیره‌سازی اطلاعات بود. هر اپل دیسک 2 قادر ظرفیت ذخیره‌سازی 110 کیلوبایت داده را ارائه می‌داد و ابعادی 5.25 اینچی (فلاپی دیسک) داشت. در آن زمان اپل دیسک 2 با قیمت 495 دلار به فروش می‌رفت که البته قیمت آن نسبت به فلاپی درایورهای رقیب تقریبا نصف شده بود. علاوه بر این محصول یاد شده نسبت به نوارهای کاست ذخیره‌سازی، عملکرد بهتری داشت. 

ورود اپل به بازار سهام

پس از عمومی شدن سهام شرکت فورد در سال 1956، بزرگ‌ترین IPO (عرضه‌ی اولیه‌ی سهام) در سال 1980 میلادی توسط اپل انجام شد. در آن زمان اپل با ارزشی معادل 1.8 میلیارد دلار وارد بازار سهام شد و همین کافی بود تا از بین 1000 کارمند این شرکت بیش از 40 نفر یک شبه به افرادی میلیونر تبدیل شوند.

^{(کامپیوتر شخصی اپل 3)}

کامپیوتر اپل 3 نیز در سال 1980 و با قیمتی بین 4340 دلار تا 7800 دلار معرفی و قرار شد حکم رایانه‌ی تجاری و پرچمدار اپل را داشته باشد اما به دلیل مشکلاتی که برای این محصول به‌وجود آمد چنین اتفاقی رخ نداد. برای یادآوری بد نیست اشاره کنیم که اپل 3 از یک پردازنده‌ با فرکانس کاری 2 مگاهرتز بهره می‌برد و حافظه‌ی رام آن 4 کیلوبایت در نظر گرفته شده بود. 

یک سال پس عرضه‌ی اولیه‌ی سهام اپل، یعنی در سال 1981، کمپانی آی‌بی‌ام یک رایانه‌ی شخصی با قیمت 1565 دلار معرفی کرد. این محصول مشخصات فنی چندان قابل توجهی نداشت و به دلیل اهمیت ندادن افراد به همین مشخصات، پس از دو سال توانست سهم قابل توجهی از بازار اپل را از آن خود کند.

در همین زمان اپل اولین لرزش شدید خود را احساس کرد. در نتیجه این شرکت 40 نفر از کارمندانش را اخراج کرد و تغییراتی هم در جایگاه مدیران اصلی اعمال شد. 

در سال ‍1982، کمپانی جوان مایکروسافت شروع به ساختن چند نرم‌افزار برای پروژه‌ی رمزآلود مک اپل کرد؛ اما ردموندی‌ها به طور همزمان کار بر روی یک رابط کاربری گرافیکی (ویندوز) برای رایانه‌های شخصی آی‌بی‌ام را نیز انجام می‌دادند.

در سال 1983 یک اتفاق بسیار مهم در تاریخ اپل رخ داد. استیو جابز در ملاقات مشهور خود با جان اسکالی (مدیرعامل وقت پسپی‌کولا) توانست وی را متقاعد کند تا در کمپانی اپل سرمایه‌گذاری انجام دهد. جمله‌ی معروف جابز به اسکالی این بود: «می‌خواهی تا آخر عمر آب قند تولید کنی یا با من فرصت تغییر دنیا را داشته باشی.»

^{(کامپیوتر اپل لیزا)}

اما در سال 1983 اپل همچنین رایانه‌ای به نام لیزا را با قیمت 9995 دلار معرفی کرد. این محصول در واقع اولین رایانه‌ی تجاری با ماوس و رابط‌کاربری گرافیکی بود؛ اما به دلیل قیمت بسیار بالا، سرعت کم و عدم سازگاری با محصولات دیگر، نتوانست به موفقیت برسد.

مک اولیه از راه می‌رسد

سرانجام در سال 1984 میلادی، رایانه‌ی شخصی مک که بسیاری از افراد مدت‌ها انتظار آن را داشتند معرفی شد. این کامپیوتر شخصی از 128 کیلوبایت حافظه‌ بهره می‌برد و قیمت آن 2495 دلار تعیین شده بود. از دیگر مشخصات مک اولیه می‌توان به پردازنده‌ی 8 مگاهرتزی آن اشاره کرد

(مکینتاش 128K)

اما در سال 1985 و پس از به‌وجود آمدن مشکلاتی بین جابز و اسکالی، استیو داستان از اپل استعفا دارد و خود کمپانی جدیدی به نام نکست (NeXT) را تاسیس کرد.

