به گزارش ایسنا، موزه فوتبال آذربایجان نخستین موزه تخصصی فوتبال در ایران بوده که دارای تصاویری قدیمی از فوتبال تبریز و آذربایجان به همراه کاپ‌ها، مدال‌ها، پیراهن و لباس ورزشی قهرمانان آذربایجان در بازه زمانی 1300 تا 1393 است.
ایوب نیکنام‌لاله، محقق و پژوهشگر تاریخ آذربایجان یکی از عوامل راه‌اندازی این موزه است؛ نیکنام لاله به مدت 20 سال در مورد تاریخ فوتبال تبریز تحقیق کرده و اسناد، تصاویر و وسایل ورزشی موزه فوتبال آذربایجان توسط این محقق جمع‌آوری و به این موزه اهدا شده است.
ایوب نیکنام لاله در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تعطیلی موزه به روی مردم گفت: موزه فوتبال آذربایجان دارای آثار ارزشمندی بوده و به عنوان مکانی برای جذب گردشگری نیز ظرفیت‌های فراوانی دارد، اما در این روزها شاهدیم که متاسفانه درهای این موزه به روی مردم بسته است.
او با تاکید بر این که چند روز پیش نیز "میهمانی" جهت بازدید به موزه فوتبال به همراه خود بردم اما درهای موزه بسته بود و کسی حضور نداشت! افزود: این آثار در سطح کشور بی‌نظیر هستند و ما به صورت رایگان در اختیار این موزه قرار داده‌ایم، از این‌رو انتظار داریم حداقل درهای آن بر روی مردم باز باشد.
وی با تاکید بر این‌که بنده حتی قرارداد دارم اگرموزه تعطیل شد آثار و اسناد آن را به جای دیگری منتقل کنم، خاطرنشان کرد: با وجود میل باطنی‌ام اگر مقرر است موزه تعطیل شود، می‌خواهم که شهرداری اجازه دهد تا مجموعه آثار اهدایی‌ام، به فدراسیون فوتبال ایران تحویل داده شود تا حداقل در تاسیس موزه فوتبال ایران کمکی به فدراسیون کرده باشیم و هم‌چنین آثار بزرگان فوتبال آذربایجان نیز از نابودی نجات یابد.
نیکنام لاله افزود: فدراسیون فوتبال علاقه بسیاری به این آثار دارد و مشتاق‌اند که چنین موزه‌ای را ایجاد کنند، اما بنده تاکنون از اهدای آن امتناع کرده‌ام چرا که این آثار متعلق به شهرمان است و می‌خواهم که این موزه به مرکز شهر تبریز منتقل شده و درهای آن همواره به روی مردم باز باشد.
او با تاکید بر این‌که سه سال از بازگشایی این موزه می‌گذرد، افزود: درست نیست که هر وقت میهمان داشتیم، تماس بگیریم و در را باز کنند! ما سرمایه یک ملت را در این مکان جمع‌آوری کرده‌ایم و حتی مقداری از آثار را نیز با هزینه‌ی شخصی خریده‌ام.
وی با بیان این‌که موزه فوتبال آذربایجان اولین موزه فوتبال رسمی و تخصصی در ایران است، افزود: سال گذشته خبری شنیدم که می‌خواهند این موزه را انتقال دهند از این رو ماجرا را پیگیری کرده و دیدم جلسه‌ای در این راستا در شهرداری برگزار شده و آقای اسحقی (سرپرست وقت شهرداری) دستور داده‌اند تا این موزه به ساختمان گردشگری شهرداری منطقه دو واقع در زعفرانیه که در مرکز شهر قرار دارد، منتقل شود. در این راستا مقداری از کارها پیش برده شد و بنده نیز نظرات خود را ارائه دادم اما بعد از تغییر سمت آقای موسایی (شهردار وقت منطقه دو) این کار متوقف شد و اخیرا نیز شاهدیم که تعطیل شده است.
او تاکید کرد: در تلاشیم که موزه به مرکز شهر منتقل شده و درهای آن همواره به روی مردم باز باشد! این موزه بسیار ارزشمند است و برای بازدید کنندگان دلچسبی و شیرینی خاصی دارد.
وی با اشاره به ظرفیت این موزه در راستای جذب گردشگر در تبریز 2018، یادآور شد: باید مراقب این ظرفیت باشیم؛ از شهرهای بسیاری درخواست طرح داده‌اند تا چنین موزه‌ای را در شهرشان ایجاد کنند، اما این موزه با این ظرفیت چرا باید در حاشیه بماند و تعطیل شود!
نیکنام لاله با اشاره به سابقه‌ی تاریخی آثار موجود در این موزه و با تاکید بر این‌که قدیمی‌ترین توپ موجود در موزه فوتبال آذربایجان مربوط به 1280 است اما به طور رسمی اسناد از سال 1300 ثبت شده‌اند، خاطرنشان کرد: در سال 1393 هنگام تاسیس موزه فوتبال، مسوولان شهرداری برنامه‌ریزی کردند تا ابتدا موزه در این محل تاسیس شده و سپس با تملک مدرسه تاریخی مموریال به این محل منتقل شود، اما متاسفانه این کار عملی نشد!
نیکنام لاله با اشاره به این‌که ساختمان فعلی موزه آذربایجان صرفا فاز اول مجموعه موزه فوتبال آذربایجان است، گفت: چهار فاز آن نیز در سال‌های آینده تکمیل خواهد شد.
