سعید قنادی محمدی : کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : مطمئنا ساده‌ترین مسیر برای رسیدن به سلامتی در جامعه امروز ما، از مسیر به خطر انداختن آن می‌گذرد. کمی این جمله من رنگ فلسفی به خود گرفت؛ اما حقیقت همین است. اول باید آن قدر سبک زندگی ناسالمی داشته باشیم تا جایی که رسیدن به لبه پرتگاه بیدارمان کند. باید برگه آزمایشی باشد تا به هوش بیاییم. باید کسی همین نزدیکی‌ها دچار گرفتگی عروق قلبی یا مغزی شود تا به خودمان بیاییم، اما تا آن زمان تا جایی که می‌شود، رویِ هانسل و گرتل را سفید کرده و خانه شکلاتی را دو لپی میل می‌کنیم و حواس‌مان را حسابی از آمدن جادوگری که قرار است عمرمان را در شیشه کند پرت می‌کنیم... اصلا تعارف که نداریم؛ خود جادوگر هم به دست و پایمان بیفتد و بگوید که شکلات و آب‌نبات‌ها قرار است میان کیسه کیسه دارو اسیرمان کند، باز مرغ‌مان در قربانی کردن خودمان یک پا بیشتر ندارد.
در این مقاله قرار است به بیان برخی از نکات و رویکردهای مهم و البته کاربردی با هدف کاهش چربی خون و ارتقای سلامت قلب و عروق بپردازم.
بیشتر بخوانید:
بیماری‌های قلبی- عروقی جهان را در می‌نوردد
با توجه به افزایش میانگین سن جمعیت و تغییر سبک زندگی، شیوع بیماری‌های قلبی - عروقی (CVD) نیز به طور اعجاب‌آوری در حال افزایش است. از سال 1999 تا 2013 مرگ و میر ناشی از CVD تا 41 درصد در سرتاسر جهان افزایش داشته است و در سال 2016، CVD عامل مرگ 6/17 میلیون نفر بر روی کره خاکی بوده است. علاوه بر این، مدیریت و کنترل CVD هزینه و بار اقتصادی سنگینی را نیز به دوش مردم و دولت‌ها گذاشته است.
چربی خون، رگ‌ها را تنگ می‌کند
آترواسکلروزیس یک بیماری التهابی است که دیواره عروق خونی را درگیر می‌کند و با تجمع پیش رونده چربی‌ها و سلول‌های التهابی در دیواره داخلی عروق خونی مشخص می‌شود، البته عوامل دیگری نیز هستند که عروق خونی را مستعد این اختلال می‌کند و آن سن بالا، جنسیت مذکر، فشار خون بالا، دیابت، استعمال دخانیات، زندگی کم تحرک و چاقی است. افزایش کلسترول بد خون (LDL) و کاهش کلسترول خوب خون (HDL) با افزایش خطر آترواسکلروزیس همراه است. زمانی که LDL به علت افزایش سطح خونی آن به داخل دیواره عروق خونی انتشار پیدا می‌کند، مورد استقبال گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) و سایر اکسیدان‌های گردش خون (ناشی از آلودگی هوا، استعمال دخانیات و تغذیه نامناسب) قرار گرفته و تغییر ماهیت داده و به LDL اکسید شده بدل می‌شود. حالا LDL اکسید شده، به عنوان یک بیگانه توسط سلول‌های ایمنی (به نام ماکروفاژها) شناسایی شده و مورد حمله قرار می‌گیرد. پس از این حمله، فرم دیگری از سلول‌ها به صورت سلول‌های کف مانند ایجاد می‌شود.
به دنبال آن، مسیرهای پیش التهابی فعال شده و در نهایت منجر به شکل گیری پلاک‌هایی بر روی سطح داخلی عروق و باریک شدن مجرای آن می‌شود. علاوه بر تجمع سلول‌های چربی در دیواره داخلی عروق، شکل‌گیری کلاژن و پروتئوگلیکان‌ها نیز باعث کاهش انعطاف‌پذیری آن شده و حتی خطر پارگی آن را به دنبال جریان‌های سریع و پرشتاب خون افزایش میدهد.
