جامعه پرستاری کشور انتظار داشت با اجرایی شدن طرح تحول سلامت بتواند تا حدود زیادی مشکلات خود را برطرف کند. حالا با گذشت پنج سال از اجرایی شدن آن؛ طرح تحول نتواسته رضایتمندی پرستاران را به خود جلب کند.
به گزارش به نقل از صبح نو ،عدم پرداخت به‌موقع کارانه و اضافه کار، افزایش نداشتن درآمد این قشر نسبت‌به پزشکان و از همه مهم تر کمبود نیرو که سبب شیفت‌های سنگین و طاقت‌فرسا شده است، از جمله مشکلاتی است که همواره این قشر در گلایه‌هایشان مطرح می‌کنند. همین موضوع سبب شده تعداد زیادی از پرستاران کشورمان یا از کار کناره‌گیری کنند یا به کشورهای دیگر مهاجرت کنند، چرا که معتقدند وضعیت جامعه پرستاری در دیگر کشورها بهتر است.
اگر‌چه عملکرد پرستاری در کشور ما مطابق با انتظارات استاندارد نیست، اما نمی‌توان انکار کرد وقتی زمینه و شرایط غیراستاندارد را در کنار مشکلات و اختلالات درون‌سازمانی و فراسازمانی بگذاریم، می‌بینیم همین مقدار کارایی از جامعه پرستاری را هم مدیون پشتوانه فرهنگ و معارف دینی و انسانی هستیم و نه مدیریت سازمانی. چرا که مدیریت‌ها مرتب عوض می‌شوند، اما درها روی همان پاشنه می‌چرخند و بدیهی است با شعار در سخنرانی‌ها شاهد تغییر و تحول نخواهیم بود.
متأسفانه طرح تحول سلامت برخلاف آن که برای پزشکان بسیار خوب بود؛ اما نتوانست جامعه پرستاری کشور را راضی نگه دارد. همین موضوع سبب ناامیدی و بعضاً کناره‌گیری بسیاری از پرستاران از شغل خود شده است. تبعات نهادینه شدن فضای یأس و بی‌تفاوتی و کناره‌گیری، علاوه‌بر هدررفت ظرفیت موجود در این بخش، از جمله ده‌ها سندرم خطرناک سازمانی است که این روزها گریبان جامعه پرستاری را گرفته است.
آقای رضا دالوندی، رییس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به مشکلات این حوزه می‌گوید: «اگر آماری از وضعیت پرستاری کشور بدهیم خواهیم دید ما با سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق1404، فاصله زیادی داریم. رویکرد بیمار‌محور و بیمارستان‌مدار در نظام سلامت، پرستاران را در بیمارستان‌ها محصور و مهجور
ساخته است.» به گفته رییس کل سازمان نظام پرستاری، ضریب پرستار به تخت که باید حداقل 8/1 باشد، در حال حاضر 8/0 است.
وضعیت نیروی پرستاری در ایران پایین‌تر از کنیا!
دالوندی ادامه داد: «طبق سند چشم‌انداز و برنامه ششم توسعه به 150هزار پرستار نیاز داریم؛ ولی با توجه به جنگ اقتصادی دشمن از یک طرف و طی جلسات متعدد با مجلس، وزارت بهداشت و سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه‌و‌بودجه به حدود صد هزار پرستار نیاز مبرم داریم که قرار شده حداقل سالی 10هزار پرستار جذب شود. بر اساس برنامه1404 در آموزش، سالانه نیاز به جذب یکصد استاد، پذیرش 10 تا 15هزار دانشجوی کارشناسی، 1500کارشناسی ارشد و 150دانشجوی دکتری داریم، ولی آنچه دنیا روی آن متمرکز است، نسبت پرستار به تخت نسبت پرستار به جمعیت است که نسبت آن از کف سه تا پنج نفر و 17نفر در هزار نفر جمعیت در دنیا متفاوت است؛ که این میزان در ایران 55/1پایین‌تر از کنیا و عراق است. بر اساس نسبت پرستار به جمعیت هم حداقل به 150هزار نفر پرستار نیاز داریم.»