وی اضافه کرد: طبق اسناد و مدارک موجود، فوتبال برای اولین‌بار در تاریخ 1365 توسط مدرسان خارجی مدرسه مموریال تبریز به این شهر وارد شده و اولین‌های فوتبال ایران از جمله (اولین میدان فوتبال ایران - اولین لژیونر و اولین سرمربی تیم ملی فوتبال ایران (حسین صدقیانی)، اولین بلیت بازی‌های فوتبال ایران، نخستین مدرسه فوتبال ایران و.... از شهر تبریز بوده و بر این اساس، تبریز پیشگام و مهد فوتبال ایران است.
طبق صحبت‌های ایوب نیکنام لاله که در راه‌اندازی این موزه نقش موثری داشته است، راهی بازدید از موزه فوتبال آذربایجان شدیم تا از نزدیک موارد را مشاهده کنیم.
مسیر دسترسی به پارک رضوان که طبق نوشته‌ی روی تابلوی آن "ویژه بانوان" است، اصلا مناسب مسافران و گردشگران نبوده و تقریبا در حاشیه قرار دارد.
در بدو ورود به محوطه‌ی موزه شاهد آن بودیم که هیچ تابلویی در در ورودی پارک برای موزه نصب نشده و "نخستین موزه‌ی تخصصی و رسمی فوتبال در ایران" در داخل پارک بانوان مستقر شده و شاید رفت‌و آمد در چنین فضایی برای آقایان مناسب نبوده و حتی بانوان نیز نتوانند به راحتی ورزش کنند.
مسیر را طی کرده و به مقابل موزه‌ی آذربایجان که تنها در دیوار روبه‌روی آن بنری بزرگ با عنوان "موزه فوتبال آذربایجان" نصب شده بود، رسیدیم. پیش‌تر رفتیم تا با عوامل داخل موزه جویای اوضاع شویم، وی پرسید: از کجا تشریف آورده‌اید؟ اینجا باید باهماهنگی قبلی وارد شوید. بعد از سماجت و اصرار با حفاظت فیزیکی شهرداری منطقه تماس گرفته و موارد را اطلاع داده و درنهایت پاسخ داد که از پذیرش مردم عادی معذوریم و باید به ساختمان شهرداری منطقه رفته و هماهنگی‌های لازم را به عمل آورید!
در نهایت به حفاظت فیزیکی شهرداری منطقه مراجعه کرده و آنجا نیز این پاسخ را دریافت کردیم که "مردم عادی حق ورود به موزه را ندارند!"
این در حالی است که شهردار منطقه 6 تبریز در گفت‌وگوی تلفنی با خبرنگار ایسنا، تعطیلی این موزه را تکذیب کرده و اظهار کرد: موزه تکمیل بوده و در سطح مناسبی قرار دارد و دارای آثار و مستندات خاصی است؛ ما نیز در خدمت مردم، همشهریان و مسافران بوده و اکیپ ما نیز آنجا مستقر است!
سامان احمدزاده با بیان این‌که موزه تعطیل نیست و هرکس بخواهد بازدید می‌کند، افزود: افراد ما در آنجا مستقر بوده و امروز اگر تشریف بیاورید موزه باز است.
او بیان کرد: در رابطه با ماجرای انتقال موزه به ساختمان گردشگری شهرداری منطقه دو نیز اطلاعی نداشته و بعد از کسب اطلاعات در این راستا پیگیر خواهم بود.
اکنون جای سوال است که این موزه با این ظرفیت چرا باید در چنین شرایطی قرار گیرد که حتی مردم عادی نیز حق ورود به آن را نداشته باشند!
گفتنی است، موزه فوتبال آذربایجان از پنج بخش تشکیل یافته است، که قسمت اول بخش تصاویر آن شامل تصاویر مربوط به زنده یاد حسین صدقیانی است که در پاگرد پله نصب شده است، قسمت دوم شامل تصاویر برگزیده تیم فوتبال باشگاه‌های مختلف از تاریخ 1300 تا 1392 را تشکیل داده است، قسمت سوم شامل تصاویر تیم منتخب تبریز از سال 1346- 1318 مسابقات فوتبال منتخب شهرهاست و تصاویر تیم منتخب تبریز از سال 1318 تا 1346 در این مجموعه قرار گرفته است و قسمت چهارم نیز شامل تصاویر مختلف از فوتبال تبریز از جمله داوران، نخستین مدرسه فوتبال ایران، انواع آگهی بازی‌های مهم و ... است.
در بخش اسناد بیش از 200 سند وجود دارد و اسنادی از برنامه بازی‌های فوتبال، سند انتقال بازیکن قرضی و اسناد داوری و... در ویترین‌های افقی قرار داده شده‌اند؛ در این بخش کارت‌های باشگاه شاهین و سهند نیز در معرض نمایش قرار داده شده‌اند.
در بخش اشیاء و لوازم ورزش فوتبال این موزه نیز که در ویترین‌های عمودی چیده شده‌اند، نمونه‌ای از اولین بلیط‌ها، کاپ و جام‌ها، لوازم داوری، انواع البسه و انواع توپ‌ها و به‌ویژه توپ منتسب به زنده یاد حسین صدقیانی و توپ فوتبال مربوط به کلاس دیتمار کرامر در این بخش در معرض نمایش قرار داده شده است.
تنها مجسمه موجود در این موزه مربوط به زنده یاد حسین صدقیانی اولین لژیونر، اولین سرمربی تیم ملی و اولین رییس کمیته داوران ایران است که در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
در بخش جام (کاپ) قهرمانی رزمندگان اسلام نیز دو عدد از ویترین‌های ایستاده مربوط به رزمندگان و شهدای جنگ تحمیلی است؛ در این ویترین‌ها جام قهرمانی گردان امام حسین و تصاویری از تیم فوتبال رزمندگان ایلام در جبهه‌ها به‌نمایش گذاشته شده است.
گزارش از خبرنگار ایسنا، مهری هاشم‌زاده
