بیماری‌های اثرگذار بر تعادل بدن انسان

مشکلات تعادل می توانند به احساس سرگیجه، بی ثباتی، یا سبکی سر منجر شوند. این احساسات می توانند در حالات مختلف ایستاده، نشسته، یا خوابیده رخ دهند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اکتیوبیت"، اگرچه تعادل بدن انسان با افزایش سن به تدریج افت می کند، برخی بیماری ها و شرایط سلامت نیز وجود دارند که می توانند تاثیر منفی بر تعادل انسان داشته باشند زیرا سیستم هایی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهند که به حفظ ثبات مطلوب کمک می کنند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین آنها بیشتر آشنا می شویم.

دیابت

دیابت کنترل نشده می تواند بر اندام های مختلف بدن تاثیر گذار بوده و موجب مشکلات بینایی، عملکرد نامناسب کلیه ها، آسیب عصبی، مشکلات دهان و دندان، و دشواری در حفظ تعادل شود. بی ثباتی معمولا در نتیجه ترکیبی از فقدان حواس، یا آسیب عصبی، و جریان خون ناکافی به قسمت پایینی پاها شکل می گیرد. متاسفانه، دیابت کنترل نشده موجب آسیب شدید رگ های خونی و/یا عصبی می شود که در نهایت به مشکلات شدید پا و قطع عضو منجر می شود.

مسائل مربوط به گوش داخلی

دستگاه دهلیزی، ساختار استخوانی در گوش، می تواند بر بینایی و تعادل انسان تاثیرگذار باشد. به گفته انجمن اختلالات دهلیزی آمریکا، دستگاه دهلیزی مسئول اطلاعات حسی مرتبط با حرکت، تعادل، و جهت یابی فضایی است. بر همین اساس، یک عفونت گوش ساده نیز می تواند موجب سرگیجه شود.

شایع‌ترین مشکل گوش داخلی که بر تعادل تاثیرگذار است، سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم (BPPV) نام دارد و زمانی رخ می دهد که بلورهای کلسیم در گوش داخلی که به کنترل تعادل کمک می کنند از موقعیت عادی خود خارج شده و به هر قسمت دیگر گوش داخلی می روند. به گفته کلینیک مایو، این شایع‌ترین دلیل سرگیجه در بزرگسالان است.

میگرن

اگر از افرادی باشید که به میگرن مبتلا هستند، با دردی که به واسطه حساسیت شدید به به نور و صدا می تواند موجب بیماری حرکت، مشکلات بینایی و اختلال در تعادل شود، آشنا هستید. سرگیجه معمولا زمانی رخ می دهد که سیستم اطلاعات دیداری بدن در پردازش درست محرک های بیرونی از طریق مغز که برای حفظ تعادل درست نیاز است، ناتوان عمل می کند.

نتایج پژوهشی که در نشریه Journal of Vestibular Research منتشر شد، نشان داد که سرگیجه مرتبط با میگرن موجب اسپاسم، شل شدن رگ های خونی، و تغییر در جریان خون به سمت مغز می شود. سرگیجه مرتبط با میگرن به بخش های مسئول تعادل در مغز حمله می کند که بی ثباتی را به همراه دارد.

پا درد و بیماری های پا

یکی از دلایل آشکار مشکلات تعادل می تواند یک سری از بیماری ها و شرایط مرتبط با پاها باشد. مشکلات پا از پینه و میخچه تا انحراف انگشت شست پا و پا درد می توانند تاثیر منفی بر تعادل انسان داشته باشند.

فشار خون پایین

افت فشار خون ارتواستاتیک زمانی رخ می دهد که جریان خون به مغز کاهش یافته و این می تواند موجب افت فشار خون شود. این شرایط فشار خون در شریان ها را کاهش داده و مغز از دریافت خون سرشار از اکسیژن محروم می شود. نتیجه این شرایط سبکی سر، آگاهی فضایی مختل شده، سرگیجه و حتی غش، در صورت نشستن یا برخاستن خیلی سریع، است. به طور معمول، افرادی که دارای فشار خون کمتر از 90 روی 60 هستند، به عنوان افراد دارای فشار خون پایین در نظر گرفته می شود.

بیماری ام‌اس

مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری خودایمنی است که کل سیستم عصبی، از جمله مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری به میلین، پوشش محافظ اعصاب، حمله کرده و موجب التهاب و اغلب آسیب دیدگی میلین می شود. میلین مسئولیت انتقال تکانه ها از طریق الیاف عصبی را بر عهده دارد و هر گونه آسیب دیدگی آن می تواند اثر بزرگی را موجب شود. به طور خاص، هرگونه آسیب دیدگی مخچه، یکی از بخش های مهم مغز، می تواند بر تعادل فرد اثرگذار بوده و به بی ثباتی یا ناتوانی در کنترل اندام ها منجر شود. یکی از نخستین نشانه های بیماری ام‌اس از دست دادن تعادل یا بی حسی در یک سمت از بدن است.