بیشتر بخوانید:
شاید نقش تری‌گلیسیریدها به اندازه LDL در تنگی عروق روشن نباشد، اما تا به امروز می‌دانیم که بی‌تاثیر هم نیست. تری‌گلیسیرید بالا که در قالب شیلومیکرون و VLDL در خون حمل می‌شود، به علت سایز بزرگ قادر به عبور از دیواره عروق نبوده و نمی‌تواند مستقیما نقشی در ایجاد پلاک‌های داخل عروق ایفا کند، اما با تاثیر آنزیم لیپوپروتئین لیپاز بر روی شیلومیکرون و VLDL، تغییراتی در آن‌ها رخ میدهد که قادر به عبور از دیواره رگ‌ها شده و می‌توانند فرایند پلاک‌زایی را انجام دهند. با این حال افزایش تری‌گلیسیرید خون نیز به نوبه خود و از طریق دیگر مکانیسم‌هایی می‌تواند شرایط التهابی نیز ایجاد کرده و زمینه را برای آترواسکلروزیس مهیا کند.
علاوه بر این، تری‌گلیسیرید می‌تواند خاصیت انعقادی پلاکت‌ها را افزایش داده و خطر گرفتگی عروق را سبب شود. تری‌گلیسیرید باز هم بی‌کار نمی‌نشیند و برای اینکه از LDL در خطرزایی عقب نماند، مقاومت به انسولین را زیاد می‌کند. افزایش مقاومت به انسولین نیز به دیابت نوع 2 منجر می‌شود. نتایج مطالعه‌ای که در سال 2021 در نشریه clinical lipidology به چاپ رسید نشان داد که کاهش تری‌گلیسیرید خون به بهبود عملکرد دیواره عروق کمک می‌کند.
تغذیه، خط مقدم مبارزه با چربی خون
مدیریت وزن
منطقی‌ترین، ساده‌ترین و در عین حال دشوارترین رویکرد جهت کاهش چربی خون در کسانی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند، کاهش وزن می‌باشد. باید کالری دریافتی را محدود کرد، فعالیت فیزیکی را افزایش داد و دستی در الگوی غذایی برد؛ یعنی اگر تا قبل از این فرد صبحانه نمی‌خورد یا وعده شام را بسیار دیروقت میل می‌کرد، الان باید به گونه دیگری زندگی کند.
صبحانه را از قلم نیندازد و بر اساس اصول بر سر میز شام بنشیند.
اگر ساعات زیادی را گرسنگی می‌کشید و یا میان‌وعده‌اش به کیک و کلوچه ختم می‌شد، از این پس باید اهمیت بسیار زیادی به میان‌وعده‌اش بدهد. اگر سبزیجات جایگاهی در بشقاب غذایی‌اش نداشت، الان باید اهمیت سبزیجات را با پوست و گوشت و استخوانش لمس کند؛ مثلا باید بداند که پیاز در کنار غذا چقدر می‌تواند ضامن سلامتی‌اش شود. مطالعه‌ای فراآنالیز در سال 2021 که در نشریه Food Science and Nutrition به چاپ رسید به اهمیت چشم‌گیر پیاز اشاره کرد و از اثرات آن در کاهش LDL خون پرده برداشت. در رسیدن به این مهم، آموزش نیز نقش اساسی ایفا می‌کند.
شاید پیش از این تخم‌مرغ متهم ردیف اول کلسترول خون بالا بود، اما الان باید به بیمار گفت که اگر شاکله رژیم غذایی، سالم باشد (از نظر میزان کالری، چربی، کربوهیدرات و فیبر)، تخم‌مرغ نمی‌تواند سبب افزایش چربی خون شود (نشریه Nutrients. سال 2019).
غذاهای فرایند شده نیز باید تا حد امکان از رژیم غذایی حذف شوند. مطالعه‌ای آینده‌نگر نشان داده است که مصرف بیسکویت‌ها (به خصوص از نوع کرم‌دار)، دسرهای لبنی پرچرب و خامه و پنیر خامه‌ای نقش پررنگی در افزایش تری‌گلیسیرید خون دارد. از طرف دیگر مصرف فرآورده‌هایی با قند بالا مثل آب‌میوه‌های صنعتی، کمپوت‌ها و ژله‌ها می‌توانند منجر به کاهش HDL شوند (نشریه Nutritional Epidemiology. سال 2020).
