یک متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری به تشریح بیماری‌هایی که با خون بند ناف درمان شده‌اند، پرداخت. دکتر الهه بایبوردی با ارایه‌ی توضیحاتی در خصوص سلول‌های بنیادی خون بندناف، گفت: خون بندناف خونی است که پس از تولد در بندناف و جفت باقیمانده و دور ریخته می‌شود، این خون غنی از سلول‌های بنیادی است.
وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی خون بند ناف همانند سلول‌های بنیادی خون ساز مغز استخوان شامل سلول‌های قرمز که اکسیژن را به تمام بدن حمل می‌کنند، سلول‌های سفید که در سیستم ایمنی فعالانه شرکت دارند و پلاکت‌ها که به انعقاد خون کمک می‌کنند و قادر به ساخت انواع سلول‌های دیگر و ترمیم و نگهداری سلول‌ها در هنگام جراحت هستند، است.
وی با اشاره به کاربرد سلول‌های بنیادی، بیان کرد: آمار منتشر شده نشان می‌دهد که همه ساله حدود 30000 بیمار با بیماری‌هایی که با پیوند سلول‌های بنیادی مغز استخوان، قابل درمان هستند، شناسائی می‌شوند و حدود 75 درصد این بیماران قادر به یافتن یک داوطلب مناسب برای اهداء مغز استخوان، نیستند، از سوی دیگر جست‌وجوی مراکز ثبت اهدا کنندگان مغز استخوان زمان بسیاری به خود اختصاص می‌دهد، به این ترتیب ذخیره‌ی خون بندناف زمان را کوتاه و میزان اهدا کننده را بیشتر کرده زمان دست‌یابی را برای مبتلایان به لوسمی‌های حاد، کم خونی‌ها و نقص‌های ایمنی که در زمان کوتاهی می‌میرند، کوتاه‌تر می‌کند.
بایبوردی گفت: امروزه تحقیقات گسترده‌ای به منظور درمان بیماری‌ها و ضایعات عصبی، ترمیم بافت‌های آسیب دیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگی‌ها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلول‌های بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است؛ ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلول‌های بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است.
وی اضافه کرد: بیماری‌هایی که منشاء خونی دارند از جمله تالاسمی، سرطان خون و کم خونی‌ها و برخی بیماری‌های نقص سیستم ایمنی با این سلول‌ها قابل درمان هستند؛ با توجه به اینکه هم اکنون کارآزمایی بالینی در بیمار‌های عصبی همانند فلج مغزی یا CP و اتیسم در حال انجام بوده، امیدواری به استفاده از این سلول‌ها در سایر بیماری‌ها نیز افزایش یافته و امروزه ثابت شده است که سلول‌های بنیادی قادر به درمان محدوده وسیعی از بیماری‌های مزمن و حاد هستند و تحقیقات زیادی در زمینه استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماری‌هایی مانند پارکینسون، بیماری‌های قلبی، کبدی، دیابت، دیستروفی عضلانی، آسیب‌های نخاعی و سکته در حال انجام است.
وی با اشاره به فرآیند جمع‌آوری خون بند ناف، اظهار کرد: این فرایند بصورت کاملا استریل، بدون درد و بدون تداخل در روند زایمان مادر انجام شده و خونگیری می‌تواند به صورت داخل رحمی و یا خارج رحمی انجام شود. در هر دو صورت هیچ گونه آسیبی به مادر یا نوزاد وارد نمی‌شود، حجم خون جمع‌آوری شده می‌تواند بین ٦٠ تا ٢٠٠ سی سی باشد که این فرآیند کمتر از پنج دقیقه بطول می‌انجامد.
این متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری خاطرنشان کرد؛ پس از جمع‌آوری خون بند ناف، کیسه خون طبق دستورالعمل ارائه شده درون فلاسک قرار گرفته و حداکثر طی ٢٤ ساعت و با حفظ دمای حدود 15 تا 25 درجه سانتیگراد به بانک خون بند ناف رویان جهت انجام عملیات پردازش منتقل می‌شود.
