گردن رحم، پایین‌ترین قسمت رحم زنان است. بخش بیشتر رحم در لگن قرار دارد اما بخشی از دهانه رحم در مهبل و جایی است که رحم با مهبل تماس پیدا می‌کند.
سرطان دهانه رحم زمانی ایجاد می‌شود سلولهای دهانه رحم به گونه‌ای تغییر یابند که منجر به رشد غیرطبیعی و یا حمله به بافت و اندام‌های بدن شوند. مثل تمام سرطان‌های دیگر، سرطان دهانه رحم نیز در صورتی که زود تشخیص داده شود، قابل درمان است.
یکی از ویژگی‌های اصلی سرطان رحم، پیشرفت آهسته آن از بافت طبیعی رحم به شکل سلولهای پیش‌سرطانی است. پیشرفت و رشد آهسته بیماری امکان پیشگیری و تشخیص و درمان را آسان‌تر می‌کند. طی دهه گذشته در آمریکا این بیماری، به علت تشخیص بموقع بسیار کاهش یافته است. سرطان مهاجم بدین معنی است که سرطان بر تمامی بافت‌ها، حتی بافت‌های عمیق، تأثیر بگذارد.
حتی سرطان می‌تواند به سایر نقاط بدن نیز گسترش پیدا کند که این گسترش را متاستاز گویند. سرطان دهانه رحم معمولاً به قسمت‌های دیگر بدن سرایت نمی‌کند، ولی گاهاً دیده شده که به ریه، کبد، مثانه، واژن یا مقعد نیز منتشر شده است.
علل سرطان
سرطان دهانه رحم، با تغییرات غیرطبیعی در بافت رحم آغاز می‌شود. خطر ابتلا به این تغییرات غیرطبیعی می‌تواند به عللی همچون عفونت‌های قبلی یا ویروس اچ‌پی‌وی، تماس‌های جنسی در سنین پایین، داشتن چند شریک جنسی، سیگار کشیدن باشد. قرص‌های ضدبارداری نیز می‌توانند از جمله دلایل ابتلا به این سرطان باشند.
ویروس ایدز، باعث ایجاد انواع مختلف زخم‌ها در پوست بدن و دستگاه تناسلی و سایر اندام‌ها بدن می‌شود، و تغییرات سلولهای دهانه رحم، ممکن است در نهایت به سرطان منجر شوند؛ بنابراین زنانی که مبتلا به بیماری ایدز هستند، احتمالاً به سرطان رحم نیز دچار خواهند شد؛ زیرا عفونت در این افراد بیشتر است. ایدز باعث پیشرفت سرطان نیز می‌شود، منشأ اصلی بیماری ایدز، تماس‌های جنسی و داشتن شرکای متعدد جنسی است که همین امر منجر به ضایعات دهانه رحم و پیشرفت سرطان می‌شود.
سیگار کشیدن نیز از عواملی است که باعث ایجاد سرطان رحم می‌شود. مواد شیمیایی موجود در سیگار می‌توانند روی سلولهای دهانه رحم تأثیر بگذارند و باعث تغییراتی در آن شوند که این تغییرات سرآغاز ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم است.
در زنانی که بیش از پنج سال قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان رحم بیشتر است.
علائم سرطان دهانه رحم
مثل بسیاری از سرطان‌های دیگر، شما ممکن است هیچ علائمی از نشانه‌های سرطان نداشته باشید؛ تا زمانی که بیماری رشد کرده و به مراحل خطرناک برسد. سرطان دهانه رحم معمولاً با درد همراه نیست مگر در مراحل بسیار پیشرفته بیماری.
بهترین علامت این بیماری، خونریزی غیرطبیعی واژینال است که هر نوع خونریزی به غیر از دوران قاعدگی را شامل می‌شود. مبتلایان به این بیماری ممکن است، ترشحات غیرطبیعی واژن نیز داشته باشند.
