گرانی سفره مردم را خالی کرد

برای بررسی بخشی از بازار در ساعات ابتدایی صبح، به بازار «استقلال» می رویم. صبح است و کامیون‌های حمل گوشت، مرغ و ماهی جلوی فروشگاه‌های این بولوار برای تخلیه بار صف بسته‌اند. هنوز قیمت‌های امروز مشخص نشده است. بعد از گذشت یک ساعت، جنب ‌و جوش بازار شروع می‌شود و فروشندگان تابلوها و بوردهای الکترونیکی خود را به ‌روز می‌کنند.

قیمت امروز (دیروز) مرغ معمولی کیلویی 10 هزار و 500 تومان، مرغ بدون آنتی‌ بیوتیک 14 هزار تومان، تخم ‌مرغ هر شانه 30 عددی 19 هزار تومان، تخم‌ مرغ معمولی 8800 تومان و تخم ‌مرغ مارک‌دار 9500 تومان است. البته یکی از فروشگاه‌ها قیمتی که برای مرغ تعیین کرده 10 هزار تومان است و یکی دیگر از فروشگاه‌ها 10 هزار و800 تومان. علت این تفاوت قیمتی را جویا می شوم. یکی از فروشندگان مدعی می شود: مرغ تولیدی مشهد گران‌تر از مرغ‌های تولیدی شهرستان‌هاست و برخی فروشگاه ها که مرغ را از شهرستان خریداری می کنند، قیمت کمتری هم برای فروش درج می کنند.وی ادامه می دهد: اگر دو ماه پیش برای خرید به این بازار می‌آمدید، قیمت مرغ کیلویی 6700 تومان و قیمت هر کیلو تخم ‌مرغ هم 6400 تومان بود اما حالا شاهد رشد 3500 تومانی برای هر کیلو مرغ و رشد سه هزار تومانی برای هر کیلو تخم ‌مرغ هستیم.

پای دلال ها در میان است

دلیل این افزایش قیمت را از دیگر فروشندگان جویا می‌شویم؛ برخی کاهش تولید و افزایش تقاضا را دلیل آن می‌دانند. یکی از فروشندگان دلیل گرانی را وجود دلالان و دست‌های پشت پرده می‌داند و می‌گوید: حالا که می گویند دولت ارز رسمی برای واردات نهاده می‌دهد و خبری هم از آنفلوآنزای پرندگان نیست، با هر مرکز فروشی که تماس می‌گیریم، می‌گویند مرغ کم است و هزینه‌ها نیز افزایش یافته است اما به نظرم دلیل گرانی، حضور واسطه‌ها و دلال‌هاست که مرغ استان را با قیمتی گران‌تر به تهران و دیگر استان‌ها می‌برند.

بعد از مدتی انتظار، قیمت گوشت قرمز هم در مغازه ها درج می شود؛ گوشت گوساله 52 هزار تومان، راسته گوساله 55 هزار تومان و گوشت‌های فانتزی شده تا کیلویی 67 هزار تومان هم قیمت زده شده است. گوشت گوسفند 58 هزار تومان و گوشت آبگوشتی هم از قرار هر کیلو 34 هزار تومان درج شده است.یکی از فروشندگان می گوید: قیمت گوشت قرمز طی دو ماه اخیر، نوسانات زیادی نداشته و این افزایش قیمت مربوط به دو ماه پیش بوده است.یکی از خریداران هم می‌گوید: قیمت‌ها را که نگاه می‌کنم، دلسرد می‌شوم. با این حقوق بازنشستگی نمی‌توانم نیم کیلو گوشت هم بخرم. بهتر است مواد پروتئینی را از سفره مان حذف کنیم. با این خریدار برای تماشای قیمت ها همراه می شوم. وی می‌گوید: دیگر مرغ هم نمی‌توانیم بخریم و قیمت تخم‌مرغ هم کم از قیمت مرغ ندارد. می گویم: چرا ماهی نمی خرید؟ و در ادامه به تابلوی قیمت ماهی ها نگاهی می اندازیم؛ قیمت ماهی هم از کیلویی 14 تا 60 هزار تومان است.

