پتروپالایشگاه‌ها، طرحی ضدرانت و ضدتورم

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، حدود یک ماه پیش بود که طرح پتروپالایشگاه ها روی میز بهارستانی‌ها رفت و پس از بررسی موشکافانه و به تصویب مجلس رسید. طرحی ضدتورمی که می‌تواند تأثیر به سزایی در جذب نقدینگی داشته باشد. با هدف جلوگیری از خام فروشی که یکی از اهداف بلند مدت اقتصاد ایران و مورد تاکید رهبر انقلاب است، طرح احداث پتروپالایشگاه ها با استفاده از سرمایه مردمی در دستور کار مجلس قرار گرفت. طرحی که تلاش دارد بخشی از نقدینگی موجود در کشور که به رقمی حدود 2,000 هزار میلیارد تومان رسیده را به سوی بخش مولد اقتصاد هدایت کرده و ضعف سرمایه گذاری خارجی را تا حدی مدیریت کند.

از سویی دیگر باید توجه داشت این طرح نه فقط بخشی از نقدینگی موجود در کشور را به سوی تولید هدایت می‌کند بلکه بخش قابل توجهی از نفتی که صادر نمی‌شود و به هر دلیلی با کاهش تولید اجباری رو به رو است را مدیریت کرده و تبدیل به فرآورده‌های با ارزش افزوده می‌کند.

کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل فشار شدید آمریکا بر روی فروش نفت ایران و ایجاد محدودیت برای آن، وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی است. شاهد این مدعا این است زمانی که ایران به واردات بنزین وابستگی شدید داشت، دولت وقت آمریکا برای تحت فشار قرارداد کشورمان، واردات این فرآورده توسط ایران را تحریم کرد.

بنابراین برای بی اثر کردن تحریم‌های نفتی یا باید به فکر تأمین مالی بودجه دولت از سایر منابع مالی باشیم یا از خام فروشی نفت عبور کرده و با توسعه صنایع پالایشی و پتروپالایشی نفت خام را به فرآورده‌های نفتی تبدیل کرده و آن را صادر کنیم. چرا که رهگیری و تحریم‌پذیری محموله‌های فرآورده‌های نفتی نسبت به نفت خام بسیار دشوار است زیرا مشتریان و عرضه کنندگان فرآورده‌های نفتی بسیار متنوع‌تر از بازار نفت خام است. همچنین حجم محموله‌های صادراتی فرآورده کوچک‌تر و شیوه انتقال آن به مقصد از تنوع بالایی برخوردار است.

علاوه بر این، بازار فروش فرآورده برخلاف نفت خام، در کشورهای همسایه ایران بسیار گسترده است. این 3 دلیل باعث می‌شود که صادرات فرآورده دور از چشمان آمریکا برای ایران امر راحت تری باشد.

در حالیکه سیاست‌های کلان نظام جمهوری اسلامی ایران بر پرهیز از خام فروشی تاکید داشته و معتقدند که صادرات خام نفت و گاز نازل‌ترین منافع اقتصادی را برای کشور دارد، اخیراً و پس از تصویب طرح پتروپالایشگاهها در مجلس، برخی با اظهارنظرهای بی پایه و غیر اصولی و غیرکاشناسی، این طرح‌ها را که طرحی کارشناسی شده و مورد تأیید دولت و مجلس شورای اسلامی است، زمینه ساز ایجاد رانت معرفی کرده و عنوان کرده اند که چنین حجمی از سرمایه گذاری ممکن نیست و بصورت مغرضانه، این طرح را با قرار دادن در کنار اسمی همچون بابک زنجانی، زمینه ساز بروز فساد توصیف کرده اند.

در همین ارتباط یک مقام آگاه با تاکید بر اینکه جز به جز طرح توسعه پتروپالایشگاه ها مطابق قانون و برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت اقتصاد کشور است، گفت: علاوه بر هیأت دولت، مجلس شورای اسلامی نیز مشروح این طرح و راهکارهای ارائه شده در آن را مورد بررسی موشکافانه قرار داده است. بنابراین طرح ابهام و تخطئه طرحی که به تأیید دولت و مجلس رسیده به معنای زیر سوال بردن چنین نهادهایی است.

وی ادامه داد: نقطه قوت طرح پتروپالایشگاه ها، ایجاد امکانی برای استفاده از سرمایه‌های خرد مردمی است تا این حجم بجای فعالیت در بازارهای کاذب وارد حوزه تولید شوند، آن هم تولیدی که سوددهی آن تضمینی بوده و ریسک آن حداقل است. از سویی دیگر تمامی نهادهای نظارتی قادر به رصد این روند هستند.

به گفته این مقام آگاه، روند دریافت خوراک این طرح از ابتدای ساخت انجام نمی‌شود، بلکه در انتها طی قراردادی واضح از سهم صندوق توسعه ملی از محل درآمدهای نفتی با تقدیم ضمانت نامه دریافت می‌شود. از طرفی اجرای چنین طرحی بی شک زیرنظر نهادهای دولتی، امنیتی و نظارتی انجام می‌شود. نکته دیگری که باید مد نظر داشت این است که قرار نیست نفتی به شخصی تحویل داده شود، بلکه نفت به پتروپالایشگاه ها در مرزهای داخلی کشور تحویل داده می‌شود تا صرف تولید فرآورده خواهد شد.

ندی پیش بیژن زنگنه، وزیر نفت از نگارش آئین نامه اجرایی این طرح خبر که به زودی نهایی و اجرا می‌شود.