با این وجود آقای احمد نجاتیان، مدیرکل دفتر توانمندسازی و بهبود سرمایه‌های انسانی پرستاری معاونت پرستاری وزارت بهداشت درباره برنامه جذب سالانه 10هزار نیروی پرستاری در کشور، گفته است: «طبق آمارها از سال1393 تا ابتدای سال1397 حدود 28 هزار پرستار جذب کرده‌ایم و امیدواریم این روند تا سال1400 ادامه یابد.» نجاتیان با اشاره به تعداد نیروی پرستار کشور گفت: «باید توجه کرد که هنوز آمار دقیقی از تعداد پرستار در کشور وجود ندارد، اما در‌حال‌حاضر تعداد پرستارانی که در سیستم وزارت بهداشت ارائه خدمت می‌کنند، حدود 90هزار نفر است. بر این اساس شاخص تعداد پرستارمان نسبت‌به تعداد تخت نیز یک است؛ یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی در شبانه‌روز یک پرستار داریم.»
نجاتیان به برنامه‌های وزارت بهداشت برای جذب 19 هزار نیروی پرستاری جدید در کشور اشاره و اظهار کرد: «در دوره وزارت آقای دکتر هاشمی مذاکراتی با مجلس شورای‌اسلامی و سازمان مدیریت انجام دادیم و توافق بر این شد که طی یک دوره 6 الی 7ساله بتوانیم سالی 10هزار پرستار به تعداد کادر پرستاری کشور اضافه کنیم و در این صورت مشکلات‌مان در زمینه کمبود پرستار حل خواهد شد و به عددی منطقی می‌رسیم.»
وی با بیان اینکه قطعاً بخش خصوصی، تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و... هم به این افزایش نیرو در حوزه پرستاری نیاز دارند، گفت: «البته از آنجایی که بخش عمده‌ای از خدمات بخش بستری از سوی وزارت بهداشت ارائه می‌شود، اگر بتوانیم این تعداد را جذب و سامان‌دهی کنیم، ظرفیت تعداد نیروی پرستارمان افزایش می‌یابد. البته باید مقدورات کشور را هم در نظر بگیریم و نمی‌توان بدون توجه به مقدورات تصمیم‌گیری کرد. بر این اساس 19 هزار نیرویی هم که اعلام شد و قرار است طی سال98 و 99 به ظرفیت نیروهای پرستاری کشور اضافه شوند نیز در راستای همین مذاکرات بوده است.»
اضافه‌کار پرستاران از کارانه‌هایشان جدا شد
نجاتیان در ادامه صحبت‌هایش درباره وضعیت پرداخت‌ها به پرستاران و میزان مطالبات آن‌ها، گفت: «بحث پرداختی پرستاران دو وجه دارد؛ در حال‌حاضر در بخش دولتی در زمینه پرداخت حقوق هیچ مشکلی نداریم و پرستاران هم حقوق‌شان را مانند سایر کارکنان دولت به موقع دریافت می‌کنند، اما مشکلی که در این حوزه وجود داشت در زمینه پرداخت اضافه‌کار و کارانه است که به‌دلیل مشکلات مالی بیمارستان‌ها در این حوزه معوقاتی وجود دارد که البته در دانشگاه‌های مختلف، متفاوت است؛ به‌طوری‌که در برخی دانشگاه‌ها 2 تا 3 ماه و در برخی حتی تا یک‌سال هم معوقاتی داریم.»
وی با بیان اینکه در عین حال بحث پرداخت کارانه و اضافه‌کار هم در حوزه پرستاری مطرح است، گفت: «اقدامی که در وزارت بهداشت برای منظم کردن این پرداخت‌ها انجام شد، این بود که دستور داده شد اضافه‌کار از کارانه جدا شود. به هر حال پرستاران ما به نوعی اضافه‌کار اجباری دارند و بر همین اساس باید اضافه‌کارهایشان به‌موقع پرداخت شود. بنابراین پرداخت اضافه‌کار را از کارانه جدا کردیم تا این اتفاق بیفتد. در عین حال کارانه‌ها هم باید به‌موقع پرداخت شوند که به‌زودی دانشگاه‌ها با گشایش‌هایی که ایجاد می‌شود، معوقات پرستاران را خواهند پرداخت.»
نجاتیان همچنین به موضوع عدالت در پرداخت به پرستاران اشاره و اظهار کرد: «باید توجه کرد که موضوع عدالت در پرداخت موضوعی است که در وزارت بهداشت همه به آن معتقدند. به هر حال این تفاوت در پرداخت‌ها بین پزشکان و پرستاران به نظام پرداخت بازمی‌گردد. نظام پرداخت حوزه سلامت باید از «فی فور سرویس» که در آن افراد بر اساس تعداد خدمت‌شان پرداختی دارند، تغییر کند و به سمت نظام پرداخت DRG یا پرداخت مبتنی بر گروه‌های تشخیصی که بر اساس نوع بیماری پول پرداخت می‌شود، حرکت کنیم.»