این پیرمرد بازنشسته شروع به تحلیل قیمت ها می کند و می گوید: ماهی تیلاپیلا که تا دو ماه پیش 16 هزار تومان بود، امروز 29 هزار تومان شده و قیمت هر کیلو قزل‌آلای سالمون هم که تا دو ماه پیش حدود 12 هزار تومان بود، امروز به 18 هزار تومان رسیده است. سخن را کوتاه می‌کنیم و از او جدا می‌شویم چون مقایسه های دقیقش قانعم کرد که جیبش کفاف هزینه خرید گوشت را نمی‌دهد.

به بولوار دستغیب می‌رویم و قیمت مرغ و تخم‌مرغ را از فروشگاه‌های این خیابان هم جویا می‌شویم. قیمت‌ها با بازار استقلال تفاوت چندانی ندارد؛ هر کیلو تخم مرغ 9200 تومان و هر کیلو مرغ هم 10 هزار و 800 تومان، ضمن این که قیمت گوشت قرمز هم تفاوت چندانی با بازار استقلال ندارد و تفاوت ها به دو و گاه سه هزار تومان می رسد اما آن چه مشخص است این که حقوق یک میلیون و 200 هزار تومانی، کفاف خرید سفره بسیاری از خانواده ها را نمی دهد و حتی دو تا سه هزار تومان ارزان تر هم دردی را دوا نمی کند.

کاهش 3 میلیونی ظرفیت جوجه ریزی در استان

برای تحلیل قیمت ها در بازار، به سراغ «صادقی» رئیس هیئت ‌مدیره اتحادیه مرغ داران مرغ گوشتی استان می رویم. وی دلیل این افزایش را با این توضیح که قیمت واقعی هر کیلو گوشت مرغ، امروز(دیروز) حدود 9 تا 12 هزار تومان است، این گونه بیان می کند: مهم‌ترین دلیل این افزایش و نابه سامانی قیمت مرغ، کاهش جوجه ریزی است.وی می گوید: متأسفانه در یکی، دو سال اخیر نوسانات قیمت مرغ به ‌گونه‌ای بود که تعداد زیادی از مرغ داران از این حوزه خارج شدند و جوجه ریزی کاهش پیدا کرد.

مرغ زنده؛ کیلویی 7000 تومان

صادقی می‌افزاید: ظرفیت جوجه ریزی استان پیش‌ از این حدود هشت میلیون قطعه بود که امروز به پنج میلیون قطعه رسیده است؛ دلیلش هم مقرون ‌به ‌صرفه نبودن جوجه ریزی برای مرغ داران است. از سویی دیگر، قیمت نهاده های دامی طی ماه‌های اخیر نوسانات زیادی داشته که این موضوع روی قیمت تمام شده مرغ نیز تأثیرگذار بوده است.وی با بیان این که قیمت مرغ زنده اکنون حدود هفت هزار تومان اعلام ‌شده است، تصریح می‌کند: اگر مرغدار احساس کند حاشیه سود 10 درصدی برای فعالیت خود دارد، بدون شک جوجه ریزی خواهد کرد اما با ادامه این وضعیت، شاهد کاهش جوجه ریزی خواهیم بود.

افزایش تقاضا؛ علت گرانی گوشت گوساله

«احمد احدی» رئیس اتحادیه فروشندگان گوشت قرمز مشهد نیز با تایید افزایش پنج تا شش هزار تومانی گوشت گوساله طی دو هفته اخیر، علت این افزایش قیمت را افزایش تقاضا عنوان می کند و می گوید: به دلیل افزایش حضور زائران در مشهد، تقاضای رستوران ها و مصرف کنندگان برای خرید گوشت گوساله افزایش یافته است و همین موضوع باعث گرانی این محصول شد.

وی با بیان این که قیمت گوشت گوسفند طی دو ماه اخیر افزایش نداشته است، می افزاید: قیمت هر کیلو گوسفند زنده، امروز 22 تا 23 هزار تومان است و برای قصاب هر کیلو 46 هزار تومان و در نهایت برای مصرف کننده کیلویی 50 تا 52 هزار تومان تمام می شود اما این که برخی گوشت گوسفند را تا کیلویی 58 هزار تومفان می فروشند، به دلیل درخواست مشتریان برای خرید گوشت بدون چربی و پوست است که این موضوع مورد تایید اتحادیه نیست اما اگر خود مشتری بخواهد، منعی ندارد.