اوضاع پس از استعفای جابز برای اپل چندان خوب پیش نرفت تا جایی که در سال 1988 اپل به دلیل کم شدن بیش از حد فروش مکینتاش، از مایکروسافت به دلیل نقض حقوق سمعی‌ و بصری رایانه‌ی لیزا و استفاده از دستاوردهای اپل در ویندوز 2.0.3 شکایت کرد. 

در همین سال بود که جابز در کمپانی نکست رایانه‌ی شخصی جدیدی را معرفی کرد. اپل نیز در سال 1988 فقط یک محصول به نام مک IIx را معرفی کرد که در برابر محصول ساخته شده توسط کمپانی NeXT حرفی برای گفتن نداشت. لازم به ذکر است که نکست‌کامپیوتر یک محصول 12 اینچی بود که سیستم‌عامل یونیکس را اجرا می‌کرد. علاوه بر این اوضاع دادگاه بین اپل و مایکروسافت چندان هم به نفع کوپرتینویی‌ها تمام نشد.

اولین مک ارزان قیمت

^{(مک ال‌سی)}

اپل در پاسخ به انتقادهایی که در مورد قیمت بالای محصولات این کمپانی بیان می‌شد، در سال 1990 سه مدل ارزان‌قیمت از رایانه‌ی شخصی مک را معرفی کرد: مدل اول مک کلاسیک بود که قیمتی 999 دلاری داشت. مدل دوم مک ال‌سی نام داشت و با قیمت 2400 دلار به فروش می‌رفت و نهایتا مدل سوم مک IIsi بود و 3800 دلار قیمت داشت. با وجود محدودیت‌های فنی این سه محصول، اپل موفق شد تعداد زیادی از آن‌ها را به فروش برساند و بار دیگر اعتماد سرمایه‌گذارانش را به خود جلب کند.

^{(مک کلاسیک)}

اپل در سال 1990 همچنین در کمپانی آرم سرمایه‌گذاری کرد. این شرکت با پرداخت 2.5 میلیون دلار به کمپانی آرم، 43 درصد از سهام این سازنده‌ی سی‌پی‌یو را از آن خود کرد. در پایان دهه‌ی نود میلادی، اپل سهم 43 درصدی خود از آرم را با قیمتی معادل 792 میلیون‌ دلار به فروش رساند و همین امر موجب شد تا ضررهای وارد آمده به آرم جبران شود و این شرکت بتواند از روزهای بد خود فاصله بگیرد.

ورود پاور بوک

اگرچه اپل بارها سعی کرد محصولی قابل حمل را تولید کند؛ اما هیچ‌گاه این تلاش به ثمر نرسید. ولی اپل از این کار دست نکشید و سرانجام در سال 1991 اولین رایانه‌ی شخصی قابل حمل خود را با نام پاور بوک معرفی کرد. این محصول در واقع نسل اولیه‌ی محصولاتی است که امروز با نام لپ‌تاپ آن‌ها را می‌شناسیم. در آن سال اپل از سه مدل پاوربوک 100، پاوربوک 140 و پاوربوک 170 رونمایی کرد. این دستگاه‌ها قابلیت‌هایی مثل مک ارائه می‌دادند؛ ولی وزن آن‌ها کم‌بود و این محصول نهایتا به یک استاندارد برای رایانه‌های قابل حمل مبدل شد.

^{(پاوربوک 100)}

اپل در سال 1991 با کمپانی آی‌بی‌ام نیز همکاری‌هایی انجام دارد و یک موتور مالتی‌مدیا، یک سیستم‌عامل و رایانه‌هایی مبتنی بر پردازنده‌های RISC موتورولا را تولید کرد.

پس از سال‌ها سلطه‌ی سیستم‌عامل مکینتاش، سرانجام در سال 1992 کمپانی مایکروسافت با انتشار ویندوز 3.1 توانست نظر بسیاری از کاربران را به خود جلب کند. در آن زمان سهم 15 درصدی اپل با سرعتی بیشتر از دست این کمپانی خارج می‌شد.

