جنگ خیابانی در بیروت

اگرچه ثبات شکننده بعد از استقرار ارتش و نیروهای پلیس تا حدودی برقرار شده اما فضا به شدت ملتهب است و یک جرقه کوچک می‌تواند موجب آتشی بزرگ شود. موج اعتراضات با ورود به ماه چهارم در لبنان وارد فاز جدیدی شده به گونه‌ای که به دلیل اختلاف بر سر تشکیل دولت و درگیری‌های ناشی از آن تا کنون 400 نفر از هر دو طرف [معترضان و نیروهای امنیتی] زخمی شده‌اند. «هوبارد- سعد» می‌نویسند، با وجود تداوم تظاهرات و تشدید خشونت، سیاستمداران لبنانی هنوز نتوانسته‌اند گام معنی‌داری برای کاستن از خشم مردم یا متوقف ساختن نزاع‌هایی که می‌رود کشور را به گرداب بحران اقتصادی اندازد بردارند. نخست‌وزیر سعد حریری که با تظاهرات گسترده مواجه شد در 29 اکتبر استعفا کرد. پس از او دولتی در لبنان روی کار نیامد و این در حالی است که ارزش پول ملی لبنان در مقایسه با دلار آمریکا به سرعت ارزش خود را از دست داده و موجب شده بر خشم و نگرانی اقتصادی معترضان افزوده شود.

میراز الجندی، 35 ساله که ماسکی بر صورت دارد و در پس ابری از دود پنهان است، می‌گوید: «چرا به تظاهرات می‌آییم؟ چون کار نیست و مردم گرسنه‌اند». در همان حوالی بسیاری از جوانان در حال پرتاب سنگ به سوی نیروهای امنیتی هستند و زنی هم آن‌سوتر روی آسفالت نقش بر زمین می‌شود. او می‌گوید: «اگر مقام‌ها پاسخگو نباشند، خشونت هم بیشتر خواهد شد». تظاهرات روز شنبه زیر بیرق «ما تاوان نخواهیم داد» به معنای وحدت مردم از تمام لبنان علیه تلاش‌های اخیر برای تشکیل دولت جدید در لبنان از سوی «حسن دیاب» بود. او استاد مهندسی و وزیر سابق آموزش بود که قرار بود در 19 دسامبر نخست‌وزیر شود. معترضان رهبران لبنانی را به شکل دادن به نظام سیاسی فرقه‌گرایانه متهم می‌کنند که موجب گسترده شدن فسادی شده که نتیجه‌اش زیرساخت‌های ضعیف، خدمات محدود و از رمق افتادن اقتصاد است. معترضان با سر دادن شعار «همه‌شان یعنی همه‌شان» این پیام را فرستادند که خواهان تغییر کامل در دولت هستند. معترضان یک دولت متخصص و کارآمد می‌خواهند که بتواند مشکلات فراوان این کشور کوچک مدیترانه را مدیریت کند. چنین است که معترضان «دیاب» را محصول همان نظامی می‌دانند که درصدد سرنگونی‌اش هستند.

«خالد النعیمی»، 23 ساله و راننده اتوبوس که به درگیری‌ها ملحق شده است، می‌گوید: «ما خواهان سقوط دولت هستیم. می‌خواهیم دولتمان به ما احترام بگذارد». وقتی از او هم - مانند بسیاری دیگر- پرسیده می‌شود در صورت سرنگونی دولت فعلی، گزینه شما کدام است، پاسخ مبهمی می‌دهد گویی بسیاری از این معترضان نمی‌دانند که چه می‌خواهند. این جوان می‌گوید: «ما مردمی اهل فهم می‌خواهیم. مهندس، پزشک و افرادی که هیچ پیوندی با سیاست ندارند». به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، تظاهرات روز شنبه این گونه آغاز شد که معترضان از گوشه و کنار لبنان سیل‌وار به سوی بیروت می‌آمدند تا به راهپیمایی به سوی ساختمان پارلمان بپردازند. میدان النجمه که در مرکز منطقه تجاری بیروت قرار دارد همان جایی است که پارلمان در آنجا واقع است. پس از تجمع مردم در آنجا، درگیری‌ها شروع شد و معترضان به پرتاب سنگ و وسایل آتش‌زا به سوی نیروهای امنیتی پرداختند. در مقابل، نیروهای امنیتی نیز مبادرت به پرتاب گاز اشک‌آور کردند. «جورج کیتانه»، رئیس صلیب سرخ لبنان می‌گوید که بیش از 65 نفر بستری و بیش از 100 نفر هم سرپایی مداوا شدند. «رایا الحسن» وزیر کشور لبنان هم معترضانی را که به نیروهای امنیتی حمله می‌کردند، مورد انتقاد قرار داد. گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌افزایند، خشونت‌ها از هفته پیش در حال شکل‌گیری بود زیرا معترضان می‌ترسیدند بانک‌ها محدودیت‌های غیررسمی‌ای بر سرمایه‌ها وضع کنند و به این ترتیب، به مشتریان اجازه برداشت دلار از حساب هایشان را ندهند. چنین بود که معترضان به بانک‌ها هجوم برده و شیشه بانک‌ها و دوربین‌های مداربسته را شکستند. در حالی که معترضان می‌گویند مشتاق تغییر هستند اما محرک حضور آنها در خیابان‌ها وضعیت اقتصادی مبهمی است که در آن گرفتار شده‌اند.