وی افزود: فرآیند ذخیره سلول‌های بنیادی نمونه خون بند ناف جمع آوری شده، پس از ورود به بانک خون بند ناف رویان توسط واحد کنترل کیفی بررسی شده و در صورت اخذ مجوز، وارد آزمایشگاه پردازش می‌شود؛ نمونه، ابتدا از نظر حجم و تعداد سلولی مورد ارزیابی قرار گرفته و در مرحله بعدی در صورت داشتن شرایط لازم، وارد پروسه جداسازی سلولی می‌شود، در غیر اینصورت با اطلاع به خانواده قرارداد فسخ شده و طبق قرارداد هزینه عودت می‌شود.
وی ادامه داد: بررسی آزمایشات میکروبی و ویروسی و HLA و فلوسیتومتری بر روی نمونه‌هایی که حداقل شرایط استاندارد را دارند، انجام شده و در شرایط دمایی ١٩٦- درجه سانتیگراد در تانک‌های مخصوص فریز و برای مدت طولانی نگهداری می‌شوند؛ نمونه‌ی فریز شده فقط یک بار جهت پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بایبوردی با تشریح نحوه‌ی استفاده از نمونه بانک (HLA)، گفت: تاکنون در بانک HLA شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان، اطلاعات بیش از 60 هزار نمونه ذخیره‌سازی شده‌است که در نوع خود در سطح منطقه بی‌نظیر است؛ هرقدر، تعداد نمونه ثبت شده در بانک بیشتر باشد، شانس یافتن نمونه مناسب برای پیوند نیز بیشتر خواهد بود.
نکته حائز اهمیت این است که بر روی هر سلول، شش جایگاه آنتی ژن وجود دارد که برای انجام پیوند در فرد دهنده و گیرنده، تطابق این شش جایگاه آنتی ژنی است، اطلاعات ثبت شده در این بانک کاملا محرمانه است.
وی در پاسخ به اینکه نمونه‌های فریز شده تا چه مدت قابل نگهداری هستند؟، اظهار کرد: بر اساس یافته‌های علمی و با توجه به نمونه‌های ذخیره شده در بانک‌های خون بند ناف از بدو تاسیس تاکنون مشخص شده است که امکان استفاده از نمونه‌ها تا 28 سال هم بر اساس استاندارد‌های فعلی وجود دارد.
بایبوردی گفت: کلیه‌ی نمونه‌ها در شرایط دمایی 196- در تانک‌های مخصوص حاوی نیتروژن مایع نگهداری می‌شوند و در زمان‌های مشخص این تانک‌ها مورد بررسی مستمر کیفی و فنی قرار می‌گیرند.
وی در پاسخ به اینکه چه کسانی از نمونه سلول‌های بنیادی خون بند ناف فریز شده می‌توانند استفاده کنند؟، بیان کرد: سلول‌های بنیادی خون بند ناف فقط در برخی بیماری‌ها که سلول‌های خونی دچار آسیب نشده باشند برای کودکی که نمونه وی ذخیره شده است، قابل استفاده خواهد بود، همچنین هر شخص دیگری که از لحاظ ژنتیکی (HLA) تطابق لازم را با نمونه خون ذخیره شده، داشته باشد و تعداد سلول متناسب با وزن بیمار باشد؛ می‌تواند از این نمونه خون استفاده نماید؛ خواهر و برادر صاحب نمونه بیشترین شانس تطابق ژنتیکی (HLA) با صاحب نمونه را دارند.
بر اساس این گزارش، دفتر نمایندگی بانک سلول‌های بنیادی بندناف رویان در آذربایجان شرقی واقع در مرکز پزشکی جهاد دانشگاهی از ابتدای سال 99 تا کنون اقدام به ذخیره سلول‌های بنیادی خون بندناف بالغ بر 600 مورد از نوزادان کرده که همچنان به رسالت خود به عنوان مرکز اندوخته‌های ژنتیکی و پس انداز سلامتی می‌پردازد.