بیشتربخوانید:
فیبرغذایی
فیبر، کربوهیدرات (از نوع پلی‌ساکارید) و لیگنان (ساختار پلی‌فنولیکی دارد) مواد غذایی گیاهی می‌باشد که نه توسط آنزیم‌های گوارشی هضم می‌شود و نه در روده قابلیت جذب دارد. فیبر غذایی، به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: محلول و غیر محلول. فرم محلول آن که خود شامل زیرگروه‌های پکتین و صمغ می‌باشد و در کاهش چربی و قند خون موثر هستند. بتاگلوکان نیز ساختاری مشابه پکتین و صمغ داشته و از نظر محلول در آب، چسبناک و همچنین تخمیرپذیر بودن در حضور باکتری‌های روده بزرگ، ظرفیت بسیار بالایی دارد. جو و جودوسر از بهترین منابع غذایی بتاگلوکان محسوب می‌شوند. سیب، هویج، توت فرنگی و مرکبات نیز از منابع غذایی شاخص پکتین به حساب می‌آیند.
فیبر محلول با ایجاد یک محیط ژل و چسبناک مانند در محیط روده، به کاهش جذب کلسترول رژیمی کمک می‌کند. به همین علت مطلوب است به همراه وعده‌های غذایی، از منابع فیبردار نیز استفاده کرد. از آنجایی که میزان قابل توجهی از کلسترول ساخته شده در کبد یا دریافت شده از طریق مواد غذایی برای ساخت اسیدهای صفراوی به کار می‌رود، افزایش دفع اسیدهای صفراوی را می‌توان به منزله کاهش کلسترول خون نیز در نظر گرفت. فیبرهای محلول توانایی اتصال به اسیدهای صفراوی و تسهیل دفع آن‌ها را دارد. نشان داده شده است که سبوس جو دوسر توانایی بسیار بالایی در دفع اسیدهای صفراوی دارد (دو برابر کردن دفع).
یکی دیگر از علل توانایی فیبرهای محلول در کاهش چربی خون، کاهش سرعت جذب قند موجود در مواد غذایی است. از طرف دیگر، فیبر غذایی به تولید ترکیباتی در روده بزرگ منجر می‌شود که این ترکیبات که حاصل فعالیت باکتری‌های ساکن این بخش از دستگاه گوارش هستند نیز می‌توانند به کاهش چربی خون کمک کنند.
در سال 2018 نتایج مطالعه ای فراآنالیز نشان داد که فیبر غذایی با سندرم متابولیک رابطه معکوسی دارد. سندرم متابولیک سندرمی متشکل از 4 اختلال متابولیکی می‌باشد که عبارتند از: چاقی شکمی، چربی خون بالا، قند خون بالا، فشار خون بالا (نشریه Clinical nutrition). مطالعه‌ای فراآنالیز در سال 2021 نشان داد که یکی از منابع غذایی مناسب که می‌توان از آن در کاهش رده‌های مختلف چربی خون (LDL و تری‌گلیسیرید) استفاده کرد، بذر کتان می‌باشد.
این اثر به خصوص در افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها بیش از 25 بود (یعنی افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی)، قابل توجه گزارش شد. امگا3 گیاهی (آلفا لینولنیک اسید)، فیبر محلول (صمغ و گوار گام) و فیبر نامحلول (سلولز و لیگنان) از ترکیبات اصلی غذایی در بذر کتان می‌باشد، بنابراین مصرف 2-1 قاشق غذاخوری بذر کتان آسیاب شده در روز می‌تواند در کاهش چربی خون و همچنین التهاب موثر باشد (نشریه Current Problems in Cardiology).
راهنماهای غذایی آمریکا تصیه می‌کنند که برای کاهش چربی خون بهتر است روزانه 25-10 گرم فیبر محلول استفاده گردد. سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و برخی از غلات به عنوان منابع غذایی اصلی تامین فیبر محلول به حساب می‌آیند.
توت‌ها مانند بلوبری و توت‌فرنگی، موز، پرتقال، کیوی، هویج، لوبیا سبز، بامیه، کدو سبز، نخود فرنگی، لوبیا سیاه، لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی (لوبیا چشم بلبلی منبع بسیار خوب فیبر محلول بوده و در هر نصف لیوان لوبیا چشم بلبلی پخته شده، 5/5 گرم فیبر محلول وجود دارد)، بادمجان، جو دوسر، بادام‌زمینی و تخمه آفتابگردان برخی از منابع غذایی جهت تامین فیبر محلول می‌باشند.
