بـه قـلـم : شهزاد محمدیان - کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : وقتی رویداد یا واقعه‌ای در زندگی رخ می‌دهد که توانایی کنار آمدن با آن را در خود نبینیم، دچار استرس می‌شویم. در چنین شرایطی است که بدن میزان قابل‌توجهی از هورمون استرس، کورتیزول، را ترشح می‌کند. ترشح مقطعی کورتیزول از کارکردهای معمول بدن انسان است و مزایایی چون کاهش التهاب دارد. اما به‌مرورزمان و در بلندمدت، امکان وابسته شدن بدن به میزان قابل‌توجهی از این هورمون در خون وجود دارد. این اتفاق درنهایت تأثیر معکوس دارد و نه‌تنها به محدود کردن التهاب کمکی نمی‌کند، که به آن دامن میزند. اثرات کلی استرس بر مکانیزم عملکرد بدن؟ جواب برخی متخصصان به این سؤال که استرس چه تأثیری بر سیستم ایمنی بدن دارد کمی نگران‌کننده است؛ آن‌ها استرس را عامل 90 درصد بیماری‌ها و اختلال‌ها اعم از سرطان و نارسایی قلبی می‌دانند. فعال شدن برخی واکنش‌های شیمیایی به‌واسطه استرس و افزایش سطح کورتیزول، به باور آن‌ها، بدن را به شیوه‌های گوناگون تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:
کاهش ایمنی
تجربه استرس برای مدتی طولانی می‌تواند سیستم ایمنی بدن انسان را تضعیف کرده و شمارا نسبت به بیماری‌ها آسیب‌پذیر سازد که از نمونه‌های کوچک مانند سرماخوردگی تا موارد جدی‌تر مانند آنفلوانزا را شامل می‌شود.برای کمک به مقابله با آثار استرس، خواب کافی و باکیفیت بالا، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم متشکل از میوه‌ها، سبزی‌ها، پروتئین‌های بدون چربی و غلات سبوس‌دار و ورزش منظم را فراموش نکنید. اگر به‌طور مرتب مریض می‌شوید، با پزشک خود درباره چگونگی رسیدگی به منبع استرس یا هر موضوع سلامت دیگر که موجب بیماری در شما می‌شود، صحبت کنید.
بیشتربخوانید:
کاهش تعداد گلبول‌های سفید و سلول‌های کشنده طبیعی
سلول‌های بخصوصی که تومورهای سرطانی را از بین می‌برند)؛ رشد و گسترش بیشتر تومورها در بدن؛ بالا رفتن میزان عفونت‌های بدن و آسیب‌های بافتی.دیگر تأثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن کاهش سطح لنفوسیت‌ها (lamphocytes) است: نوعی از گلبول‌های سفید خون که از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند. هرچه سطح لنفوسیت‌ها در بدن کاهش پیدا کند، بدنمان در برابر ویروس‌هایی نظیر سرماخوردگی و تب‌خال آسیب‌پذیرتر می‌شود.استرس شدید همچنین می‌تواند به اختلال‌هایی نظیر افسردگی و اضطراب منجر شود: اختلال‌هایی که خود به‌تنهایی نقش بسزایی در بروز التهاب دارند. وقتی بدن در بلندمدت و به‌طور مداوم درگیر التهاب‌ها می‌شود، سیستم ایمنی بدن ورای ظرفیتش فعالیت می‌کند، به‌مرورزمان ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود، و درنهایت دیگر آن‌طور که بایدوشاید قادر به محافظت از ما در برابر بیماری‌ها نخواهد بود.
افسردگی
استرس مداوم می‌تواند به شکل‌گیری احساس خشم، افسردگی، یا حتی ناامیدی در فرد منجر شود. باگذشت زمان، استرس می‌تواند به احساس درماندگی و به دام افتادن منجر شود و فرد قادر به تصمیم‌گیری درست نبوده و درباره هر مسئله‌ای چه درزمینهٔ حرفه‌ای و چه شخصی به‌شدت نگران می‌شود. درنهایت، استرس می‌تواند به احساس فرسودگی و ناتوانی منجر شود و این شرایط به‌واسطه تحت تأثیر قرار گرفتن روابط شخصی و حرفه‌ای فرد شرایط را وخیم‌تر می‌سازد.برای مقابله با تأثیر استرس بر خلق‌وخوی خود، حضور در فعالیت‌هایی که موجب می‌شوند منبع استرس را فراموش کنید، مانند فعالیت‌های جسمانی یا مدیتیشن را مدنظر قرار دهید. فعالیت‌هایی که ذهن شمارا هرچه بیشتر مشغول نگه می‌دارند را امتحان کنید.
مشکلات فشارخون
افرادی که در بلندمدت استرس را تجربه می‌کنند می‌توانند با مشکلات سلامت مانند فشارخون بالا مواجه شوند. هورمون‌های استرس می‌توانند فعالیت قلب را افزایش دهند و باگذشت زمان این شرایط می‌تواند به تنگی عروق منجر شود. اگر این شرایط درمان نشود، فشارخون بالا می‌تواند به حمله قلبی و سکته مغزی منجر شود که هر دو می‌توانند مرگبار باشند. اگر به‌طور مداوم در سینه خود احساس درد می‌کنید، بی‌درنگ با یک پزشک صحبت کرده و در پی روش‌هایی برای کاهش استرس خود باشید.
