زالو مثل هر جانداری دارای یک ساختار پیچیده ، منظم و حساب شده است ، بطوری که جغرافیای بدن زالو یکی دیگر از عجایب خلقت موجودات عالم است ، آناتومی بدن زالو متناسب با عملکرد آن است و تمام شرایط لازم را برای اعمال و رفتار زالو فراهم می کند .
زالو هنگام مکیدن خون ، مواد متنوعی ترشح می کند که خواص درمانی دارند. معروف ترین ماده مترشحه از زالو هیرودین است.خواص مواد ترشح شده در خون توسط زالو به انواع مختلفی دسته بندی می شوند.
تجربیات طب سنتی نشان می دهد که زالو خون را بهتر از حجامت از عمق بدن بیرون می کشد. زالو انداختن برای بیماریهای پوستی مثل جوش ، دمل های صورت ، لک هها و نقط ههای سیاه و سفید و نظایر آن مفید است. امروزه زالو به دلیل خاصیت ضد انعقاد خود یکی از ابزارهای جراحی در پیوندها و دوام بافت پیوندی است.
تاریخچه زالو درمانی
زالو از 2500 سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا مورد استفاده پزشکی داشته است در قرن نوزدهم از این جانور کوچک برای درمان هر دردی از جمله سردرد، تب، زخم های عفونی شده، دمل و آبسه، ورم ها، هموروئید استفاده می شده است.
بدلیل اثر ضدانعقادی هیرودین (Hirudin) بزاق زالو، امروزه در تحقیقات جدید ثابت شده است که پس از عمل جراحی آنژیوپلاستی قلب و به طور کلی در و خطر Side Effect بیماری های کرونری قلب، زالو می تواند نقش موثری ایفا کند و خطر جراحی و حملات قلبی را به حداقل کاهش دهد.
در هندوستان 20 بیمار با واریس اندام تحتانی (پیشرفته) کاندید زالو درمانی شده و پاسخ درمانی شگفت آوری مشاهده شده و همه 20 نفر ( 100 درصد بیماران مورد مطالعه) کاملا درمان شدند.
جامعه جراحان انگلستان پس از مشاهده اثرات معجزه آسای زالو در جراحی های پلاستیک و گرافتهای پوستی و پیوند اعضاء، کاربرد زالو پس از پایان جراحی و حتی در حین عمل را کاملا پذیرفته اند و مورد تأکید قرار می دهند.
در کشور روسیه درمان با زالو بسیار رواج یافته است به طوری که بیماری های مختلف از سردرد و بیماری قلبی و پوستی گرفته تا حتی ضعف قوای جنسی را با زالواندازی معالجه می کنند.
کرسی زالو درمانی سن پترزبورگ (MAPS) توصیه می کند: ما معتقدیم هر پزشکی اعم از جراح، ارتوپد، دندانپزشک، ژینکولوژیست بایستی توانایی های درمانی زالو را بشناسد و استفاده کند. زالو توانایی درمان گروه متنوعی از بیماری ها را دارد نظیر:
زخم معده، پروستاتیت، برونشیت، التهابات کبد و کیسه صفرا، گاستریت، هموروئید، اغلب بیماری های پوستی، اسپاسم عضلانی، واریس، نازائی، آدنوم پروستات، ناباروری مردان، کاهش میل جنسی، الکلیسم، ترک اعتیاد (موادمخدر).
شیخ الرئیس ابن سینا باب مبسوطی پیرامون زالو دارد و چنین می گوید:
از زالوهایی که کرک ریز و نرم دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه های بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آبهای خزه دار که محل زیست قورباغه هاست نمو کرده و نه زالویی که در آبهای گل آلود سیاه بوده است. زالو بهتر از « حجامت »،خون تباه را از عمق بدن بیرون می کشد. زالو را ابتدا سرازیر نگه دارید تا استفراغ کند و محتویات شکمش بیرون آید، سپس اندکی خون بره به او بدهید سپس مواد چسبنده و کثیف بدن او را با بوراکس پاک کنید] استفاده از مواد صابونی عطردار مضر است و جایی را که می خواهید زالو بگذارید با دست مالش دهید تا سرخ شود. اگر جای زالوانداختن را با گل سرشور یا خون اندود کنند، زالو بهتر می چسبد. بهتر آن است که پس از جداشدن زالو، محل گزش او را حجامت برنهید تا احیاناً اگر آزاری و عفونتی بر اثر نیش زالو عارض شده، از بین برود اگر پس از زالواندازی خون بند نمی آید مازوج سوخته، نوره، خاکستر یا سوده نرم[یا پودر باقلاو زردچوبه ] استعمال شود. زالواندازی برای بیماری های پوست از قبیل جوش ها، دمل ها، لکه های سیاه و نقطه های سیاه و سفید مفید است
رده بندی و آناتومی زالو
تاکنون 630 نوع زالو شناخته شده که بعضی خونخوار، بعضی گوشتخوار و بعضی سمی اند، زالوی پزشکی تنها یک نوع است و به نام علمی medical leech یا Hirudo medicinalis است،که از گونه های آرواره داربی خرطوم است.
طول بدن 5 تا 12 سانتیمتر میباشد.رنگ آن زیتونی است که خطهای طولی زرد رنگ دارد.
*بخش بعدی این مقاله را در روزهای آینده در ParsiTeb.com مطالعه فرمائید.
منبع :
همایش ملی گیاهان دارویی
جایگاه درمانی زالو در طب سنتی
عادل حقیقی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)
سید نیما شریعت پناهی (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)