البته یک اتفاق مهم دیگر در سال 92 میلادی برای اپل رخ داد و آن هم ورود طراح جوان 25 ساله و خلاقی به نام جاناتان آیو به گروه طراحی صنعتی کوپرتینویی‌ها بود. وی در طراحی محصولاتی چون مسیج‌پد 110 فعالیت کرده و پس از شش سال حضور در اپل، به طراح اصلی آی‌مک تبدیل شد. همانطور که می‌دانیم آی‌مک یکی از نقاط عطف اپل در طراحی رایانه‌های شخصی بود.

مسیج‌پد نیوتون

مسیج‌پد نیوتون در واقع یک دستیار دیجیتال شخصی (PDA) بود که در سال 1993 میلادی معرفی شد. اما نوشتن با دست بر روی این محصول بسیاری را از آن دلسرد کرد. عدم موفقیت این محصول باعث شد تا جان اسکالی که از طرفداران اصلی ساخت این محصول بود، پس از یک دهه از سمت خود برکنار شود.

اپل در همان سال امید خود از دادگاه مایکروسافت را نیز از دست داد؛ چراکه رای دادگاه بر خلاف انتظار اپل پیش رفت.

ده سال پس از عرضه‌ی رایانه‌های 8 مگاهرتزی 128 کیلوبایتی و در سال 1994 اپل رایانه‌های جدید شخصی خود را با پردازنده‌هایی قوی‌تر (60 مگاهرتز) معرفی کرد. موفقیت این رایانه‌ها باعث شد تا تولیدکنندگان دیگر نیز به فکر ساخت محصولاتی شبیه به مک بیفتند.

انتشار ویندوز 95

شاید بگویید در تاریخچه‌ی اپل چرا به ویندوز اشاره می‌کنیم. باید گفت که انتشار ویندوز 95 یکی از مواردی بود که برای اپل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود؛ چراکه مایکروسافت با انتشار این نسخه توانست 200 میلیون دلار از فروش آن به دست بیاورد. در سال 95 اپل لایسنس تولید نمونه‌های مشابه مک را به کمپانی‌های دیگر می‌فروخت. به همین دلیل در آن سال‌ها شاهد عرضه‌ی رایانه‌هایی با قدرت بیشتر از مک و قیمتی ارزان‌تر از این محصول بودیم.

پس از مدت‌ها رکود و شکست‌های مختلف، در سال 1996 اپل کمپانی تاسیس شده توسط جابز یعنی نکست را خریداری کرد.

آی‌مک معرفی می‌شود

عصر رایانه‌های متصل به اینترنت برای بیشتر افراد با آی‌مک آبی‌رنگ اپل گره‌ خوره است. این رایانه‌ی شخصی قیمتی 1299 دلاری داشت و یکی از سریع‌ترین رایانه‌های سری مک معرفی شده توسط اپل بود.

استراتژی مک اواس ایکس مشخص شد. در کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان اپل، استیو جابز به توسعه‌دهندگان اعلام کرد که سیستم‌عامل مک اواس 8.5 یک سیستم‌عامل بسیار پیشرفته‌ی واقعی است که قابلیت‌های بسیار خوبی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

پس از موفقیت آی‌مک در سال 98 میلادی، اپل یک به‌روزرسانی در رایانه‌های قابل حمل خود نیز اعمال کرد. اپل در سال 99 از محصولی به نام آی‌بوک رونمایی کرد.

استیوجابز مجدد مدیرعامل اپل می شود

در سال 2000 میلادی سرانجام اپل چاره‌ای جز تغییر مدیرعامل خود نمی‌دید. جابز در آن سال موافقت کرد که بار دیگر مدیرعامل شرکتی شود که خود ساخته بود. وی به طور همزمان مدیرعامل کمپانی معروف پیکسار هم بود.

پاور مک جی 4 نیز در سال 2000 معرفی شد که در ابتدا با استقبال گرم کاربران مواجه شد؛ ولی فروش نهایی این محصول چندان قابل توجه نبود.

معرفی اولین آیپاد

در سال 2001 اپل محصولی به نام آیپاد را معرفی کرد که با قیمت 399 دلاری خود از 5 گیگابایت حافظه‌ی داخلی ذخیره‌سازی بهره می‌برد و می‌توانست 1000 فایل صوتی ام‌پی‌3 را در خود نگه‌دارد. اما در آن زمان کم‌تر کسی فکر می‌کرد این محصول بتواند نه‌تنها اپل بلکه صنعت موسیقی را به طور کامل متحول کند.