بیشتربخوانید:
فیتوسترول
فیتوسترول ترکیبی فعال می‌باشد که می‌توان از طریق مواد غذایی به خصوص مواد غذایی گیاهی آن را تامین کرد. فیتوسترول‌ها به دو دسته استرول گیاهی و استانول گیاهی تقسیم می‌شوند.
ساختمان شیمیایی فیتوسترول‌ها با اختلاف بسیار جزئی، بسیار شبیه کلسترول می‌باشد، البته این نکته را نباید فراموش کرد که کلسترول تنها در منابع غذایی حیوانی یافت می‌شود. منابع غذایی استرول‌های گیاهی عبارتند از روغن‌های گیاهی مانند روغن ذرت، آفتابگردان و سویا. همچنین زیتون، بادام و غلاتی مانند جوانه گندم و میوه‌ها و سبزیجاتی مانند پرتقال و خانواده کلم نیز از دیگر منابع غذایی استرول محسوب می‌شوند.
اما فیتواسترول‌ها چه کار می‌کنند؟
فیتوسترول‌ها چون ساختاری مشابه کلسترول دارند، منجر به کاهش جذب گوارشی کلسترول حیوانی شده و به تدریج از سطح LDL خون می‌کاهند. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند مصرف 2 گرم فیتوسترول در روز، می‌تواند سبب کاهش 10 درصدی LDL خون شود.
اسیدهای چرب امگا3
اسیدهای چرب امگا3، اسیدهای چرب بلند زنجیر غیر اشباعی هستند که در ساختارشان، دو یا بیش از دو باند دوگانه وجود دارد. مهم‌ترین اسیدهای چرب امگا3 (docosahexaenoic acid (DHA و (eicosapentaenoic acid (EPA می‌باشد. نشان داده شده است که اسیدهای چرب امگا3 می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی عروقی را به طور قابل توجهی کاهش دهند. مطالعه‌ای فراآنالیز که در سال 2019 در نشریه nutrients به چاپ رسید نشان داد که مصرف حداقل 3 گرم مکمل امگا3 به مدت 6 ماه یا بیشتر می‌تواند خطر گرفتگی عروق را کاهش دهد.
اسیدهای چرب امگا3 قادر به کاهش نمایه‌های چربی آسیب‌رسان، عوامل پیش التهابی و همچنین بیان لکوسیت‌های (سلول‌های ایمنی) مرتبط با آترواسکلروزیس می‌باشد. علاوه بر این، عملکرد اسیدهای چرب امگا3 می‌تواند به کاهش استرس اکسیداتیو و فعالیت انعقادی پلاکت‌ها نیز منجر شده و انعطاف‌پذیری عروق خونی را بهبود بخشد.
کاهش تعداد سلول‌های کف مانند و سلول‌های ایمنی T در پلاک شکل گرفته در دیواره عروقی خونی می‌تواند به کاهش التهاب و ناپایداری پلاک منجر شود؛ امگا3 می‌تواند این مهم را از طریق افزایش پوشش فیبروزه پلاک (fibrous cap) فراهم آورد و به همین علت است که درمان توامان با گروه دارویی استاتین و امگا3 به درمان انفرادی با استاتین‌ها ارجحیت داده می‌شود (American Journal of Cardiology. سال 2021). هر چقدر میزان ناپایداری پلاک زیاد باشد، خطر جدا شدن آن از دیواره رگ و حرکت آن توسط جریان خون و در نهایت ایجاد انسداد عروق خونی در مسیرهای باریک افزایش یافته و می‌تواند سبب بروز سکته شود.
با این که سطح خونی هر دو اسید چرب EPA و DHA با کاهش التهاب عروقی همراه است، اما این ارتباط معکوس در مورد اسیدچرب EPA بسیار قوی‌تر می‌باشد (مطالعه atherosclerosis. سال 2021).
از سویی دیگر، اسیدهای چرب اشباع می‌توانند از طریق تحریک نابه‌جای عملکرد سلول‌ها ایمنی T به افزایش سطح التهاب منجر شده و به مرور خطر آترواسکلروزیس را افزایش دهند؛ بنابراین کاهش دریافت اسیدهای چرب اشباع نیز به عنوان رویکردی اساسی و مهم در کاهش خطرات بیماری‌های قلبی و عروقی مطرح می‌باشد (نشریه Nature Reviews Cardiology- سال 2021).
