آشنایی با بیماری هپاتیت (۱)

تحریریه زندگی آنلاین- گروه سلامت

ویروس HCV اولین بار در سال 1989 از خون بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن که دارای هیچ کدام از ویروس‌های هپاتیت شناخته شده تا آن زمان نبودند، جدا شد. ویروس هپاتیت Cخود انواعی دارد که در پیش آگهی بیماری موثر است.

این ویروس از طریق خون و دیگر ترشحات بدن از یک فرد به فردی دیگر منتقل می‌‌شود. در حال حاضر حدود 3 درصد مردم جهان یعنی در حدود 180 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند، ولی با یافتن روش‌های جدید تشخیصی و گشترش جهانی آزمون آن، انتظار افزایش موارد شناسایی شده آن در سراسر جهان می‌‌رود.

ایران از نظر جغرافیایی در منطقه پر شیوع خاورمیانه قرار دارد ولی چندین مطالعه انجام شده نشان می‌‌دهند که شیوع هپاتیت C در کشور 0/5 تا 1 درصد برآورد میشود و حداکثر میزان شیوع آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده و کمتراز 1/5 درصد است.

این در حالی است که شیوع هپاتیت‌‌های ویروسی در پاکستان، افغانستان و همسایه‌های شمالی ایران 2 برابر ایران است.

چگونه ممکن است به این ویروس آلوده شویم؟

همانطور که پیشتر گفته شد، این ویروس از طریق خون و دیگر ترشحات بدن از یک فرد به فردی دیگر منتقل می‌‌شود.بنابراین راههای اصلی انتقال عبارتند از:

1- خون و فرآورده‌‌های خونی و پیوند اعضا: تا قبل از سال 1375 که آزمایشات دقیق برای غربالگری این ویروس در اهدا کنندگان خون باب شد، انتقال خون یکی از مهمترین راه‌های انتقال هپاتیت C بود.

ولی در حال حاضر با توجه به کنترل دقیق خون‌های اهدایی، شانس ابتلا به هپاتیت C از راه خون از 1 در 200 به حدود 1 درصد هزار کاهش یافته است.

2- تماس جنسی: احتمال انتقال بیماری از طریق جنسی وجود دارد. لازم به تذکر است که در صورت وجود بیماری‌های مقاربتی همزمان و یا شرکای جنسی متعدد، این احتمال افزایش می‌‌یابد. ولی شانس انتقال به همسر بسیار کم است (1 در 1000 در سال)، به طوری‌که استفاده از کاندوم در افرادی که به بنیان خانواده وفادار هستند توصیه نمی‌شود.

3- معتادان تزریقی: در حال حاضر مهمترین و شایع‌ترین راه انتقال است. باید به خاطر داشت که انتقال بیماری تنها از طریق سرنگ آلوده مشترک نبوده و استفاده از وسایل جانبی (حتی پنبه مشترک) سبب انتقال بیماری می‌شود.

اجرای برنامه کاهش آسیب در معتادان تزریقی از کارهای ارزشمندی است که برای جلوگیری از ابتلاء در حال اجرا است ولی هنوز در نیمه‌ راه هستیم و برای ریشه‌کنی آن نیازمند به عزم و آموزش جدی است.

4- حاملگی: شانس انتقال بیماری از مادر به نوزاد به تعداد ویروس در خون بستگی دارد ولی بطور کلی 5 تا 6 در صد (یعنی از هر 20 نفر یک نفر) است. این شانس در صورت ابتلا به ایدز به صورت همزمان بیشتر می‌‌شود.

5- بیماری‌های خاص: بیماران خاص نظیر مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و افرادی که دیالیز می‌شوند اغلب  نیاز به تزریق مکرر خون و فرآوردهای خونی داشته و گروه عمده‌ای از بیماران شناخته شده ایرانی را تشکیل می‌دهند.

ولی با توجه به کنترل دقیق خون‌های اهدایی شانس ابتلا بسیار کاهش یافته است. عفونت‌های شغلی در پرسنل پزشکی در اثر آلوده شدن با خون فرد بیمار نیز وجود دارد ولی احتمال آلوده شدن از این طریق نسبت به هپاتیت B کمتر است.

6- خالکوبی، سوراخ کردن قسمت‌های مختلف بدن،دندانپزشکی: در صورت رعایت نکردن شرایط بهداشتی یکی از راه‌های انتقال می‌‌باشد.

7- استفاده از لوازم شخصی به صورت مشارکتی: استفاده مشترک از لوازم شخصی مانند مسواک، تیغ ریش‌تراش و ناخن‌گیر می‌‌تواند به انتقال بیماری بیانجامد.

8- فرورفتن سوزن آلوده در دست (در کارکنان بهداشتی درمانی)

در بسیاری موارد هرگز راه انتقال ویروس مشخص نمی‏شود.

مهم: در صورت عدم تماس با خون یا ترشحات خونی، احتمال انتقال بیماری بدنبال تماس‌های معمول در خانواده مانند: در آغوش گرفتن، بوسیدن، عطسه و سرفه کردن، دست دادن، لیوان و قاشق و چنگال،غذا و آب وجود ندارد. 

چه موقع برای هپاتیت C آزمایش دهیم؟

اگر به تازگی در تماس با خون یا فرآورده‌های خونی فرد مبتلا به هپاتیت C قرار گرفته اید، مبتلا به ایدز هستید، شریک جنسی قدیم یا حال فرد مبتلا به هپاتیت C هستید، در گذشته یا حال اعتیاد تزریقی دارید، در گذشته یا حال تحت همودیالیز هستید و یا قبل از 1375 خون یا فرآورده‌های خونی و یا پیوند اعضا دریافت کرده اید، و یا درصورتیکه علایم هپاتیت حاد مانند کاهش اشتها، تهوع، علایم شیبه به آنفلوانزا، زرد شدن پوست دارید، توصیه می‌‌شود که برای شناسایی هپاتیت C آزمایشات لازم را انجام دهید.

علایم بالینی هپاتیت C چیست؟  

هنگامی که برای اولین با ویروس هپاتیت C برخورد می‌‌کنید دچار هپاتیت C حاد می‌‌شوید. بیشتر مبتلایان در این زمان علامتی ندارند ولی برخی از بیماران علائم عمومی عفونت ویروسی از قبیل خستگی، دل درد، درد عضلانی و تهوع و بی‌اشتهایی را نشان می‏دهند.

در 70 تا 80 در صد موارد عفونت در بدن باقیمانده و مزمن می‌‌شود. هپاتیت C به کندی پیشرفت می‏کند و به تدریج به کبد آسیب می‏رساند. یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بدن را می‌‌سازد و مواد سمی را از خون خارج می‌‌کند.

وقتی شما هپاتیت C دارید کبد شما ملتهب می‌‌شود و بافت طبیعی آن تخریب شده و به جای آن بافت فیبری و فرسوده می‏ماند. طی 10 تا 30 سال مشکلات کبدی مزمن از قبیل سیروز و سرطان هم ممکن است ایجاد شوند...

برای خواندن بخش دوم -آشنایی با بیماری هپاتیت- اینجا کلیک کنید.