وی همچنین می گوید: قبول داریم قیمت گوشت برای مصرف کننده عادی زیاد است ولی قیمت تمام شده آن، برای قصاب و فروشنده همین قدر است؛ در واقع اگر زائران و رستوران ها از ما گوشت نخرند، بازار قصاب ها کاملا کساد می شود چون مردم توان خرید ندارند.

کاهش خرید برنج توسط مشتری ها

در ادامه گشت و گذارمان، وارد فاز یک بازار تجاری مصلی می شویم. با توجه به تعداد اندک خودروهایی که در پارکینگ توقف دارند، حدس می زنم بازار نباید از رونق خاصی برخوردار باشد؛ حدسی که خیلی زود رنگ واقعیت به خود می گیرد. ابتدا به سراغ یکی از فروشندگان مواد غذایی می روم. چند نفر در حالی که کیسه های برنج را روی دوش گذاشته اند از مغازه خارج می شوند. مسئول فروش این فروشگاه می گوید: روز به روز شرایط سخت تر می شود و فروش مان به شدت پایین آمده است. مشتری هایی که تا سال قبل 200 تا 300 کیلو برنج می خریدند، حالا 50 کیلو را هم با ترس می خرند و می گویند توان پاس کردن چک را ندارند.

وی ادامه می دهد: البته وضعیت فروش محصولات داخلی با توجه به افزایش قیمت کمتر، مقداری بهتر است.یکی از فروشندگان روغن نیز می گوید: من هر عدد روغن را 31 هزار تومان به کلی فروش می فروشم در حالی که قیمت روی کالا 31 هزار و 300 تومان است. با این همه سرمایه، تنها صد تومن از یک کالا سود می گیرم که این اصلا صرفه ندارد و فقط برای جوری جنس، این قبیل کالاها را می خرم و کم کم این معضل در حال سرایت به تمام کالاهاست البته درباره کالاهای خارجی چون قیمت مصرف کننده روی آن ها درج نمی شود، دست مان کمی بازتر است و در نرخ گذاری قیمت ها مشکل کمتری وجود دارد.

تغییر روز به روز قیمت ها

این فروشنده می افزاید: نرخ ها روز به روز در حال تغییر است، شرکت ها بار داخل انبارشان را به قیمت روز می فروشند و از طرفی قیمتی را که روی کالا درج شده، نمی توان عوض کرد و در نهایت آخرین فردی که جنس را می فروشد، سود ناچیزی می برد که این موضوع رغبت خرید را برای او هر روز کمتر می کند.

وی خاطرنشان می کند: شرکت ها می گویند برای تهیه مواد اولیه با توجه به نوسانات ارز، هر روز با مشکل مواجه و مجبوریم کالاهای داخل انبار را هم به روز بفروشیم.

این فروشنده ادامه می دهد: سوال ما این جاست که چه کسی درباره تناوب قیمت ها و خساراتی که به ما وارد می شود، جواب گوست؟ برخی قیمت ها در همین دو ماه اخیر، چند برابر شده است و بعضی تولید کننده ها هم برای پایین نگه داشتن قیمت ها، از کیفیت آن کم کرده اند.

قیمت های متفاوت

در ادامه با زن و مرد میان سالی که برای خرید اجناس مورد نیازشان به بازار آمده اند، همکلام می شوم. مرد می گوید: برای خرید چند کیسه برنج و مقداری روغن و اقلام مورد نیازمان به بازار آمده ایم. تقریبا یک ساعت است که در بازار می گردیم، قیمت های برنج و روغن در هر مرکز فروش با مرکز دیگر متفاوت است. حتی اجناسی که قیمت کارخانه روی آن ها درج شده هم همین وضعیت را دارند.قیمت برندهای معروف برنج هم دایم تغییر می کند.در بخش دیگری از بازار، مغازه داری که برای خرید به این مرکز مراجعه کرده نیز درباره وضعیت این روزهای بازار می گوید: قبلا هر بار که به بازار می آمدم از هر قلم جنس به مقدار زیادی می خریدم اما حالا که توان خرید مردم پایین آمده، من هم مجبورم کمتر خرید کنم.