«زینا خودر»، گزارشگر الجزیره هم در گزارش دیروز یکشنبه نوشت در هجوم نیروهای امنیتی و پرتاب گاز اشک‌آور و آب‌پاش چند نفر از معترضان ضد حکومتی زخمی شدند. آنها می‌کوشیدند به میدان شهدای بیروت برسند که قطب تظاهرات ضد دولتی در چند ماه اخیر است. «نیروهای امنیت داخلی» در بیانیه‌ای در توییتر اعلام کرد: «در ورودی یکی از درهای پارلمان، معترضان وارد درگیری مستقیم با پلیس ضد شورش شدند. ما به شکل مسالمت‌آمیز از معترضان خواستیم که به خاطر امنیت خودشان از پارلمان دور شوند.» آنها همچنین تصاویر نیروهای پلیس که زخمی شده بودند را منتشر کردند تا نشان دهند که معترضان، نیروهای پلیس را بی‌نصیب نگذاشته‌اند. این گزارشگر می‌افزاید: «مردم بسیار متمرد بودند. آنها می‌گویند هر چه خشونت علیه ما بیشتر شود، ما انقلابی‌تر خواهیم شد. مردم وعده حضور در خیابان‌ها داده‌اند و تا زمانی که تغییر حاصل نشود به تظاهرات خود ادامه خواهند داد.»

معترضان خشمگین به الجزیره گفتند که عقب نخواهند نشست و به درخواست خود برای تغییر ادامه خواهند داد. یکی از معترضان نزدیک میدان شهدا فریاد می‌کند: «تا زمانی که تغییری حاصل نشود، زندگی در لبنان بی‌حاصل است. ما در یک بحران اقتصادی هستیم و سیاستمداران نشان داده‌اند که چیزی جز ناکامی مطلق نداشته‌اند. ما هیچ چیز نداریم.» او می‌گوید: «صد روز است که ما در خیابان هستیم اما چه کسی پول‌هایش را هنوز در بانک می‌گذارد؟ چه کسی هنوز در خانه‌اش به برق دسترسی دارد؟» رئیس‌جمهور میشل عون از ارتش خواسته است تا نظم را بازگرداند در حالی که سعد حریری که در ماه اکتبر از نخست‌وزیری استعفا داد اعلام کرد که خشونت تهدیدی است بر صلح داخلی. او در توییتر نوشت: «درگیری‌ها،‌ آتش زدن‌ها و اقدامات خرابکارانه در مرکز بیروت صحنه‌ای جنون‌آمیز و مشکوک و غیر‌قابل‌پذیرش است که صلح داخلی را تهدید می‌کند و عواقب خطرناکی دارد.» وی اضافه کرد: «بیروت صحنه مزدوران و سیاست‌های اجیر شده برای نابودی تحرکات مسالمت‌آمیز مردمی نیست. ما هرگز اجازه نمی‌دهیم بیروت به صحنه ویرانی‌، خرابکاری و برخورد بازگردد و نیروهای امنیتی و نظامی باید به حمایت از پایتخت بپردازند.»

«رامی خوری» استاد روزنامه نگاری در دانشگاه آمریکایی بیروت هم می‌گوید: «مردم از آنچه تحقیر و بی‌توجهی کامل دولت می‌نامند سرخورده شده‌اند.» او می‌افزاید: «تظاهرات سه ماه است جریان دارد، اما دولت بیانیه زیادی نداده است. دولت به ندرت با مردم سخن می‌گوید و این باعث خشم آنها شده است. مردم از دست رهبران خود به شدت عصبانی‌اند، زیرا می‌بینند آنها با یکدیگر و با نظام بانکی و دیگر نخبگان سیاسی در حال توطئه و زد و بند هستند».