تعیین مالیات تصاعدی برای مصرف بنزین

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق،  موافقان افزایش قیمت سوخت می‌گویند گران‌شدن بنزین جلوی قاچاق را می‌گیرد، استدلالی که همواره عنوان شده اما بعد از افزایش بنزین در دولت اول حسن روحانی، موردتردید واقع شد؛ قیمت بنزین افزایش یافت اما حجم قاچاق کم نشد. اما مخالفان افزایش قیمت بنزین معتقدند تجربه نشان داده افزایش قیمت سوخت مستقیما روی قیمت دیگر کالاها تأثیرگذار است و منجر به گران‌ترشدن سایر کالاها می‌شود. حالا رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس پیشنهاد جدیدی را مطرح کرده است. محمدرضا پورابراهیمی پیشنهاد کرده است تعیین قیمت بنزین به‌صورت پلکانی و باتوجه به میزان مصرف انجام شود. به این صورت که قیمت سوخت به‌شکلی در سال 98 ثابت نگه داشته شود اما برخی از خودروهای شخصی که [مصرف آنها] حدود 60 درصد از مصرف روزانه را تشکیل می‌دهد، سهم مشخص برای مصرف آنها در نظر گرفته شود که می‌تواند بیشتر از 60 لیتر برای هر خودرو باشد و برای خودروهای حمل‌ونقل عمومی سهم بیشتری در نظر گرفته شود و مصرف بیشتر از آن از محل اخذ عوارض مابه‌التفاوت به‌صورت پلکانی به دولت برگشت کند. وحید شقاقی‌شهری اظهارنظر پورابراهیمی را به شکل دیگری ترجمه می‌کند. او می‌گوید آنچه رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته به تعبیر دیگر تعیین مالیات تصاعدی بر مصرف بنزین است. به گفته شقاقی‌شهری در اقتصاد ایران نفع‌برندگان اصلی یارانه‌دارندگان هستند و آنها باید برای مصرف بیشتر خود مالیات بپردازند. این ابزاری است که نظام مالیاتی امروز ما مانند دیگر کشورها به آن احتیاج دارد.

پیشنهاد افزایش قیمت پلکانی بنزین

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به حجم فرار مالیاتی، تخمین زده است که به‌اندازه بیش از 30 تا 40 درصد مالیات قابل وصول در کشور فرار مالیاتی وجود دارد.

به اعتقاد محمدرضا پورابراهیمی این میزان اگر وصول شود، می‌تواند به‌راحتی جایگزین منابعی شود که می‌خواهیم از محل کاهش سهم صندوق توسعه ملی برای کشور ایجاد کنیم.

به گفته او کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کمیسیون امور اقتصادی تصویب شده است و وارد جزئیات شدیم و موضوع ایجاد پایه جدید مالیاتی در اقتصاد کشور در حال پیگیری است. بر اساس برآوردها از حدود 90 میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین کشور حدود 15 میلیون لیتر قاچاق می‌شود.

اشتباه دولت در حذف کارت سوخت، عوارضی را ایجاد کرد و نخستین اقدام مجلس هماهنگی با دولت در احیای کارت سوخت است.

پورابراهیمی پیشنهاد کرده، قیمت سوخت را به‌شکلی در سال 98 ثابت نگه داریم اما برخی از خودروهای شخصی که [مصرف آنها] حدود 60 درصد از مصرف روزانه را تشکیل می‌دهد، سهم مشخصی برای مصرف آنها در نظر گرفته شود که می‌تواند بیشتر از 60 لیتر برای هر خودرو باشد و برای خودروهای حمل‌ونقل عمومی سهم بیشتری در نظر گرفته شود و مصرف بیشتر از آن از محل اخذ عوارض مابه‌التفاوت به‌صورت پلکانی به دولت برگشت کند. همچنین پیشنهاد استانی‌شدن پرداخت یارانه‌ها به‌صورت شفاهی از طرف رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه مطرح شده است که پیشنهاد خوبی است؛ زیرا استان‌ها بر حوزه فعالیت‌های خود اشراف دارند و می‌توانند بهتر عمل کنند.