او می افزاید: امروز چهار حلب روغن نباتی و 10 کیلو قند خریدم و با بررسی بازار متوجه شدم نسبت به آخرین مراجعه ام طی چند هفته اخیر، قیمت ها به شدت بالا رفته است بنابراین می ترسم اجناسی که می خرم مدت زیادی روی دستم بماند و نتوانم آن ها را بفروشم. مردم با توجه به گرانی ها، مصرف مواد غذایی شان را کاهش داده و به جای خرید گوشت و مرغ و برنج به سمت خرید اقلام ارزان تر رفته اند .این مغازه دار می گوید: وقتی مردم خرید نکنند، ما هم درآمدی نداریم وکلی فروش ها هم نمی توانند مثل قبل فروش داشته باشند. با وجود سال ها کاسبی در بازار، می گویم طی 30 سال کاسبی، شرایط کنونی بی سابقه است.

اظهارات متفاوت رئیس اتحادیه بنکداران

در ادامه برای با خبر شدن از اقدامات انجام شده توسط اتحادیه بنکداران مشهد با «سیدحسین شرف زاده» رئیس این اتحادیه تماس می گیریم. وی به خبرنگار ما می گوید: هم اکنون کالاهای مختلف غذایی به وفور در بازار وجود دارد و برنج هم افزایش قیمت نداشته است. لبنیات و روغن هم طی چند ماه گذشته از سوی کارخانه ها افزایش قیمت داشته ولی درباره موجودی جنس در بازار، مشکلی نداریم.وی درباره اعتراض بنکداران به وضعیت بازار خاطرنشان می کند: قانون، سود عمده فروشی ها را مشخص کرده و بنکداران طبق همان درصد قانونی، سودشان را برداشت می کنند و برای غالب کالاها از 3 تا 5 درصد سود تعریف شده است و عمده فروش ها هیچ مشکلی در این زمینه ندارند.شرف زاده می گوید: 800 بنکدار در مشهد فعالیت دارند و تاکنون هیچ گونه تخلفی وجود نداشته و شرایط هم کاملا عادی است.

بازار خلوت میوه و تره بار

تا یادمان می آید، معمولا از همان ابتدای صبح میدان بار مرکزی مشهد آن قدر شلوغ بود که باید مسیر رفت و برگشت را برای پیدا کردن جای پارک طی می کردیم اما این روزها به قول بار فروشان، بازار آن چنان خلوت است که به راحتی می توانی خودرو ات را هر جا که بخواهی پارک کنی.بعد از پارک خودرو، به سراغ غرفه داران می روم. یکی از غرفه داران درباره گرانی یک باره قیمت میوه طی یکی، دو ماه اخیر می گوید: زمانی که کرایه ها زیاد شد و کامیون داران اعتصاب کردند، اولین تاثیر این اعتصاب در گرانی میوه آشکارشد.وی ادامه می دهد: بعد از آن بار در میدان کم شد چون کرایه کامیون ها افزایش یافت و اکنون بیشتر بارفروشان ترجیح می دهند با وانت، بار را به میدان بیاورند و طبعا میزان بار کمتری وارد می شود و برای تامین هزینه غرفه هم مجبوریم میوه ها را گران تر بفروشیم. همین مسائل، باعث شد مردم به تماشاچی بازار تبدیل شوند و خریدار واقعی کم شود.

افزایش قیمت، دلیل جبران افزایش هزینه ها

در یکی دیگر از غرفه های میدان بار مرکزی با فروشنده دیگری گفت و گو می کنم. او هم از افزایش قیمت ها گلایه می کند و می گوید: قبض آب غرفه های میدان بار هر کدام حدود 10 برابر شده است. قبض قبلی که برای غرفه من آمده 89 هزار تومان بوده و قبض فعلی 900 هزار تومان شده است. این افزایش هزینه ها را من از کجا باید تامین کنم جز افزایش قیمت محصولاتم؟

وی ادامه می دهد: گوجه ای را که سال گذشته کیلویی 400 تومان می فروختیم، حالا باید دو هزار تومان بفروشیم، در حالی که دقیقا همان بار را تحویل گرفته ایم اما قیمت و نرخ هزینه های ما زمین تا آسمان فرق کرده است. خودمان هم می دانیم قیمت این گوجه دو هزار تومان نیست ولی مجبوریم به این قیمت بفروشیم چون کمتر از این برایمان به صرفه نیست.

