مسمومیت با تریاک و سایر مواد مخدر (۲)

درمان

در درمان مسمومیت با مرفین گذشته از تجویز پادزهرهای مخصوص، اصلاح آنوکسی و رساندن اکسیژن کافی به بیمار اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. برای این منظور شاید به طرق ممکن مانند گذاردن یک air-way مناسب، تجویز اکسیژن، تنفس مصنوعی و تزریقی داروهای محرک تنفسی به بیمار اکسیژن رساند. اقدامات لازم درمانی در مسمومیت با مرفین عبارتند از:

الف – شست‌وشوی معده: حتی تا چندین ساعت بعد از خوردن مرفین نیز شست‌وشوی معده لازم و موثر است. زیرا این ماده غالبا باعث اسپاسم پیلور می‌شود، به همین دلیل تخلیه آن از معده به کندی انجام می‌گیرد. برای شست‌وشوی معده باید از محلول دکستروز 5 درصد استفاده و احتیاط زیادی کرد که مواد استفراغی آسپیره نشود.

تجویز داروهای قی آور مانند ایپکا به ندرت موثر واقع می‌شود. پس از شست‌وشوی معده باید مقدار 10-5 گرم سولفات دو منیزیم یا ملین همراه با دو قاشق چای‌خوری شاربن طبی از راه لوله وارد معده شود. بهتر است بیمار را با تحریکات مقاوم بدون ایجاد خستگی بیدار نگاه داشت. تحریکات، وسیله موثری برای جلوگیری از اغما در کودکان است.

ب- انسداد راه‌های هوایی را باید برطرف کرد. قرار دادن یک Air-Way برای بیمار در حال اغما که رفلکس بلع ندارد، کار سودمند و عاقلانه‌ای است. تجویز اکسیژن به طور مداوم یا متناوب در غالب موارد ضرورت پیدا می‌کند. البته در این گونه موارد نباید منتظر وقفه کامل تنفسی بود، بلکه هرگاه تعداد و عمق تنفس ناکافی به نظر آمد، باید تنفس مصنوعی را شروع کرد.

ج- پادزهر naloxone HCL: narcan, nalorphine, naline به عنوان پادزهر مرفین و جانشین‌های آن مانند پتی دین مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثرات بسیار درخشانی در درمان مسمومیت با تریاک دارد و به مقدار mg/kg1/0-01/0 به صورت وریدی تجویز می‌شود.

چنانچه بعد از تزریق اول هنوز وضع تنفس کودک مختل باشد، باید دوز دارو را پس از 10-5 دقیقه تکرار کرد. در اکثر موارد مسمومیت با تریاک، تزریق مجدد پس از 3-2 ساعت الزامی است.

در غالب موارد در عرض مدت کوتاهی پس از تزریق نالوکسون به طور ناگهانی رفلکس‌های سطحی و عمقی که از بین رفته بودند، باز می‌گردند و شیرخوار از حال اغما خارج می‌شود و شعور خود را باز می‌یابد. مکانیسم اثر نالورفین را رقابت با مرفین در اشغال مناطق گیرنده (رسپتور) در بافت‌های مخصوص می‌دانند، گرچه این نظریه در بعضی مواقع قانع‌کننده است، ولی در همه موارد کافی نیست.

د- برای تسریع در دفع سم: سرم گلوکز وریدی برحسب وزن در عرض 12 ساعت داخل ورید پرفوزیون می‌شود و برای پیشگیری از عفونت‌های ریوی در مسمومیت‌های شدید، همراه با اغمای طولانی به منظور پیشگیری از آبسه یا پنومونی آمپی‌سیلین توصیه می‌گردد.

مراقبت خوب یکی از عوامل اصلی درمان است. تغییر وضعیت بیمار، محافظت مخاط دهان و شست‌وشوی مرتب او لازم می‌باشد.

پیش‌آگهی

در مسمومیت‌های شدید. معمولا مرگ در عرض 12-6 ساعت اتفاق می‌افتد. علت مرگ در اکثر موارد وقفه تنفسی و آسفیکسی ناشی از آن است. نارسایی گردش خون و کلاپس قلبی عروقی که معمولا در نتیجه آنوکسی شدید از تهویه ناکافی ریوی عارض می‌شود، اگرچه به خودی خود باعث مرگ نمی‌گردد، یکی از عوامل مرگ بیمار است. گاهی عوارض ریوی مانند خیز حاد ریه و پنومونی آسپیراسیون موجب مرگ این بیماران می‌شود.

بیمارانی که تا 24 ساعت پس از مسمومیت با مرفین زنده می‌مانند، معمولا پیش آگهی خوبی دارند. طی دوران نقاهت و بهبودی ممکن است عوارضی از قبیل خارش، سردرد، تهوع، استفراغ، کنفوزیون و یبوست بروز کند که درمان‌های لازم انجام شود.

حشیش و بنگ

انواع این ترکیبات از هالوسینوژن‌هایی هستند که به شکل‌های مختلف استعمال می‌شود. در ایران داخل کاغذ و مانند سیگار مصرف می‌شود. ماده اصلی آنها دنتاتتراهیدروکانابیتول است و از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. این ماده در محیط اسیدی معده به سختی جذب می‌شود ولی در محیط قلیایی جذب آن افزایش می‌یابد و در کبد متابولیزه می‌شود. نیمه عمر آنها بین 80-10 ساعت است.

علائم و نشانه‌های بالینی

دارای سه مرحله و به قرار زیر است:

مرحله اول؛ مسمومیت خفیف: عدم تعادل و جهت‌یابی،‌ تحرک زیاد و حالت تهاجمی، اضطراب، خوشی یا افسردگی، هذیان‌گویی، کاهش حدود، تاکیکاردی، تاکی‌پنه و در 50 درصد موارد نیستاگموس.

مرحله دوم؛ مسمومیت متوسط: کاهش یا فقدان رفلکس‌ها، هیپورفلکسی یا سفتی عضلات خواب آلودگی، اغما.

مرحله سوم؛ مسمومیت شدید: اختلال‌های تنفسی، وقفه تنفسی، آپنه، هیپرتانسیون فقدان حس و درد، صرع پایدار و تداوم اغما و نارسایی حاد کلیه.

ارزیابی و اقدامات آزمایشگاهی

1- CBC (لکوسیتوز) اندازه‌گیری الکترولیت‌ها (هیپرکالمی در اثر وجود ابدمیولیز) BUN، کرآتینین، CPK, ECG, U/A, ABG, SGPT, SGOT

اقدامات درمانی

1- IV.Line تجویز سرم گلوکزه 10 درصد و سپس دوسوم – یک سوم تجویز اکسیژن و با احتمال مصرف یا سایر نارکوتیک‌ها و میوزیس نالوکسون، مونیتورینگ قلب، ECG در صورت وجود آریتمی قلبی و همچنین CPR در صورت لزوم

2- شست‌وشوی معده، تجویز زغال فعال هر 4-2 ساعت سپس مسهل و دیورز قلیایی

3- قراردادن بیمار مسموم در محیطی ساکت و آرام و در صورت پرخاشگری و پرتحرکی با در نظر گرفتن وضع تنفس تا Giazepam 20mg 2-5mg/I.V Amp برحسب وزن (از مصرف فموتیازین و هالوپریدول خودداری شود)

4- در صورت وجود تاکیکاردی و آریتمی، تجویز پروپرانولول وریدی

5- در صورت نارسایی کلیه با کنترل BUN کراتی‌نین، دیالیز

برای خواندن بخش اول- مسمومیت با تریاک و سایر مواد مخدر- اینجا کلیک کنید.