د‌کتر سید‌ضیاءالد‌ین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم د‌رمانی، نائب‌رئیس انجمن علمی پیشگیری و د‌رمان چاقی
در مطالب قبلی به مقوله چربی‌ها پرداختیم و این نکته را یادآور شدیم که امروزه مشخص‌شده تبلیغات فراوان در مذمت چربی‌ها طی سال‌های سال، باعث گرایش بیشتر افراد به گروه کربوهیدرات (بخصوص کربوهیدرات‌های ساده و انواع قندها) گردیده که رشد فزاینده چاقی و بیماری‌های متابولیک را به دنبال داشته است.
در راستای اتهام زدایی از چربی‌ها طی دو مقاله پیشین به نقش و اهمیت این گروه مهم پرداختیم.
در این مقاله به یکسری از سوا لاتی که معمولاً در خصوص چربی‌ها برای افراد پیش می‌آید پاسخ داده‌ایم:
چرا بدن انسان گرایش زیادی به چاقی دارد؟
انسان‌های اولیه همواره جهت تأمین نیازهای ادامه حیات و زندگی‌شان در تنگنا قرار داشتند و ازاین‌رو انباشت چربی در بدن یک روش ایده‌ال بود که با هر گرم خود 9 کیلوکالری انرژی را تأمین می‌نمود.
در مقایسه با درشت مغذی‌های پروتئین و کربوهیدرات یا قند که 4 کیلوکالری انرژی (تقریباً نصف مقدار انرژی یک گرم چربی) را تولید می‌نماید، از ایام کهن تاکنون بدن هر انسانی توانایی شگرفی جهت ذخیره انرژی به‌صورت بافت چربی را دارا می‌باشد.
بطوریکه در حال حاضر یک فرد با 180 سانتی‌متر قد اگر هفتاد کیلوگرم وزن داشته باشد 14 کیلوگرم آن را چربی‌های ذخیره‌شده او تشکیل می‌دهد.
یعنی یک‌پنجم وزن فعلی فرد را چربی تشکیل می‌دهد که وظیفه آن پوشش ارگانهای حساس و ایجاد حجم در نشیمنگاه و ران‌ها و یا بستر چشم در درون حدقه‌ها و تأمین انرژی در بزنگاه‌های مختلف می‌باشد.
درصورتی‌که فرد نتواند انرژی موردنیاز روزمره خود را از طریق مواد غذایی مصرفی تأمین سازد، از این چربی ذخیره برداشت می‌شود.
ولی متأسفانه در کشورهای مرفه و صنعتی به علت کاهش روزافزون فعالیت‌های بدنی و گرایش به‌صرف غذاهای سرشار از انرژی، هرروز بیشتر به ذخایر قبلی بدن آن‌ها، (انرژی‌های مازاد بر نیاز از منابع مختلف: چربی، پروتئین و یا کربوهیدرات‌ها) به‌صورت بافت چربی افزوده می‌شود.
انباشتگی چربی در کدام اندام خطرناک‌تر است؟
خطرناک‌ترین محل انباشتگی چربی‌ها در ناحیه شکم می‌باشد که زمینه‌ساز میزان قابل‌توجهی بیماری و عوارض مختلف می‌باشد (خانم‌هایی که محیط شکم آن‌ها از 80 سانتی‌متر و آقایان از 89 سانتی‌متر فراتر رفته باشد در معرض خطرات مختلفی قرار دارند که تا دیر نشده باید چاره‌اندیشی نمایند.
علاوه بر ناحیه شکم، انباشت چربی در پهلوها نیز با تولید ترکیبات التهاب‌زای فراوان، مشکلاتی را در مفاصل و سایر قسمت‌های بدن به‌وجود می‌آورند.
برای پیشگیری از خطرات پیش روی افرادی که انباشتگی چربی شکم و پهلوهایشان از مرز معینی روزبه‌روز فراتر می‌رود، باید تا دیر نشده به کاهش میزان خوردوخوراک و کاهش تدریجی انباشتگی موجود در ناحیه شکم اقدام نمایند.
هرچه سرعت کاهش وزن آهسته‌تر و کاهش محیط شکم افزون‌تر باشد پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مزمن امکان‌پذیرتر است.
هرگونه سرعت بخشیدن به کاهش وزن موجود، پیامدهای بیماری‌زایی بیشتری را به دنبال خواهد داشت.
آیا بانوان به چربی بیشتری از آقایان نیاز دارند؟
لپتین هورمونی است که سوخت‌وساز چربی‌ها و اشتها را کنترل می‌کند و در بافت‌های چربی ساخته‌وپرداخته می‌شود؛ در مورد بانوان عملکرد و توانمندی باروری ایشان در ارتباط با میزان ذخایر چربی و سطح لپتین در گردش، تخمک‌گذاری و سیکل ماهانه ایشان تنظیم می‌شود.
بررسی‌ها نشان داده جهت تخمک‌گذاری منظم و سیکل مرتب بانوان می‌باید به‌اندازه یک‌پنجم وزنشان ذخیره چربی داشته باشند به همین دلیل بانوانی که به لاغری مفرط دچار شده‌اند و یا به ورزش‌های قدرتی می‌پردازند و ذخایر چربی‌های بدنشان را به حداقل ممکن می‌رسانند سیکل ماهانه آن‌ها نامرتب یا متوقف می‌شود.
پس لازم است جهت حفظ باروری ذخیره چربی بانوان بین 20 تا 30 درصد در نوسان باشد.
در مورد خانم‌هایی که به سن یائسگی رسیده‌اند اگر این ذخایر چربی در حد متعارفی وجود داشته باشد کارآمد بوده چراکه بافت چربی بانوان یائسه بعد از عدم تولید هورمون‌ها در تخمدان‌های آن‌ها وظیفه تولید استروژن را به عهده گرفته و تا اندازه قابل‌توجهی از روند ادامه پوکی استخوان آن‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد ازاین‌رو بعد از آغاز بلوغ، میزان ذخایر چربی خانم‌ها نسبت به آقایان هم سن و سال خود افزایش چشمگیری نشان می‌دهد.
در هر دوره بارداری و شیردهی در صورت عدم رعایت میزان نیاز واقعی و مصرف بی‌رویه غذاهای پرکالری و فاقد تراکم لازم ریزمغذی‌ها، بانوان بیشتر به انباشت چربی دچار می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