امگا3 گیاهی را دریاب
EPA و DHA دو فرم حیوانی اسیدچرب امگا3 است، اما آلفالینولنیک اسید (ALA) فرم گیاهی این اسید چرب می‌باشد. مطالعه‌ای فراآنالیز در سال 2020 نشان داده است که افزایش دریافت غذایی ALA با کاهش سطح تری‌گلیسیرید و LDL و همچنین VLDL خونی همراه است و از این طریق می‌تواند به کاهش بیماری‌های قلبی-عروقی کمک کند (نشریه Critical Reviews in Food Science and Nutrition). روغن کنولا، گردو، بذر کتان و سویا از بهترین منابع غذایی ALA محسوب می‌شود.
حالا که ALA خوب است، می‌توان از مکمل آن هم استفاده کرد؟
عوارض مکمل ALA به صورت کامل مشخص نیست، اما گفته شده است که در برخی از آقایان که عوامل خطر سرطان پروستات در آن‌ها وجود دارد، مصرف طولانی مدت مکمل ALA و یا بالا بودن سطح خونی ALA می‌تواند خطر بروز این سرطان را در آن‌ها افزایش دهد، البته در مورد سایر اسیدهای چرب امگا3 یعنی EPA و DHA نیز چنین گفته شده است و توصیه‌ها جهت تامین این اسیدهای چرب ضروری، تنها بر دریافت غذایی استوار می‌باشد، به خصوص از طریق مصرف ماهی‌های چرب؛ هرچند در مطالعه‌ای که اخیرا به چاپ رسیده است، چنین مطرح شده است که مصرف اسید چرب EPA می‌تواند رگ‌زایی تومور سرطانی در پروستات را کاهش دهد و در نتیجه می‌تواند منافعی را به همراه داشته باشد (نشریه Molecular Cancer Research. سال 2021).
مردان مبتلا به سرطان پروستات نیز بهتر است مصرف چربی‌ها (به خصوص چربی‌های حیوانی) را محدود کنند و تا جایی که می‌توانند اسیدهای چرب اشباع و ترانس را در رژیم غذایی خود کاهش دهند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.
بر اساس مقاله مروری منتشر شده در نشریه Alternative and Complementary Medicine در سال 2018، بیماران مبتلا به سرطان پروستات نباید از مکمل‌های کلسیم، ویتامین E و همچنین سلنیوم نیز استفاده کنند.
پُلی‌فنول‌ها
پلی‌فنول‌های فراوان‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی ما انسان‌ها می‌باشد و معمولا در منابع غذایی گوناگونی مانند میوه‌ها و سبزیجات، آب انگور، چای سبز، آجیل‌ها، ادویه‌ها و روغن زیتون فرابکر در مقادیر متنوعی یافت می‌شود. رایج‌ترین پلی‌فنول، رِزوِراترول و فلاونوئیدها می‌باشد. خانواده فلاونوئید گسترده است و از 6 زیرگروه تشکیل می‌شود: فلاوانول، فلاوونوئید، فلاوانون، آنتوسیانین، فلاوونول و ایزوفلاون‌ها. در این بخش از مقاله، به بررسی اهمیت برخی از این پلی‌فنول‌ها در سلامت قلب و عروق خواهم پرداخت.
ایزوفلاون‌ها
ایزوفلاون‌های موجود در سویا به علت شباهت ساختاری که با استروژن داشته و می‌توانند به گیرنده‌های استروژن متصل شوند، ویژگی‌های ضد آترواسکلروزیسی دارند. مصرف محصولات سویا می‌تواند به کاهش LDL و تری‌گلیسیرید کمک کند. ایزوفلاون‌های سویا بر سطح کلسترول خوب خون (HDL) نیز بی‌تاثیر نیستند و می‌توانند نقشی در افزایش سطح HDL نیز داشته باشند. علاوه بر این، ایزوفلاون‌ها قادر به کاهش فعالیت التهابی مونوسیت‌ها نیز بوده و به کاهش برآیند التهاب و همچنین سطح اینترلوکین-6 کمک می‌کنند (مطالعه فراآنالیز منتشر شده در نشریه Phytotherapy Research. سال 2021).
آقایان خیال‌شان از سویا راحت باشد
مطالعه‌ای فراآنالیز نشان داده است که مصرف سویا / ایزوفلاون هیچ تاثیری بر سطح هورمون‌های تستسترون و استروژن آن‌ها ندارد (نشریه Reproductive Toxicology. سال 2021).
