بهشت و نعمتهای آن برای افراد با ایمان بر اثر تفضل و رحمت خداوند است، اما دوزخ و عذابهای آن برای گناهکاران براساس استحقاقی است که خود در طول زندگی با نیت بد و کارهای ناروای خویش پایهگذار آن بودهاند. گناه کار با معصیت خود نیروی خدادادی را در مجاری ناروا و در راه مخالفت با فرمان الهی به کار میاندازد و در امانت الهی خیانت میکند به جرم خیانت در امانت و ارتکاب جرایم استحقاق کیفر دارد .
قرآن مجید میفرماید: به دوزخیان میگوییم: بچشید عذاب سوزان را، این کیفر اعمالی است که در دنیا مرتکب شدهاید و از پیش برای خود فرستادهاید.
اما نیکوکار با عمل خود استحقاق پاداش ندارد، چون اعمال خوب و بدی را که مردم در دنیا انجام میدهند به وسیله اعضای بدن و قوایی است که آفریدگار توانا در وجودشان به امانت سپرده است. بنابراین، برای انجام وظیفهای که عهدهدار بوده حق مطالبه پاداش ندارد. بنابراین، اگر پروردگار کریم به افراد با ایمان و درست کار جزای خیر میدهد آن هم به طور مضاعف و در بهشت رحمت از تمام نعمتها برخوردارشان میسازد براساس تفضل است نه استحقاق. قرآن مجید میفرماید: پرهیزکاران در بهشت جای میگیرند این هم تفضل و رحمتی است از ناحیه پرودگار تو.
حال که اصل پاداش الهی، یک نوع تفضل و رحمت است فزونی و ازدیاد اجر نیز تفضل بیشتر خداوند متعال نسبت به بندگانش را میرساند.
منبع : پاسخگو