بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار از دیدگاه طب سنتی

 مسعود رضوانی  ؛دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی

بررسی سنگ کلیه و مجاری ادرار از دیدگاه طب سنتی
  از دیدگاه طب سنتی علت‌ایجاد سنگ در کلیه و مثانه، وجود حرارت خارج از حد اعتدال در بدن و تاثیر آن بر روی اخلاط غلیظ و لزج می‌‌باشد، بدین صورت که حرارت، موجب خشک شدن و افزایش غلظت رطوبت شده و اخلاط غلیظ را متحجر و تبدیل به سنگ می‌‌نماید. در‌این میان ضعف قوه‌‌ دافعه کلیه و تنگی مجاری ادرار‌‌ی نیز مزید بر علت شده و احتمال تشکیل سنگ را افزایش خواهد داد. از دیدگاه طب سنتی و حکما مهم‌ترین راه پیشگیری از بروز سنگ، جلوگیری از‌ایجاد فضولات و اخلاط غلیظ و لزج است و ‌این مهم جز با تقویت معده و قوت ‌هاضمه و نیز مصرف مواد غذایی مناسب امکان پذیر نخواهد بود .

پس‌‌یک اصل مهم در پیشگیری و درمان‌این بیماری توجه به دستگاه گوارش است که در‌این خصوص می‌‌بایست موارد زیر مورد توجه قرار گیرند: 1ـ بایستی غذا را زیاد جوید تا کاملا با آب دهان آغشته گردد. 2 ـ از پرخوری پرهیز نموده و در تقویت معده کوشید تا خوراک را به خوبی گوارش دهد بدین صورت که روزی 2 بار، صبح و عصر در ساعت معینی نسبت به اجابت مزاج اقدام نمود.‌‌ یکی از توصیه‌های موثر در ‌این زمینه، استفاده از جوشانده‌‌ی انجیر، سپستان فلوس و ترنجبین است.

پیشگیری و درمان سنگ کلیه 
  غذا‌ها    مضر    مفید

گوشت    گوشت شتر، گوشت گاو و گوساله، گوشت‌های مانده، ماهی شور، 
گوشت اردک، گوشت حیوانات وحشی، ماهی سرخ کرده    گوشت تیهو، بزغاله، چلچله، دراج، کبوتر بچه، گوشت کبک، گوشت مرغ جوان 
نان    نان فطیر، نان حواری، نان بدون سبوس، نان خمیر    نان خشکار
غذاها    کله پاچه، حلیم، حلواهای لزج، رشته، غذاهای مانده و فریز شده، 
غذاهای کارخانه‌ای، بادنجان، تخم مرغ آبپز، ماکارونی    زرده تخم مرغ نیم برشت، 
گوشت طبخ شده جوجه کبوتر در روغن کنجد
میوه    شفتالو، زردآلو، گلابی خام، سیب، به، هلو، گردو، نارگیل، خرما کاملا رسیده،    خیار، آلبالو، انجیر، انگور، خربزه، زالزالک
خشکبار    ****    بادام، فندق، پسته، کنجد
روغن‌ها    ****    روغن بادام، روغن کنجد، روغن زیتون
ترشی‌ها    ****    ترشی کبر، ترشی مارچوبه
شربت‌ها    ****    شربت آلبالو، شربت مارچوبه، شربت آب و عسل، 
شربت شکر و لیمو ترش
حبوبات    ****    ماش، باقلا، نخود
سبزیجات    شلغم    کرفس، مارچوبه، کنگر، کاکوتی، شوید،پونه، 
سیر، کدو، نعناع، کاسنی، شاهی، چغندر
سایر 
مواد غذایی    شیرینی جات صنعتی، قهوه، شکلات، کاکائو،شیر مخصوصا شیر غلیظ، شیربرنج، پنیر، رشته، آش کشک، حلوا، زولبیا، آب‌های سنگین و شور، نمک زیاد    زیتون پرورده، سیاهدانه و عسل، عرق بهار نارنج با آب کرفس، مویز، فلفل، عسل
 آب پوست لوبیا سبز به مقدار‌‌یک فنجان ناشتا اگر خورده شود، نوشابه‌ای ادرار‌آور خیلی قوی است که در سنگ کلیه و حبس البول مصرف آن بسیار توصیه شده است. خربزه چون مدر است مصرف آن برای اشخاصی که سنگ کلیه دارند تجویز شده است ولی در هر حال خربزه باید کاملا رسیده باشد و باید همیشه آن را قبل از غذا خورد. بیست تا بیست‌وپنج گرم پوست ریشه زرشک را در نیم لیتر آب سرد، ده تا پانزده دقیقه خیس کنید، بعد آن را روی آتش گذارید تا به جوش آید، سپس آن را صاف و با شکر شیرین کنید و با هر وعده غذا ‌‌یک فنجان بنوشید. برای انواع سنگ کلیه توصیه و تجویز شده است.

  درمان درد کلیه

یکی از بهترین نسخه‌های گیاهی برای درمان درد کلیه لیمو می‌‌باشد. برای فرو نشاندن درد کلیه بر حسب بنیه بیمار در هر روز از پنج تا هفت لیمو خورده شود. در هفته اول هر روز ‌‌یک لیمو را آب گرفته و با کمی‌‌آب، صبح ناشتا، ده دقیقه بعد از حمام صبح آن را بنوشید. در هفته دوم آب دو لیمو را باید به همین ترتیب بنوشید. ‌این عمل می‌‌بایست تا هفته هفتم که تعداد لیمو در هر روز به هفت عدد می‌‌رسد ادامه پیدا کند.

 برای معالجه درد کلیه و همچنین تقویت کلیه‌ها معمولاً رژیم‌های خاصی بکار می‌‌برند که در دوران آن رژیم‌ها فقط آب انگور، لیمو و آب معدنی مصرف می‌‌گردد. یکی از مهمترین و کاراترین‌ این رژیم‌ها، رژیم پیاز می‌‌باشد که معمولا در فصل بهار که میوه‌های نامبرده در بالا در بازار موجود نمی‌‌باشند، گرفته می‌‌شود. رژیم پیاز زمانی تجویز می‌‌شود که بدن احتیاج به تخلیه و دفع سموم دارد و ‌‌یا بافت‌های بدن اشخاص چاق پر از آب شده است و آب آن باید تخلیه گردد.

درمان ورم کلیه
  جهت درمان بیماری ورم کلیه از جوشانده سه قاشق سوپخوری تخم کتان در یک لیتر آب استفاده می‌‌گردد. یکی از ساده‌ترین درمان‌ها برای ورم کلیه‌ها دمکرده گل طاووسی می‌‌باشد. یک قاشق چایخوری گل طاووسی را در‌ ‌یک لیوان آب جوش ریخته و پس از چند دقیقه میل نمایید. این نکته لازم به ذکر است که از ‌این دمکرده نباید بیش از سه فنجان مصرف شود.