تشکل‌های مردم نهاد، راه ورود شهروندان به مشارکت در اداره شهر

وضعیت آلودگی هوا در تهران به گونه‌ای است که سالانه بیش از چهار هزار نفر در تهران جان خویش را به این خاطر از دست می‌دهند و نه تنها مرگ، بلکه موارد متعددی از بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی تحت تاثیر آلودگی هوا است. همچنین براساس گزارش بانک جهانی هزینه‌های اقتصادی مربوط به آلودگی هوا چیزی حدود دو میلیارد و ششصد میلیون دلار برآوردشده که این میزان، تنها تاثیرات آلودگی هوا بر سلامتی انسان‌ها است و به همین دلیل، هزینه تاوان اقتصادی ناشی از آلودگی هوا بسیار بیش از این رقم است. این مسئله موجب شده است تا بسیاری از شهروندان تهرانی خواستار اقدامات عینی، ملموس و عملی از شورا و شهرداری در این رابطه باشند.

احساس تبعیض و فاصله طبقاتی یکی از مسائلی است که شهروندان تهران به شدت نسبت به آن گلایه‌مند هستند. متاسفانه یکی از مسائلی که از دهه‌های گذشته در تهران وجود داشته و طی سال‌های اخیر تشدید یافته است، احساس «دو قطبی بودن» شهر تهران است که در دو اصطلاح «شمال شهر» و «جنوب شهر» نمود یافته است. بسیاری از شهروندان تهرانی نسبت به تفاوت امکانات در محل سکونت خویش بسیار گلایه‌مند هستند و براساس نظرسنجی‌های صورت گرفته، 87 درصد از شهروندان تهرانی، فاصله طبقانی و تبعیض را یکی از حادترین مشکلات پایتخت شمرده‌اند. دوره پنجم شوراهای شهر تلاش شده است تا از نظرات کارشناسان، نخبگان و صاحبنظران و همچنین مشارکت بیشتر شهروندان در جهت چالش‌های اصلی مدیریت شهری بهره‌گیری شود. با این حال، باید فراتر از شعار و تبلیغات، ابتدا استانداردسازی را از ساختار و عملکرد مدیریت شهری آغاز کنیم زیرا سازمانی فربه، ناکارآمد، آلوده به رانت و مملو از موازی‌کاری نمی‌تواند خدمتی مناسب را به شهروندان ارائه کند. در دوره جدید مدیریت شهری، شورای شهر تهران تلاش کرده است از دو طریق افزایش ارتباطات با سمن‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد و همچنین فعال کردن و اصلاح ساختار شورایاری‌ها راه را برای مشارکت بیشتر شهروندان تهرانی فراهم سازد. متاسفانه در دوره‌های پیشین ارتباط چندانی میان شورا و شهرداری با سمن‌های و گروه‌های مردم‌نهاد وجود نداشت و مدیریت شهری در مقاطع گذشته خود را چندان نیازمند به نظرات آنها نمی‌دانست. از سوی دیگر، شورایاری‌ها در دوره‌های پیشین با توجه به ساختاری که داشتند، نتوانسته بودند به وظیفه اصلی خویش بپردازند. از طرفی، ساختار موجود در شورایاری و عدم ارتباطی که با مدیریت شهری داشت، موجب می‌شود تا این ناکارامدی بیش از پیش شود.

*عضو شورای شهر تهران