همزمان با معرفی آیپاد، کمپانی اپل نسخه‌ی جدید سیستم‌عامل مک اواس ایکس را منتشر کرد. در این نسخه امکاناتی که کاربران مک مدت‌ها انتظار آن را داشتند اضافه شده بود که از جمله می‌توان به چندوظیفگی، فعالیت چند پردازشی و ... اشاره کرد. البته نسخه اصلی اواس ایکس هنوز برای عرضه‌ی عمومی آماده نشده بود.

اما در سال 2002 بود که مک اواس ایکس 10.2 با کد نام جگوار (Jaguar) توسط اپل آماده شد. اپل در این نسخه بهبودهای زیادی را اعمال کرده بود که از جمله می‌توان به اضافه شدن ایمیل، آی‌چت، آدرس‌بوک، Inkwell، کوئیک‌تایم 6 با پشتیبانی از فرمت MPEG-4، دسترسی یونیورسال ارتقا یافته، بخش جستجو بهینه شده، شرلوک 3، Quartz Extreme و Rendezvous اشاره کرد.

این نسخه از اواس ایکس یکی از نقاط عطف این سیستم‌عامل و یکی از عوامل مهم در جلب توجه مجدد کاربران به پلتفرم دسکتاپی اپل بود.

در سال 2003 یکی از مهم‌ترین محصولات اپل یعنی فروشگاه آیتیونز رونمایی شد. پس از موفقیتی که کوپرتینویی‌ها با عرضه‌ی آیپاد به‌دست آوردند، این شرکت تصمیم گفت تا فروشگاه موسیقی آیتینوز را تاسیس کند؛ فروشگاهی مجازی که در آن بیش از 200 هزار آهنگ در دسترس کاربران قرار می‌گرفت. در آن زمان برای دسترسی به هر آهنگ کاربران باید 99 سنت پرداخت می‌کردند.

اپل در سال 2003 همچنین صنعت لپ‌تاپ را با معرفی اولین نوت‌بوک 17 اینچی دنیا تحولی اساسی داد. علاوه بر این مدل 12 اینچی پاوربوک اپل در این سال معرفی شد که تا آن زمان کوچک‌ترین لپ‌تاپ ساخته شده توسط این شرکت به حساب می‌آمد. 

سال 2005، حرکت به سوی اینتل

اپل پس از 20 سال استفاده از پردازنده‌های ساخت کمپانی موتورولا سرانجام در سال 2005 اولین مک‌های مجهز به پردازنده‌ی ساخت اینتل خود را معرفی کرد. علاوه بر این آیپادهای جدید این شرکت حالا از ویدیو پشتیبانی می‌کردند و اپل انتظار داشت همان کاربرد قبلی در بخش موزیک در بخش ویدیو نیز مورد توجه کاربران قرار گیرد. به‌همین دلیل کوپرتینویی‌ها امکان پخش ویدیو را به آیپادهای جدید خود اضافه کردند.

یک‌سال بعد یعنی در سال 2006 کمپانی اپل تمامی مک‌های تولیدی‌اش را با پردازنده‌های اینتل روانه‌ی بازار کرد و مسلما انتخاب اینتل توسط اپل یک فرصت بی‌نظیر برای این اینتل ایجاد کرد.

در پاور‌پی‌سی قابلیتی توسط اینتل ایجاد شد تا کاربران بتوانند اپلیکیشن‌های قدیمی این رایانه‌ی شخصی را در مدل‌های جدید مجهز به پردازنده‌های اینتل نیز اجرا کنند. یکی دیگر از نتایج این اقدام اپل، امکان اجرای سیستم‌عامل ویندوز و اپلیکیشن‌های ویندوز بر روی رایانه‌های مک بود. این امکان به‌واسطه‌ی قابلیت بوت دوگانه‌ی اپل بوت‌کمپ فراهم شده بود. البته روش دیگری هم برای اجرای ویندوز و اپ‌های این سیستم‌عامل در مک وجود داشت و آن استفاده از ابزارهای مجازی‌سازی پارالل و وی‌ام‌ور بود.