این غرفه دار به افزایش هزینه های دیگر اشاره می کند و می افزاید: برای سبد میوه ای که سال گذشته 370 تومان بوده است حالا باید 800 تومان پول بدهم، حتی قیمت طلق های بین میوه ها نیز از 80 تومان به 250 تومان افزایش یافته است. هزینه یک بار سبد پلاستیکی 500 هزار تومان بوده که امروز به بیش از دو میلیون تومان افزایش یافته است، شما بگویید این هزینه ها را چطور باید جبران کرد؟

به جز افزایش قیمت، کیفیت هم پایین آمده است

وی گلایه های خود را از افزایش قیمت ها این گونه ادامه می دهد: جدای از قیمت موز که در عرض یکی، دو ماه حدود دو برابر شده و دلیل آن افزایش قیمت دلار است، این فصل از سال، ایامی است که میوه های تابستانی باید ارزان ترین قیمت خودشان را داشته باشند ولی شما به قیمت های شلیل، هلو و بقیه میوه ها نگاه کنید، قیمت ها سرسام آور است و علاوه بر آن به علت کم آبی باغ ها، محصولات هم کیفیت پایینی دارند. برای مثال شما سال گذشته در چنین روزهایی می توانستید در هر غرفه ای سیب تابستانه با کیفیت پیدا کنید اما امسال فقط چند غرفه محدود، سیب با کیفیت دارند.

مجبوریم گران بفروشیم!

به مغازه های شهر که مراجعه می کنیم، قیمت ها از میدان هم عجیب تر می شود، از خربزه 3 هزار تومانی گرفته تا سیب 14 هزار تومانی، موز 13 هزار تومانی و هلوی 17 هزار تومانی. قیمت هلو هم در یکی از مغازه های میوه فروشی کیلویی 17 هزار تومان نوشته شده است! وقتی با فروشنده این مغازه درباره قیمت بالای هلو گفت و گو می کنم، می گوید: با وجود افزایش هزینه ها و افزایش قیمت محصولات در میدان بار، مجبوریم به این قیمت بفروشیم، هر چند بیشتر افراد هلوی 17 هزار تومانی نمی خرند ولی کمتر از این برای ما سود نخواهد داشت و ضرر هم می کنیم. فروشمان هم نصف شده و مجبوریم بار کمتری به مغازه بیاوریم.

یکی دیگر از مغازه داران به موضوع افزایش کرایه اشاره می کند و می گوید: قبلا اگر هر کدام مان یک وانت بار می آوردیم، الان هر دو یا سه مغازه سر جمع یک وانت می آوریم، چون هم به دلیل گرانی محصولات، فروشمان کم شده و هم به خاطر گرانی کرایه وانت، به صرفه نیست هر کدام یک وانت بگیریم.

مجبوریم بخریم

بیشتر شهروندان نیز از این وضعیت گلایه دارند و وقتی با آن ها صحبت می کنیم، همه از گرانی ها نالان هستند. مرد میان سالی که در محدوده خیابان دستغیب در حال خرید میوه است، در خصوص وضعیت بازار می گوید: قیمت ها زیاد شده ولی خب، نمی شود به مهمان بگویی شرمنده ام چون قیمت ها زیاد شده، میوه نداریم. مجبوریم بخریم ولی کمتر و صرفا برای آبرو داری.

او ادامه می دهد: یادم می آید زمانی پدرم آن قدر هندوانه می خرید که صندوق عقب خودرواش پر می شد و مصرف چند هفته خانه را جواب می داد اما حالا آن قدر قیمت هندوانه زیاد شده که سعی می کنم هندوانه کوچک تری بخرم تا پول کمتری بپردازم.

