تحریم؛ چوبِ لای چرخ صنایع

در گذشته نقدینگی از چند راه از جمله ریفاینانس و اعتبارات بین‌المللی و یا یوزانس تامین می‌شد یعنی اگر واحدهای صنعتی و تولیدی به نقدینگی احتیاج داشتند می‌توانستند از طریق ریفاینانس و اعتباری که پیش شرکای خود داشتند این نقدینگی را تامین کنند.

راه دیگر استفاده از سیستم یوزانس بود یعنی تاجر می‌توانست خرید خود را انجام دهد و در مدت سه یا شش ماهه و بعد از تولید و فروش محصول پول طرف خارجی را تسویه کند؛ بنابراین اگر سیستم بانکی ما تحریم نبود و می‌توانستیم از یوزانس استفاده کنیم، بسیاری از مواد اولیه واحد‌های تولیدی از طریق اعتباری وارد و با پول اعتبار بین‌الملی نقدینگی صنایع تامین می‌شد، یا اگر صنایع به جای مواد اولیه به نقدینگی احتیاج داشتند از طریق ریفاینانس و اعتبارات خارجی آن را تامین می‌کردند.

اما تحریم‌ها چوب لای چرخ صنایع ما بردند و به این ترتیب در حال حاضر برای خرید‌های خارجی اول باید تسویه و بعد کالا وارد کنیم؛ از این رو یکی از دلایلی که به واحد‌های صنعتی از لحاظ نقدینگی فشار آورده همین تحریم سیستم‌های بین المللی است، یعنی تمام فشار بر بانک‌های داخلی افتاده و این بانک‌ها نیز شرایط مناسبی برای حمایت از صنایع ندارند.

از طرفی دیگر این روزها مطالبات معوق بانک‌ها از 250هزار میلیارد تومان هم فراتر رفته و این یعنی عده‌ای از بانک‌ها تسهیلات گرفته‌ و به هر دلیلی پس نداده‌اند، بنابراین با این مطالبات معوق سرسام‌آور، صنایع نمی‌توانند انتظار تامین نقدینگی داشته باشند و گزینه تامین نقدینگی از طریق بانک‌ها داخلی نیز از بین رفت؛ بر این اساس به نظر در شرایط فعلی باید مهم‌ترین دستورکار قوه قضاییه این باشد که مطالبات معوق بانک‌ها را از افرادی که تسهیلات گرفته‌اند پس بگیرد تا شاید صنایع هم از این طریق به سمت بهبود پیش بروند.

همچنین افزایش نرخ ارز و یا کاهش ارزش پول ملی می‌توانست کمک بزرگی برای توسعه صادرات باشد، اما اما ما نتوانستیم از این فرصت استفاده کنیم. بسیاری از کشورها مانند چین خودشان عمدا ارزش پول ملی خود را در برابر دلار کاهش می‌دهند تا بتوانند توسعه صادراتی داشته باشند.

بازار صادرات یک بازار شدیدا رقابتی است و تاجر همیشه باید بازار هدف خود را رصد کند؛ در گذشته ما در 24کشور رایزن بازرگانی داشتیم که کار این افراد شناسایی وضعیت و نیاز بازار هدف و انتقال آن به تاجر داخلی بود اما الان به خاطر هزینه و حقوق رایزنان، تعدادشان از 24 به 4کشور کاهش یافته است.

بنابراین یکی دیگر از راه‌های رشد صنایع توسعه صادرات از طریق رایزنان بازرگانی است، ولی ما رایزن نداریم و از بسیاری از کشورها عقب مانده‌ایم و بسیاری از بازارها را نیز از دست داده‌ایم و تنها به صادرات نفتی اتکاء کرده‌ایم.

علاوه بر این با اینکه می‌گویند ممنوعیت واردات کمک حال صنایع است مخالفم؛ از نظر من هرگونه ممنوعیت در هر زمینه‌ای به نفع اقتصاد نیست، با ممنوع کردن یک کالا صنعت توانمند نمی‌شود و تنها نتیجه این کار عقب‌ماندگی صنایع از محصولات روز دنیا و از دست دادن بازارها است.

* عضو هیات مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران