تقاص عملیات ۲۹ دسامبر

صبح دیروز سه‌شنبه 10 دی ماه، مراسم تشییع پیکر شهدای حشد‌الشعبی در مرکز بغداد که یکشنبه شب در اثر حمله آمریکا به استان الانبار به شهادت رسیدند، به حمله به مقر سفارت آمریکا و تحصن نامحدود تبدیل شد و تاکنون شمار زخمی‌ها به 20 تن رسیده است. به گزارش الجزیره، معترضان پرچم حشدالشعبی (که کتائب حزب‌الله عضوی از آن است) را به اهتزاز در آورده، بسیاری از دیوار سفارت آمریکا بالا رفتند و شعار «مرگ بر آمریکا» سر دادند. بر اساس برخی اخبار تایید نشده، برخی معترضان به درون سفارت رفتند اما به محض رسیدن نیروهای آمریکایی به اطراف سفارت عقب‌نشینی کردند. معترضان همچنین دیروز به اولین ایست بازرسی در حوالی سفارت آمریکا در بغداد حمله کردند و بخش‌هایی از دیوار اصلی سفارت و برج‌های مراقبت سفارت را آتش زدند. همچنین پرچم‌ آمریکا هم مقابل این سفارتخانه به آتش کشیده شد. به گفته یک منبع امنیتی،‌ تجهیزات امنیتی نیروهای ویژه به سمت سفارت آمریکا گسیل شد و نیروهای امنیتی هم درصدد متفرق کردن تظاهرات‌کنندگان برآمدند. برخی منابع امنیتی می‌گویند شمار زخمی‌های تیراندازی‌ها مقابل سفارت آمریکا در بغداد به 20 نفر رسیده است. نیروهای تیپ 65 مقابل ساختمان سفارت مستقر شدند. این منبع افزود: در اثر شلیک گاز اشک‌آور برخی تظاهرات‌کنندگان دچار حالت خفگی شدند، 14 خودروی آمبولانس نیز اقدام به انتقال مصدومان کردند. گفته شده برج‌های مراقبت اطراف سفارت از نظامیان آمریکایی تخلیه شده‌اند. گردان‌های حزب‌الله عراق دیروز از تحصن نامحدود مقابل سفارت آمریکا در بغداد تا زمان بسته شدن سفارت و اخراج سفیر خبر دادند. این در حالی است که رویترز نوشت «متئو تولر»، سفیر آمریکا در عراق، بغداد را به مقصدی نامعلوم ترک کرد. به نوشته الجزیره، تلاش‌های دیروز معترضان در حمله به سفارت آمریکا پس از آن رخ داد که آنها در حال تشییع نیروهایی بودند که در حمله نیروهای آمریکایی شهید شده بودند. این گزارش می‌نویسد نیروهای امنیتی به درون سفارت عقب‌نشینی کردند در حالی که معترضان پرچم‌های زردرنگ حشدالشعبی را روی دیوارهای سفارت آمریکا نصب کردند.

«سیمونا فولتین»، گزارشگر الجزیره نوشت کل مراسم تشییع در حالی برگزار شد که نیروهای امنیتی عراقی هیچ ممانعتی در عبور معترضان از دروازه‌های مربوطه نکردند و آنها به راحتی وارد منطقه سبز شدند. او افزود: «در گذشته شاهد معترضان ضددولتی بودیم که توانسته بودند وارد منطقه سبز شوند، اما فکر نمی‌کنم این حجم از جمعیت معترض تا کنون نزدیک سفارت آمریکا شده باشند». ظاهرا دولت عراق در وضعیت «آچمز» به سر می‌برد چرا که اگر در برابر معترضان شدت عمل به خرج دهد، بر آتش خشم معترضانی که از اول اکتبر به خیابان‌ها آمده‌اند افزوده می‌شود و اگر بی توجهی کرده و به سیاست «پشت گوش‌اندازی» روی آورد احتمالا با واکنش‌های تنبیهی آمریکا مواجه خواهد شد. فولتین می‌افزاید: «باید دید مقام‌های عراقی چگونه واکنش نشان می‌دهند». با این حال، جعفر حسینی، سخنگوی گردان‌های حزب‌الله عراق در کنفرانس خبری گفت: «هیچ قصدی برای یورش یا حمله به سفارت نداریم فقط می‌خواهیم تحصنی نامحدود تا زمان بسته شدن سفارت آمریکا و اخراج سفیر داشته باشیم». در همین راستا، سفیر آمریکا به همراه کارمندان اصلی سفارت واشنگتن در عراق به دلایل امنیتی از بغداد خارج شدند. «احمد رشید» در گزارش 31 دسامبر برای رویترز نوشت، سفیر آمریکا و برخی کارکنان سفارت روز سه‌شنبه به منطقه‌ای امن منتقل شدند. او به نقل از مقام‌های وزارت خارجه عراق نوشت که معلوم نیست چه زمان سفیر و پرسنل دیگر از سفارت خارج شدند، اما برخی نیروهای حفاظت همچنان در سفارت باقی مانده‌اند. گزارشگر رویترز- بر خلاف گزارش‌هایی که اعلام کردند معترضان عراقی وارد محوطه سفارت آمریکا شدند- نوشت: اگرچه معترضان شعارهای «نه نه آمریکا... نه ترامپ» و «مرگ بر آمریکا» سر می‌دادند اما نیروهای ویژه عراقی به حوالی سفارت اعزام شدند تا مانع ورود معترضان به درون سفارت شوند. احمد رشید در گزارش خود نوشت: معترضان عراقی طی چند ماه اخیر به این دلیل به خیابان‌ها ریخته و تظاهرات کردند تا فعالیت گروه‌های شبه نظامی در عراق را محدود کنند و سیاستمداران را در شرایطی قرار دهند تا تدابیری برای محدود کردن فعالیت این شبه نظامیان بیندیشند. در چنین شرایطی بود که عادل عبدالمهدی را وادار به استعفا کردند. اما دیروز سه‌شنبه اتفاقی دور از انتظار رخ داد؛ دیروز همین شبه نظامیان بودند که در همبستگی با مردم روی دروازه‌های بیرونی سفارت آمریکا شعارهای همبستگی را اسپری می‌کردند. قیس الخزعلی، رهبر عصائب الحق و جمال جعفر ابراهیمی معروف به ابومهدی المهندس و رهبر سازمان بدر در میان معترضان بودند. او به رویترز گفت: «عراقی‌ها، آمریکایی‌ها را نمی‌خواهند. آنها منبع شر هستند و خواهان خروج آنها از عراق هستیم».

دفتر مرجع تقلید شیعیان عراق نیز با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد که عراق نباید به محل تسویه حساب‌‌های بین‌المللی مبدل شود. در این بیانیه از دولت عراق خواسته شده که جلوی تکرار حملات آمریکا به پایگاه‌های حشدالشعبی را بگیرند: «مرجعیت بر ضرورت احترام به حاکمیت عراق و عدم تجاوز به آن به بهانه پاسخ به اقدامات غیرقانونی برخی طرفین تاکید می‌کند. نهادهای رسمی عراق باید با این گونه کارها مقابله کنند و اقدام لازم برای عدم تکرار آنها را انجام دهند». ایشان افزود: «حق برخورد با این گونه اقدامات و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از آنها فقط در حیطه اختیارات مقام‌های عراقی است. ما از آنها می‌خواهیم چنین کنند و اطمینان حاصل کنند عراق صحنه تلافی‌جویی منطقه‌ای و بین‌المللی نشود و دیگران در امور داخلی آن دخالت نکنند».

همزمان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد که حمله مربوطه «اقدامی دفاعی» با هدف بازدارندگی برخی طرف‌های منطقه‌ای بود. این در حالی است که شورای امنیت ملی عراق گفته که بغداد قصد دارد در همکاری خود با نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا تجدیدنظر کند. مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا گفته که احتمال دارد حملات نظامی این کشور در عراق گسترده‌تر شوند. ابومهدی المهندس، معاون فرمانده حشد‌الشعبی عراق هم گفت: «پاسخ ما به نیروهای آمریکایی بسیار کوبنده خواهد بود». مقتدی صدر نیز همزمان با اتفاقات اخیر نسبت به تبدیل شدن عراق به محل رویارویی آمریکا و طرف‌های منطقه‌ای هشدار داد و گفت مخالف تبدیل شدن عراق به میدان نبرد و درگیری میان آمریکا و دیگران است.

مایک پمپئو همچنین در راستای تحولات خاورمیانه با برخی سران کشورهای منطقه نیز گفت‌وگو کرد. به گفته وزارت خارجه آمریکا، پمپئو روز دوشنبه تلفنی با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، محمدبن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی صحبت کرد. مورگان اورتاگوس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که پمپئو و بن سلمان درباره «حملات کتائب حزب‌الله به نیروهای ائتلافی (ضدداعش) در کرکوک عراق که منجر به مرگ یک پیمانکار آمریکایی و زخمی شدن نیروهای آمریکایی و عراقی در روز جمعه شد و همچنین ضربات دفاعی ایالات متحده در عراق و سوریه صحبت کردند». پمپئو در این تماس تاکید کرد که «هر حمله با هر هویتی به نیروهای آمریکایی، متحدان آمریکا یا منافع آمریکا پاسخی قاطع دریافت خواهد کرد».

در مقابل عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق حملات هوایی آمریکا به پایگاه‌های کتائب حزب الله را محکوم کرد. دفتر نخست‌وزیر عراق گفت که «نخست‌وزیر حمله آمریکا به نیروهای مسلح عراقی را تعرضی غیرقابل قبول و بی رحمانه می‌داند که پیامدهای خطرناکی دارد». عبدالمهدی اعلام کرد، مارک اسپر با او تماس گرفت و او را در جریان نزدیک بودن زمان اجرای حمله‌ای نظامی به مواضع گردان‌های حزب‌الله عراق قرار داده بود. نخست‌وزیر مستعفی عراق اظهار کرد: «تلاش کردم با حشد شعبی تماس بگیرم اما حمله به سرعت اجرا شد یک ساعت از تماس مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا نگذشته بود که حمله انجام شد». نیویورک تایمز هم گزارش داد که پیش‌تر مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا عملیات علیه کتائب حزب‌الله را «موفق» توصیف کرد اما گفت که به اطلاع دونالد ترامپ رسانده که ممکن است واکنش نظامی گسترده‌تری لازم باشد. او گفت: «ما در مورد سایر گزینه‌های موجود با او صحبت کردیم». آمریکا شامگاه یکشنبه اعلام کرد که پنج مقر کتائب حزب‌الله عراق را در عراق و سوریه و در اقدامی «دفاعی» هدف قرار داده است. در حملات آمریکا به مواضع حزب‌الله عراق دست کم 25 نفر به شهادت رسیده و ده‌ها نفر زخمی شدند.