رئیس اتحادیه میوه و تره بار پاسخ گو نیست!

پس از بررسی میدانی وضعیت بازار میوه و تره بار در شهر، تلاش می کنیم با «حسین مصدق»، رئیس اتحادیه فروشندگان سبزی و میوه مشهد گفت وگو کنیم اما وی به سوالات تلفنی خبرنگار ما پاسخی نداد.

حلقه های توزیع، اضافه دریافتی از مردم ندارند

برای جویا شدن از وضعیت سیستم عرضه اقلام مصرفی شهروندان و بررسی تخلفات احتمالی در این زمینه، با «علی باخرد»، معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت و گو می کنیم. وی در توضیح وضعیت قیمتی اقلام اساسی می گوید: درباره اقلامی که ما از آن ها با عنوان کالای اساسی نام می بریم و با ارز دولتی وارد می شوند، هیچ افزایش قیمتی قابل قبول نیست زیرا هزینه های واردات بیشتر از هزینه اواخر سال گذشته، افزایش نیافته است.

وی می افزاید: برخی کالاها نیز متاثر از قیمت جهانی خود است که حبوبات نیز از این دست اقلام است و ممکن است درصدی از افزایش قیمت این محصولات به این دلیل باشد.معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در واکنش به ادعای افزایش چندین برابری هزینه های آب و برق و... نیز می گوید: این هزینه ها را دولت تعیین می کند و به هیچ وجه افزایشی نداشتیم و افزایش قیمت کالاها با چنین دلایلی غیر موجه است.

باخرد در خصوص افزایش قیمت شوینده ها نیز می گوید: چون بخشی از مواد اولیه این محصولات، وارداتی است و از طرفی این مواد در فهرست اقلام اساسی نبوده است و گروه یک به شمار نمی روند، ارز دولتی به این اقلام اختصاص نمی یابد و ارز مبادله ای نیز افزایش قیمت داشته است.

وی با بیان این که در خصوص برخی اقلام، افزایش قیمت حمل و نقل تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت ها داشته است، درباره اقلامی از قبیل میوه، گوشت، مرغ و تخم مرغ، می گوید: قیمت اولیه را سازمان جهاد کشاورزی تعیین می کند و تعیین و نظارت بر قیمت ها در حوزه ما از در کشتارگاه، مرغداری و ورودی میدان بار، یعنی از زمان پس از تولید است. جهاد سازندگی قیمت پایه و اولیه را تعیین می کند و ما بر قیمت های کلی فروشی و خرده فروشی و میزان درصد مجازی که این واحدها می توانند بر قیمت خرید خود بیفزایند، نظارت می کنیم.

معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ادامه می دهد: اگر قیمت ها قبل از ورود به حوزه ما زیاد است، حتما مسئولان مروبط توجیهی برای آن دارند ولی در حوزه بازار و در بخش هایی مثل قیمت مرغ و گوشتی که به دست مردم می رسد، از در کشتارگاه تا محل عرضه به مردم، هیچ سوء استفاده ای نمی شود و حتی قیمت ها کمتر از تعرفه مجاز برای فروش محصول در نظر گرفته می شود.

وی می افزاید: در خصوص قیمت میوه و برنج هم با قاطعیت می گویم اگر چه 100 درصد واحدها تعرفه ها را رعایت نمی کنند اما قاطبه واحدهای صنفی، تعرفه های قانونی را رعایت می کنند.

باخرد در خصوص این سوال که آیا هزینه های تولید به درستی افزایش داشته یا خیر، نمی تواند پاسخی دهد و می گوید: در کالاهای اساسی و بیشتر اقلام مورد نیاز مردم، حلقه های توزیع اضافه دریافتی زیادی از مردم ندارند.

برخلاف اظهارات مسئولان، بررسی های میدانی خبرنگاران خراسان رضوی نشان می دهد کنترل بازار آن گونه که مسئولان مدعی هستند تمام عیار و با دقت بالا صورت نمی گیرد و گرانی های افسارگسیخته اخیر باعث کاهش کم سابقه قدرت خرید مردم برای برخی اجناس شده است.