مک‌بوک ایر در سال 2006 توسط اپل رونمایی شد. این لپ‌تاپ هنوز هم لقب محبوب‌ترین مک ساخته شده توسط اپل را یدک می‌کشد. مک‌بوک‌ایر یک نوت‌بوک بسیار زیبا بود که قابلیت‌های بی‌نظر و عمرباتری بسیار خوبی را ارائه می‌داد و در واقع می‌توان این محصول را پایه‌گذار دسته‌ی الترابوک‌ها دانست.

اپل در مک‌بوک‌ایر بسیاری از اجزای همیشگی رایانه‌ها را از این محصول حذف کرد که از جمله می‌توان به حذف درایو نوری و پورت داخلی شبکه اشاره کرد. البته این کمپانی نسخه‌ی یو‌اس‌بی دو بخش حذف شده‌ی مورد اشاره را ارائه داده بود. اپل همچنین حافظه‌ی فلش این دستگاه را بهبود داد و از طرح باتری مخصوص به خود بهره گرفت و همین سبک در مدل‌های بعدی مک‌بوک‌ایر نیز اعمال شد.

در سال 2007 باز هم یکی از تاریخی‌ترین لحظات در اپل سپری می‌شد. در این سال اولین نسل گوشی‌هوشمند آیفون توسط استیو جابز، مغز متفکر و خلاق اپل معرفی شد. این محصول یکی از انقلابی‌ترین محصولات فناوری در کل تاریخ محسوب می‌شود. با معرفی آیفون، روابط بین اپراتورهای موبایل و سازندگان گوشی، وارد مرحله‌ای جدید شد.

سه سال بعد یعنی در سال 2010 استیوجابز اولین تبلت آیپد را معرفی کرد که یک‌بار دیگر این حوزه را متحول کرد. اگر آیفون و آیپد بیشتر از مک‌های اپل اهمیت نداشته باشند، قطعا کم‌تر از آن بی‌اهمیت نیستند. 

علاوه بر این اپل با معرفی سرویس فضای ابری آی‌کلود، این فناوری را با روش خود در اختیار کاربران عادی قرار داد. همانطور که می‌دانیم امروزه‌ سرویس‌های ابری مشابه آی‌کلود توسط بسیاری از کمپانی‌ها ارائه می‌شوند. اگرچه اپل اولین شرکت فعال در زمینه‌ی خدمات ابری نبوده، اما نقش بسیار مهمی در ارائه و معرفی این سرویس به کاربران عادی داشت.

اما سرانجام سال 2011 فرا رسید. سالی که شاید برای بسیاری از طرفداران اپل یکی از غم‌انگیزترین زمان‌ها بود. استیوجابز در این سال و درست یک روز پس از معرفی آیفون 4 اس جان به جان آفرین تسیلم کرد و در سن 56 سالی به دیار باقی شتافت.

در سال 2013 و در جریان برگزاری کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان، اپل از نسل جدید و کاملا بازطراحی شده‌ی مک‌پرو رونمایی کرد. این محصول کوچک‌ بود و رنگ مشکی و حالت استوانه‌ای آن باعث شد تا توجه بسیاری از کاربران دسکتاپ به آن جلب شود. این مدل نسبت به مدل‌های قبلی از بسیاری جهات بهبود یافته بود و از ماه دسامبر همان سال با قیمت 2999 دلار به فروش رسید. اگرچه قیمت مک‌پرو بسیار بالا است ولی باید توجه داشته باشیم که اپل این محصول را برای کاربران حرفه‌ای تولید کرده است. 

در نهایت به سال 2016 می‌رسیم که در اپل در آن گوشی‌های هوشمند آیفون 7 و آیفون 7 پلاس و مدل جدید محصولات دیگری چون مک‌بوک و ... را معرفی کرده است. همچنین انتظار می‌رود امسال که دهمین سالگرد تولید آیفون است، اپل یک گوشی‌هوشمند با قابلیت‌های بسیار قابل توجه به نام آیفون 8 معرفی کند.

در اینجا به پایان تاریخچه‌ای اجتمالی از کمپانی اپل می‌رسیم. اگرچه بسیاری از محصولات و یا خدمات این شرکت در این مقاله پوشش داده نشده، ولی باید توجه داشته باشید که هدف ما بررسی جزء به جزء فعالیت‌های گذشته اپل نبوده و فقط به مواردی اشاره کردیم که در سوابق کوپرتینویی‌ها اهمیت بالایی دارند.

نظر شما در این مورد چیست؟