در چه مواردی نیاز به مراجعه به مراکز درمانی است؟
دلایل زیادی می‌توانند منجر به خونریزی از ناحیه واژن شوند؛ بنابراین هر نوع خونریزی دلیل سرطان دهانه رحم نیست. خونریزی واژینال پس از یائسگی هرگز طبیعی نیست و در این مورد حتماً باید به پزشک مراجعه کرد. خونریزی زیاد در طول دوره قاعدگی و یا خونریزی فاصله دو دوره قاعدگی نیز از جمله مواردی هستند که حتماً باید به پزشک مراجعه شود و مورد بررسی قرار گیرد.
معمولاً در برخی زنان، پس از مقاربت و نزدیکی، به خصوص بعد از رابطه جنسی شدید، خونریزی واژینال دیده می‌شود. اگر گهگاه دچار این مسأله می‌شوید، اصلاً نگران نباشید، مسأله مهمی نیست، اما اگر هر بار بعد از نزدیکی این خونریزی وجود دارد، برای احتیاط و مراقبت بهتر از خودتان با یک پزشک مشورت کنید. اگر خونریزی واژینال همراه با ضعف و سرگیجه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
آزمایش و بررسی بیماری
مثل تمامی سرطان‌های دیگر، تشخیص بموقع و زودهنگام این سرطان، کلید درمان موفقیت‌آمیز است. درمان سلولهای تغییر شکل‌یافته‌ای که فقط در سطح کوچکی از رحم وجود دارند، بسیار آسان‌تر از درمان سلولهای سرطانی است که به بافت‌های دیگر نیز سرایت کرده‌اند. تشخیص سرطان دهانه رحم به وسیله تست پاپ اسمیر، یعنی بخشی از معاینات منظم لگن امکان‌پذیر است.
نام پاپ اسمیر از نام یک آسیب‌‌شناس گرفته شده است که برای اولین بار این آزمایش را انجام داد. این تست روشی سریع، بدون درد و نسبتاً ارزان از غربالگری سلولهای رحم زنان است که با آن می‌توان هرگونه تغییر در سلول‌ها را کشف کرد. در این روش، سلولهای دهانه رحم را از سطح آن برداشته و روی یک اسلاید جمع‌آوری می‌کنند و مورد بررسی قرار می‌دهند.
اگر در نتیجه آزمایش، حتی کوچک‌ترین اختلالی دیده شود، باید فرد تحت آزمایش‌‌ها و بررسی‌های بیشتری قرار بگیرد. تشخیص سرطان دهانه رحم، مستلزم آن است که نمونه‌ای از بافت دهانه رحم در زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل شود. این نمونه از سلولهای را بیوپسی می‌نامند. که به روش‌های متعددی می‌تواند گرفته شود. بیوپسی معمولاً توسط یک متخصص زنان برداشته می‌شود و توسط یک پاتولوژیست مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد.
معاینه به روش کولپوسکوپی نیز شبیه معاینه لگنی است که با استفاده از نوعی میکروسکوپ به نام کولپوسکوپ انجام می‌شود. کل منطقه دهانه رحم را با یک نوع رنگ بی‌ضرر، رنگ آمیزی می‌کنند تا دیدن سلولهای غیرطبیعی آسان‌تر باشد. این میکروسکوپ 8 تا 10 برابر دهانه رحم را بزرگ‌تر نشان می‌دهد تا شناسایی هرگونه بافت غیرطبیعی امکان‌پذیر شود.
این روش در مطب پزشکان متخصص زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. الکتروسرجیکال نیز روش جدیدی از برداشت نمونه سلولهای رحمی است که در آن توسط یک حلقه، از بافت دهانه رحم نمونه‌برداری می‌شود. نمونه‌برداری حتی می‌تواند اتاق عمل و در بیهوشی انجام شود.
برای خواندن بخش دوم - ناگفته های سرطان دهانه رحم - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم - ناگفته های سرطان دهانه رحم - اینجا کلیک کنید.