رِزوِراترول
رزوراترول، یک پلی‌فنول غیر فلاونوئیدی می‌باشد که به مقادیر فراوانی در آب انگور و بادام‌زمینی یافت می‌شود.
پسته، بلوبری، کرن‌بری و همچنین شکلات تلخ نیز حاوی این آنتی‌اکسیدان ارزشمند می‌باشند. مطالعه‌ای مروری در سال 2021 به خواص و اثرات رزوراترول اشاراتی کرده است که می‌تواند خطر گرفتگی عروق را کاهش دهد و به ارتقای سلامت قلب و عروق کمک کند؛ مانند اثرات ضد التهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضد تجمع پلاکتی (نشریه International Journal of Molecular Science). رزوراترول از طریق افزایش بیان سیرتوئین-1 در بدن، می‌تواند مسیرهای منتهی به تولید میانجی‌های التهابی مانند اینترلوکین-6 اینترلوکین-1بتا را مسدود کند.
آیا مکمل‌یاری با رزوراترول می‌تواند مفید باشد؟
اگر تنها عامل خطر بیماری قلبی در فرد، بالا بودن سطح چربی خون باشد، نیازی به دریافت مکمل نیست، اما اگر عوامل خطر دیگری مانند دیابت یا قند خون بالا، چاقی، استعمال دخانیات و فشار خون بالا نیز پایی در میان داشته باشند، به احتمال زیاد مکمل‌یاری با رزوراترول بتواند فوایدی را به همراه داشته باشد. در صورتی که مکمل‌یاری با رزوراترول همراه با اعمال محدودیت در کالری دریافتی در افراد مبتلا به اضافه وزن باشد، اثرات بسیار بهتری می‌تواند به ارمغان بیاورد (مقالات مروری منتشر شده در نشریه‌های antioxidants و nutrients. سال 2021).
کوئورسِتین
سیب، انگور قرمز، پیاز قرمز، توت‌ها و چای، منابع غذایی آنتی‌اکسیدان کوئورستین می‌باشند و می‌تواند اثرات ضدالتهابی در جهت حفاظت از سیستم قلبی و عروقی داشته باشد. مطالعه انجام شده بر روی موش‌ها نشان داد که مصرف کوئورستین در موش‌های مبتلا به دیابت نوع 2 می‌تواند به بهبود وضعیت قند خون و چربی خون کمک کند.
نتایج مطالعه‌ای مروری که اخیرا منتشر شده است، نمایانگر این می‌باشد که کوئورستین می‌تواند به بهبود سطح چربی خون در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک منجر شود.
علاوه بر این اثر، کوئورستین توانست سبب کاهش سطح هورمون لوتئینیزه کننده (LH)، تستوسترون و مقاومت به انسولین نیز شود (Journal of Ovarian Research. سال2020). به نظر می‌رسد مکمل‌یاری با کوئورستین حتی می‌تواند به کاهش تجمع چربی در کبد نیز کمک کند، بنابراین شاید بتوان به عنوان رویکرد کمکی در درمان و کنترل کبد چرب روی کوئورستین حساب کرد (نشریهOxidative Medicine and Cellular Longevity- سال 2021). مطالعه‌ای مروری در سال 2021 به دیگر اثر بسیار مهم کوئورستین اشاره می‌کند و آن هم اثرات بهبود دهنده عملکرد دیواره عروق خونی می‌باشد که در کنار سایر اثرات کوئورستین می‌تواند خطر بروز آسیب‌های قلبی عروقی را کاهش دهد (نشریه Frontiers in Cardiovascular Medicine).
مکمل کوئورستین باید با چه دوزی مصرف شود؟
یافته‌های مطالعه مروری که در سال 2021 در نشریه Nutrients به چاپ رسید نشان داد که اگر مکمل کوئورستین با هدف کاهش چربی خون و بهبود عملکرد عروق خونی مصرف شود، باید دوزی بین 100 تا 400 میلی‌گرم داشته باشد و مصرف بیش از 500 میلی‌گرم کوئورستین در روز هیچ منفعت بیشتری را به همراه نخواهد داشت.
امیدوارم با بیان این نکات توانسته باشم گامی هر چند کوچک در راستای افزایش دانش و آگاهی خوانندگان محترم این نشریه و همچنین تامین سلامت ایشان برداشته باشم.