بیشتربخوانید:
درد معده
تجربه استرس در بلندمدت می‌تواند به احیای درد و تحریک‌پذیری در معده، روده و دیگر قسمت‌های دستگاه گوارش منجر شود. این شرایط می‌تواند خوردن، خوابیدن، کار کردن، یا ورزش کردن را دشوار یا حتی غیرممکن سازند.
هنگامی‌که اضطراب دارید و دچار استرس شده‌اید، بدن شما آدرنالین و هورمون‌هایی که می‌توانند جریان خون به دستگاه گوارش و دیگر قسمت‌های بدن را کاهش دهند، ترشح می‌کند. این شرایط می‌تواند مانع گوارش مؤثر غذا شود و به درد و ناراحتی منجر می‌شود. در این مورد، داروهایی که برای درمان مشکلات معده شکل‌گرفته‌اند ممکن است تأثیری در تسکین نشانه‌ها نداشته باشند. با دکتر خود صحبت کند تا روشی برای کاهش درد معده از طریق رسیدگی به منبع استرس بیابید.
ریزش مو
ریزش مو اغلب به‌واسطه افزایش سن در آقایان رخ می‌دهد اما بانوان نیز آن را تجربه می‌کنند. این در شرایطی است که ریزش مو می‌تواند درنتیجه استرس مداوم و شدید شکل بگیرد و هر فردی در هر مرحله از زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. به‌طورمعمول، ریزش مو سطوح استرس را در فرد افزایش می‌دهد و به شکل‌گیری یک چرخه باطل اضطراب و افسردگی منجر می‌شود.خبر خوب این است که راه‌هایی برای احیای موهای ازدست‌رفته وجود دارند. نخستین گام، شناسایی منبع استرس و رسیدگی به آن است. پزشک شما می‌تواند به این مسئله کمک کرده و روش‌های درمانی که می‌توانند به تحریک رشد مجدد موها منتج شوند را ارائه کند.
وزن و سوخت‌وساز
استرس و مشکلات وزن اغلب دست در دست یکدیگر دارند. بر همین اساس است که هنگام احساس استرس، اضطراب یا افسردگی و به دنبال راهی برای کسب آرامش، برخی افراد به غذا خوردن پناه می‌آورند که اغلب نیز تمایل به مصرف مواد غذایی ناسالم و سرشار از قند، چربی، و کالری وجود دارد.افزون بر این، استرس می‌تواند اثری مضر روی سوخت‌وساز بدن داشته باشد، به‌ویژه می‌تواند به ذخیره چربی در بدن منجر شود که تنها تشدید اضطراب را به همراه دارد. دنبال کردن یک سبک زندگی فعال می‌تواند با مشغول نگه‌داشتن ذهن و بدن، سوزاندن کالری‌های اضافی و بازگرداندن اعتمادبه‌نفس در حل این مشکل تأثیرگذار باشد.
بی‌خوابی
استرس می‌تواند چرخه خواب شمارا دچار اختلال کرده و به بی‌خوابی منجر شود که یکی از طاقت‌فرساترین نتایج استرس است. استرس اغلب مانع خواب خوب شبانه می‌شود زیرا مغز را هنگامی‌که باید در حال استراحت باشد، همچنان فعال نگه می‌دارد. متأسفانه، بی‌خوابی تنها می‌تواند استرس را تشدید کند و کسب آرامش و خواب راحت را دشوار سازد. در شرایطی که مصرف دارو می‌تواند به بهبود این شرایط کمک کند اما روندی طولانی‌مدت باید طی شود. با پزشک خود مشورت کنید تا فن‌های کسب آرامش که به استراحت راحت‌تر به‌طور طبیعی کمک کنند را پیدا کنید.
بیشتربخوانید:
درد آرواره
آیا تجربه فشار دادن دندان‌ها روی یکدیگر هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا رادارید؟ خبر خوب این است که شما در این زمینه تنها نیستید. استرس اغلب به فشار بر آرواره و ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر منجر می‌شود که اگر به‌طور مکرر صورت بگیرد می‌تواند ضعف لثه، شکستگی دندان‌ها، و درد فراوان را موجب شود. در برخی افراد این شرایط می‌تواند آثار بلندمدت روی آرواره و دندان‌ها به همراه داشته باشد. در این موارد پزشک ممکن است استفاده از محافظ دهان در هنگام شب را تجویز کند. به‌طورمعمول، محافظ دهان موقتی استفاده می‌شود، اما ممکن است طی فعالیت‌هایی مانند ورزش یا رانندگی که سطوح استرس را افزایش می‌دهند، ممکن است همچنان به استفاده از آن‌ها نیاز باشد.
کاهش میل جنسی
هنگامی‌که استرس افزایش می‌یابد، اغلب میل جنسی کاهش می‌یابد. استرس می‌تواند اثر مستقیم بر سطوح هورمون‌ها داشته باشد و تأثیر منفی بر میل جنسی انسان به همراه دارد. احساس ضعف و اضطراب درباره زندگی موجب می‌شود تا مغز ما به اولویت‌بندی اقدام کرده و فضای کمتری برای تولیدمثل باقی بگذارد. فن‌های کسب آرامش و ورزش می‌توانند به مقابله با آثار استرس کمک کنند. درنتیجه، فعالیت‌هایی که موجب نشاط شما می‌شوند و به احیای احساس رضایت، شادی و اعتمادبه‌نفس کمک می‌کنند را مدنظر قرار دهید.
