معمولا در بلبشوی دعواهای مالیاتی بر سر درآمدهای نجومی سلبریتی‌ها، طیف بزرگی از فعالان فرهنگی و هنری که از قضا جمعیت بسیار بزرگی از جامعه شاغلان فرهنگی و هنری هستند، نادیده می‌مانند. گو اینکه هیجان برخی فعالان اقتصادی و اجتماعی برای گرفتن مالیات از چند ده نفر از سلبریتی‌های هنری، دامنگیر درآمدهای غیرنجومی و حتی گاه ناچیز دیگر هنرمندان و فعالان این حوزه می‌شود که از این مجموعه رسانه‌ها را باید نام برد که در دشوارترین شرایط اقتصادی کشور برای بقای خود می‌جنگند و حالا در کنار مشکلات اقتصادی چندین ساله، بحران کرونا و... باید برای وضعیت مالیاتی هم بجنگند.
ماجرا از چه قرار است؟
11 ماه و 3 روز پیش دکتر محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: «فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری در لایحه بودجه سال 99 مشمول معافیت 100 درصدی مالیاتی هستند.» درواقع دولت با چنین تصمیمی، بنا داشت تا از کسب‌وکارهای فرهنگی در شرایط دشوار اقتصادی پارسال حمایت کند. نکته این بود که با شیوع کرونا و بحران اقتصادی ناشی از آن از ابتدای سال 99، وضعیت اقتصادی کسب‌وکارهای فرهنگی در کشور بیش از پیش آسیب دید. همه حوزه‌های فرهنگی از جمله سینماها، تئاترها، گالری‌ها، کنسرت‌ها، آموزشگاه‌ها، نشرها و البته رسانه‌ها شاید شدیدترین بحرانهای اقتصادی را تجربه کردند. بحرانی که همچنان دامنگیر کسب‌وکارهای فرهنگی است و به‌طور میانگین 65 تا 90 درصد بازارشان را از میان برده است. به هر روی در یک سوی ماجرا برخی دستگاه‌های دولتی قرار دارند که برای جبران کسری بودجه خود، دوست دارند مالیات‌ها را افزایش دهند و در سوی دیگر نیز رسانه‌هایی که به‌ویژه در چند سال اخیر با مشکلات بسیار بزرگ اقتصادی دست و پنجه نرم کردهاند. سال گذشته در وانفسای همین کلنجارها، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌هایی جداگانه به معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشت: «باتوجه به اینکه خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به‌طور مداوم گوشزد می‌شود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری بوده و باتوجه به تاثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی ناشی از این اقدام بر نخبگان کشور، دستور فرمایید معافیت‌های مالیاتی موضوع بند (ل) یاد شده همچون گذشته برقرار بوده و از هرگونه اقدام در جهت حذف آن جلوگیری به عمل آید.» اما این تاکیدها و انذارها چندان کارگر نیفتاده است که در چنین وضعیتی، پیش‌نویس لایحهای از سوی دولت نوشته شده و در هیات وزیران بررسی خواهد شد که براساس آن، معافیت مالیاتی فعالان فرهنگی و هنری از جمله رسانه‌ها لغو می‌شود. درواقع براساس تصمیم دولت و در صورت تصویب نهایی این لایحه، بند «ل» ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم، به این شکل تغییر خواهد کرد: «درآمد مشمول مالیات ابرازی حاصل از فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه‌های ذی‌ربط)، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، درمورد اشخاص حقوقی معادل یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال و در مورد اشخاص حقیقی دویست و پنجاه میلیون ریال در هر سال از پرداخت مالیات معاف است.» این تغییر به آن معنی است که بنگاه‌های رسانه‌ای فعال در کشور که در دشوارترین شرایط اقتصادی قرار دارند و برای بقای خود به بحران برخورده‌اند، باید مالیات بپردازند. این تصمیم که احتمالا باتوجه به مشکل کسری بودجه دولت، بیش از پیش مورد توجه دولتمردان قرار گرفته است درصورت تصویب نهایی در دولت، برای تبدیل شدن به قانون راهی مجلس خواهد شد.
در مصوبه 27 بهمن سال 1380 مجلس شورای اسلامی در احکام قانونی مربوط به نظام پرداخت مالیات، در بند «ل» ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم آمده بود: «فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود، از پرداخت مالیات معاف هستند.»
مالیات رسانه‌ها چقدر است؟
روز گذشته در گزارشی با تیتر «مانع مالیاتی توسعه رسانه» که در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر شد، رقم واقعی فرار مالیاتی در کشور 100 هزار میلیارد تومان برآورد شد و در این گزارش نوشته شد که با این وجود بعید است حذف معافیت مالیاتی از فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی برای دولت به درآمدی حدود 100 میلیارد تومان هم برسد. این موضوع به‌دلیل این است که فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی درآمدزایی چندانی ندارند و نیز جزو فعالیت‌های انتفاعی محسوب نمی‌شوند. کل درآمد مالیاتی از گروه رسانه و مطبوعات درصورت اخذ مالیات در برابر رقم فرار مالیاتی ناچیز است. با این تفاسیر اگر دولت به خاطر این رقم کم اقدام به اجرای این قانون کند، اثر قابل‌توجهی بر رسانه‌ها و مطبوعات خواهد گذاشت. به این ترتیب اثر پررنگ و قابل‌توجه این قشر که درحال‌حاضر و در دوران کرونایی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و تحلیل اخبار و اطلاعیه‌ها دارند، کمرنگ خواهد شد و سبب می‌شود بسیاری از مطبوعات فعالیت خود را متوقف کنند؛ درحالی‌که این تعطیلی در شرایط فعلی به نفع دولت و مردم نخواهد بود.
