از نزدیکی کُرد‌ها به مالکی تا نقش تعیین کننده الدعوه

خبرگزاری تسنیم: «یاسین طاها» پژوهشگر و روزنامه نگار کرد عراقی در یادداشتی اختصاصی به بررسی آخرین تحولات سیاسی عراق همزمان با تلاش‌های اعلام فراکسیون اکثریت و تشکیل کابینه جدید این کشور پرداخته است:

فراهم کردن زمینه‌های برگزاری نخستین نشست پارلمان جدید عراق در دو بعد پرتوکلی و سیاسی در جریان است. دستور کار این نشست عبارت است از مراسم سوگند اعضای جدید پارلمان با حضور سران سه قوه و سفرای کشور‌های خارجی مستقر در عراق و انتخاب هیئت رئیسه پارلمان، اما هنوز توافقی مشخص در خصوص ریاست آتی پارلمان عراق حاصل نشده است.

جریان‌های سیاسی اهل سنت که همچون دوره‌های گذشته و بر اساس عرف سیاسی عراق پس از صدام، پست ریاست پارلمان را در اختیار خواهند گرفت تاکنون سه نامزد را در این خصوص معرفی کرده‌اند. اسامه النجیفی رئیس اسبق پارلمان عراق، محمد حلبوسی عضو سابق پارلمان و استاندار کنونی الانبار و محمد تمیم عضو سابق پارلمان و وزیر اسبق این کشور. این در حالیست که نام طلال زوبعی از شخصیت‌های عشایر اهل سنت هم به عنوان نامزد ریاست پارلمان عراق دیده می‌شود. در صورت انتخاب هر یک از این افراد از سوی جریان‌های اهل سنت، نیازمند تائید و حمایت جریان‌های شیعه و کرد است، زیرا شمار اعضای جریان‌های اهل سنت عراق در پارلمان جدید و در چارچوب ائتلافی که اعلام شده است نزدیک به 50 کرسی است، بنابراین با هدف رسیدن به حد نصاب 165 کرسی، نیازمند حمایت ائتلاف‌های شیعه و کرد هستند.

گفته می‌شود که در این میان، غالب جریان‌های شیعی از نامزدی محمد حلبوسی حمایت می‌کنند و شماری از آن‌ها هم ریاست مجدد اسامه نجیفی را رد کرده اند، علت این مخالفت هم به تنش‌هایی برمی گردد که در دوران ریاست وی با نوری مالکی به عنوان نخست وزیر وقت عراق وجود داشته است.

اینک در زمینه اعلام فراکسیون اکثریت پارلمانی تحرکاتی در هر دو جبهه شیعی دیده می‌شود، جبهه صدر – العبادی و مالکی – العامری. ائتلاف‌های سائرون، نصر، وطنیه و حکمت ملی هنوز هم در انتظار پاسخ دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان عراق هستند تا از این طریق تلاش‌های تشکیل کابینه جدید این کشور در مسیر دیگری قرار گیرد. بر اساس اطلاعات موجود، این دو جریان کردی که دارای اکثریت کرسی‌های اقلیم کردستان در پارلمان عراق هستند هنوز به جمع بندی نهایی در خصوص پیوستن به یکی از این دو جبهه سیاسی نرسیده اند، اما اشاراتی که از اربیل دیده می‌شود نوعی از نزدیکی دیدگاه‌های آنان به ائتلاف فتح و دولت قانون وجود دارد.

همزمان با فعالیت‌های مرتبط با برگزاری نخستین نشست پارلمان عراق در دوره جدید، مشکلاتی در میان ائتلاف العبادی با جریان‌های فتح و دولت قانون در خصوص مشروعیت فعالیت کمیسیون عالی انتخابات به وجود آمده است. هیئت وزیران عراق به ریاست حیدر العبادی بر این باور است شورای کمیسیون عالی انتخابات تا اتمام تحقیقات درباره مسائل پیش آمده در برگزاری انتخابات پارلمانی همچنان در مرحله تعلیق فعالیت‌ها قرار داشته و حق هر گونه اظهارنظر و نظارت بر دیگر مسائل از آن‌ها سلب شده است. در مقابل، کمیسیون به چنین دیدگاهی معترض است و جریان‌های سیاسی دیگر از جمله ائتلاف فتح و دولت قانون و شماری از جریان‌های سیاسی اهل سنت هم از کمیسیون عالی انتخابات عراق حمایت کرده اند، در این راستا شیخ قیس خزعلی و هادی عامری به دیدار اعضای کمیسیون رفتند و همچنین اعضای کمیسیون دیداری با نوری مالکی معاون نخست وزیر عراق داشته اند.

به اعتقاد ناظرین سیاسی عراق، العبادی فعالیت‌های کمیسیون را در این مقطع در راستای منافع خود نمی‌بیند، بر اساس اعلام نظر کمیسیون انتخابات عراق، اعضایی که از ائتلاف وی جدا شده اند می‌توانند به عضویت دیگر ائتلاف‌ها و فهرست‌های ثبت شده از سوی این کمیسیون درآیند، عده‌ای هم اتخاذ چنین موضعی از سوی کمیسیون عالی انتخابات عراق را عادلانه توصیف کرده اند و معتقدند که پس از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، تغییرات زیادی در مواضع راه یافتگان به پارلمان جدید رخ داده است.

در حالیکه همه نگاه‌ها متوجه تلاش‌های صورت گرفته برای اعلام فراکسیون اکثریت و تشکیل کابینه جدید عراق است ناظرین مسائل عراق نکاتی را مهم و قابل ملاحظه دانسته اند از جمله، اظهارنظر‌های نزدیکان و منتسبان به مسعود بارزانی در خصوص تمجید مواضع ائتلاف نوری مالکی، در حالیکه پیشتر روابط چندان مناسبی در میان آن‌ها حاکم نبوده است، ائتلاف صدر با جریان‌های وابسته به العبادی، حکیم. علاوی که آمریکا با وجود مخالفت شدید با شخص مقتدی صدر و جریان سیاسی وی به حمایت از این ائتلاف پرداخته است، آشتی نوری مالکی و اسامه نجیفی پس از هشت سال سردی روابط و رقابتی که در میان آن‌ها دیده شده است، نزدیکی خمیس خنجر از رهبران اهل سنت عراق به ائتلاف کنونی مالکی – العامری و تداوم حاشیه‌های درون حزبی الدعوه با جبهه بندی‌هایی که توسط العبادی و مالکی به وجود آمده است، اما با وجود رقابت شدیدی که میان آن‌ها در خصوص پست نخست وزیری عراق وجود دارد فعالیت‌ها و نشست‌های عادی این حزب همچون گذشته در جریان است و می‌توان گفت: در صورتی که نخست وزیری عراق به حیدر العبادی و نوری مالکی نرسد در نهایت نامزدی از حزب دعوه یا مورد حمایت این حزب، صدارت چهار سال آتی عراق را عهده دار خواهد بود.