نظام یارانه‌ای و مالیاتی کشور به‌نفع پردرآمدهاست

درپی این پیشنهاد، نظر وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصادی، را درباره تبعات افزایش قیمت بنزین جویا شدیم. او توضیح داد: اینکه ما با توجیهاتی مانند صرفه‌جویی و کاهش قاچاق به‌دنبال افزایش قیمت بنزین برای همگان باشیم، غلط‌ترین سیاست در شرایط کنونی است. به جای آن باید از راه‌حل‌های دیگری استفاده کرد. شما اگر به‌طور متوسط در ماه 60 لیتر بنزین مصرف می‌کنید، تا این میزان را می‌توانید معاف از مالیات باشید، اما مصرف بنزین بیشتر باید تحت شمول مالیات قرار گیرد. اگر از 60 تا 90 لیتر مصرف کردید، مالیات باید دریافت شود، مثلا 50درصد قیمت را مالیات بگیرند و همین شکل تصاعدی ادامه پیدا کند. هرکس مصرف بیشتر دارد، مالیات بیشتر باید بپردازد.

به گفته شقاقی‌شهری، در اقتصاد ایران نظام مالیاتی و یارانه‌ای بیشتر از آنکه به‌نفع دهک‌های پایین درآمدی باشد، درراستای حفظ و فزونی منافع دارندگان و طبقات بالای درآمدی کار می‌کند. ثروتمندان و داراها عملا کل یارانه را مصرف می‌کنند. بیش از 10هزارمیلیاردتومان برای یارانه انرژی، برق و سایر کالا اختصاص می‌یاید و کسانی که بیشتر مصرف کنند، بیشتر از این یارانه بهره‌مند می‌شوند. خانواده‌ای را می‌شناسم که دو نفر هستند و چهار خودرو دارند، در‌صورتی‌‌که خانواده‌های بسیاری یک خودرو هم ندارند و اساسا مشمول این یارانه نمی‌شوند.

شقاقی‌شهری پیشنهاد داد: باید به‌دنبال پایه‌های مالیاتی جدید بود. مالیات تصاعدی بر مصرف یکی از ابزارهایی است که هم به عدالت نزدیک است و هم باعث کنترل مصرف می‌شود. آنچه آقای پورابراهیمی هم تحت عنوان افزایش قیمت پلکانی سوخت مطرح کرده‌اند، به همین معناست. ما باید به‌سمت بازتوزیع ثروت برای دهک‌های پایین درآمدی حرکت کنیم، این امر هیچ شوکی هم به اقتصاد وارد نمی‌کند. معمولا با 60 لیتر عموم می‌توانند ماه خود را سر کنند، برای دارندگان خودروی عمومی و تاکسی‌داران سهمیه را درنظر بگیرید که بدون افزایش قیمت کار خود را انجام دهند و سهمیه به آنها تعلق گیرد. این مورد به نفع جامعه و اقتصاد است. وضعیت فعلی در شرایط کنونی یارانه‌ها برای دارندگان با مصرف بیشتر است نه دهک‌های پایین. در مجموع نظام مالیاتی و نظام یارانه‌ای اقتصاد ایران معطوف به طبقه با درآمد بالاست و دهک‌های پایین اصلا از آن منتفع نمی‌شوند. در چنین شرایطی ما چرا از ابزار مالیات تصادعدی بر مصرف استفاده نمی‌کنیم؟ در کشورهای توسعه‌یافته هم همین ابزار استفاده می‌شود. این ابزار درآمد سرشاری را نصیب دولت می‌کند و دولت می‌تواند آن را به‌نفع دهک‌های پایین درآمدی توزیع کند وگرنه دهک‌های پایین درآمدی زیر این فقر معیشتی له خواهند شدند.

او اضافه کرد: اقتصاد ما به‌‌شکلی پیش رفته است که هرکسی مصرف بیشتری دارد، بیشتر از این یارانه‌ها منتفع می‌شود. یارانه به‌نفع دهک‌های پردرآمد بوده و این هم از ضعف نظام مدیریتی ما بوده و هم از رانت و زورگویی دهک‌های پردرآمد بوده و اجازه ندادند ابزارهای مالیاتی به ضرر آنها تعریف شود. به گفته شقاقی‌شهری ابزار مالیات تصاعدی بر مصرف و در اینجا مالیات تصاعدی بر مصرف سوخت در اکثر کشورهای توسعه‌یافته استفاده می‌شود. در اجرای این سیاست، دولت باید منابع حاصل از مالیات بر بنزین را به بازتوزیع دهک‌های پایین درآمدی و توسعه زیرساخت‌ها اختصاص دهد. سرویس حمل‌ونقل عمومی گسترش پیدا کند، برای تاکسی‌ران‌ها سهمیه مصرف بنزین اختصاص یابد و مصرف کمتر از 60 لیتر معاف از مالیات باشد