در حال حاضر، درمانی برای بیماری ام‌اس وجود ندارد، اما آگاهی درباره آن نسبت به گذشته بیشتر شده است زیرا افراد بسیاری را تحت تاثیر قرار می دهد. پیشرفت های پزشکی نیز ما را هرچه بیشتر به یافتن راه حلی برای این شرایط نزدیک کرده است. تشخیص زودهنگام بیماری ام‌اس بهترین گزینه برای مدیریت علائم آن محسوب می شود.

برخی داروها

در شرایطی که بیشتر داروها برای کمک به بهبود ما تجویز می شوند، اما بسیاری از آنها می توانند دارای عوارض جانبی باشند که اثری منفی بر تعادل بدن می گذارند. به عنوان مثال، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا به برخی از داروهای آرام بخش، ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها و فشار خون اشاره داشته است که با مشکلات بینایی، خواب آلودگی، سرگیجه، و آسیب دیدگی گوش داخلی (مرکز تعادل ما) مرتبط هستند.

بیماری های چشم

پیش‌تر اشاره شد که برخی شرایط می توانند در بینایی ما مشکل ایجاد کرده و به بروز مشکلات تعادلی منجر شوند (به عنوان مثال، دیابت). با این وجود، در صورت مختل شدن بینایی، چشم ها خود می توانند دروازه ای برای سرگیجه و فقدان تعادل باشند. در صورت بروز مشکل در بینایی یا حتی تمرکز ممکن است به راحتی تعادل خود را از دست بدهید. گاهی اوقات راه حل به سادگی استفاده از عینکی جدید است، اما در موارد دیگر ممکن است مساله ای جدی‌تر، مانند بیماری چشم دلیل اصلی بروز مشکل باشد. آزمایش سالانه چشم ها برای تشخیص و پیشگیری از مساله ساز شدن بیماری هایی مانند آب سیاه و آب مروارید توصیه شده است. در بیشتر موارد، تشخیص زودهنگام به درمان موفقیت آمیز منتج می شود.

آسیب عصبی

نوروپاتی محیطی یک آسیب عصبی است که در بیماران مبتلا به دیابت رایج بوده، اما می تواند به واسطه عفونت، اعتیاد به الکل، یا صدمات دیگر که موجب آسیب عصبی می شوند نیز شکل بگیرد. زمانی که اعصاب کنترل کننده حرکت یا ماهیچه ها تحت تاثیر قرار می گیرند، این شرایط می تواند به از دست رفتن هماهنگی یا تعادل منجر شود.

از دیگر نشانه های نوروپاتی محیطی می توان به درد تیز، سرگیجه، ضعف ماهیچه ای، مشکلات معده، بی حسی در دست ها و پاها، تعریق بیش از حد، و حساسیت به لمس اشاره کرد. در شرایطی که آسیب عصبی تقریبا همواره برگشت ناپذیر است، تشخیص زودهنگام می تواند به درمان علائم کمک کند.

بیماری پارکینسون

مسائلی که در سیستم ایمنی بدن ایجاد می شوند می توانند دلیل اصلی بسیاری از مشکلات تعادلی و وضع اندامی انسان باشند. به عنوان مثال، بیماری پارکینسون، بیماری ام‌اس، سکته مغزی، یا اختلالات مرتبط با آتاکسی (آتروفی سلول های مخچه مغز) اغلب با ناتوانی در کنترل ماهیچه در پاها و دست ها همراه هستند که به از دست رفتن تعادل، دشواری در راه رفتن، و کاهش هماهنگی منجر می شود.

بیماری پارکینسون اثر چشمگیری بر تعادل و هماهنگی انسان دارد زیرا ناحیه از مغز که وظیفه تولید دوپامین را بر عهده دارد، تحت تاثیر قرار می دهد. این ماده امکان انجام حرکات روان و هماهنگی حرکات ماهیچه ای را فراهم می کند. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مرگ تدریجی سلول های این بخش از مغز را تجربه کرده و این شرایط به کاهش سطوح دوپامین منجر می شود. افت 60 تا 80 درصدی تولید دوپامین با آغاز علائم بیماری پارکینسون همراه است.

تومور مغزی

مغز یکی از مهم‌ترین اندام ها در زمینه عملکرد بدن محسوب می شود زیرا با سیستم عصبی مرکزی ما پیوند خورده است. بخش هایی مشخص از مغز مسئول حرکت و هماهنگی هستند، از این رو، اگر یک تومور در این بخش ها تشکیل شود می تواند بر تعادل و سرگیجه اثرگذار باشد.

سندرم رمزی هانت

علائم سندرم رمزی هانت (هرپس زوستر اتیکوس) شبیه به زونا بوده و شامل راش های پوستی، ضعف، افت شنوایی، و گوش درد می شود. این شرایط می تواند بر اعصاب صورت، شنوایی و دهلیزی در نزدیکی یکی از گوش های شما اثرگذار باشد. سندرم رمزی هانت می تواند اثر چشمگیری بر تعادل انسان داشته و موجب سرگیجه یا وزوز گوش شود.