سرویس ورزش مشرق _ داور نقشی تعیین‌کننده در میدان مسابقه دارد و داوران اصولا مسئول برقراری تعادل و نظم در جریان مسابقه فوتبال هستند، اما در تاریخ فوتبال مواردی وجود دارد که حاکی از آن است داور همیشه قرار نیست نقش واقعی خود را ایفا کند و می تواند با اشتباهاتی وحشتناک که حاصل سهل‌انگاری و نداشتن دقت کافی است، اتفاقاتی را رقم بزند که بی‌شباهت به فاجعه نیست.
* داوری که یادش رفت سوت پایان بازی را بزند!
یکی از حساس ترین دیدارهای جام جهانی 1990 بازی آرژانتین مقابل ایتالیا میزبان مسابقات بود که در پایان با برتری یاران مارادونا در ضربات مرگبار پنالتی پایان یافت. این بازی دراماتیک جدا از درخشش گوئیکوچا (Sergio Goycochea) در مهار ضربات پنالتی یک اتفاق تاریخی دیگر را ثبت کرد؛ مایکل واتروت داور فرانسوی این دیدار در پایان 15 دقیقه اول وقتهای اضافه 8 دقیقه وقت اضافه گرفت! او بعدها اعتراف کرد حواسش به گذر زمان نبوده است.
دیدار ایتالیا - آرژانتین نیمه نهایی 1990
جالب اینجاست که در همین 8 دقیقه وقت اضافه ریکاردو گوستی (Ricardo Giusti) هافبک تیم ملی آرژانتین نیز به دریافت کارت زرد دوم از زمین اخراج شد. این بازی در پایان 120 دقیقه 1-1 شد و در ضربات پنالتی آرژانتین با درخشش دروازه بان خود گوئیکوچا به برتری 4-3 و در مجموع به برتری 5-4 دست یافت و به فینال رسید. در فینال هم آلمان با تک گل آندریاس برمه آرژانتین را شکست داد و قهرمان شد.
صحبت ریکاردو گوستی پس از اخراج با داور فرانسوی؛ مارادونا هم در تصویر دیده می شود.
برخی داوران نتایج مسابقات بسیار مهم و حساس را با اشتباهات‌شان به عجیب‌ترین شکل تغییر داده‌اند یا گل‌های اشتباهی را پذیرفته‌اند که سرنوشت بسیاری را تغییر داد. نام این داوران اکنون در یک فهرست ثبت شده است، فهرستی که بدترین اشتباهات دنیای داوری را به همه نشان می‌دهد. البته این اشتباهات عمدی نبوده و این داوران با داورانی که تبانی می‌کنند و رشوه می‌گیرند خیلی فرق دارند، اما به هر حال با اشتباهات وحشتناک‌شان فجایعی رقم زدند که سر و صدای این اشتباهات از یک داور رشوه بگیر یا تبانی‌کننده پیشی می‌گیرد. در ادامه نگاهی به چند اشتباه وحشتناک دنیای داوری خواهیم کرد:
* گل جنجالی جف هرست در فینال 1966 به آلمان غربی
بی تردید بازی های بین انگلستان و آلمان از فراموش نشدنی ترین و جنجالی ترین دوئل های تاریخ هستند و بی شک اولین بازی جنجالی دو تیم مربوط به فینال جام جهانی 1966 می شود که در آن بازی ولفگانگ وبر آلمانی در لحظات پایانی دیدار گل تساوی را به ثمر رساند و بازی به وقت های اضافه کشیده شد. در وقت های اضافی جف هورست از انگلیس با گل جنجالی خود که به پربحث ترین گل تاریخ فوتبال بدل شده است، انگلیس را به پیش انداخت و لحظاتی بعد با گل دیگر خود باعث پیروزی انگلیس با نتیجه 4-2 و قهرمانی این تیم در آن رقابت ها شد.
هرست با شوتی محکم توپ را از تیرکوفکسکی دروازه‌بان تیم ملی آلمان گذراند اما توپ بعد از برخورد به طاق دروازه درست مثل این صحنه بیرون آمد، در آن روز توفیق بهرامف کمک داور با تصمیمی جنجالی این توپ را گل اعلام کرد و نام خود را در تاریخ جاودانی کرد.
فیلم این گل جنجالی را در زیر ببینید:
* دیدار انگلستان ـ آرژانتین (جام‌جهانی 1986)
بزرگترین اشتباه تاریخ داوری در دیداری به وقوع پیوست که در آن مارادونا گل قرن را به ثمر رساند. در مرحله یک‌چهارم نهایی جام‌جهانی 1986 دو تیم آرژانتین و انگلستان رودرروی هم قرار گرفتند. در این دیدار هر دو گل آرژانتینی‌ها را مارادونای افسانه‌ای به ثمر رساند. مارادونا گل دوم آرژانتین را در شرایطی به ثمر رساند که شش بازیکن انگلیسی را دریبل کرد و سپس گل زد تا گل او گل قرن نام بگیرد، اما درباره گل نخست او چه چیزی می‌دانید؟! اگر براساس قوانین به ماجرا نگاه کنیم مارادونا هرگز گل اول را نزد. توپ در هوا و در فضایی بین مارادونا و دروازه‌بان انگلیسی‌ها قرار گرفت. مارادونا اما این جنگ هوایی را برد و توپ را وارد دروازه انگلیسی‌ها کرد تا گل اول را بزند. اما این گل او با دست به ثمر رسید. (فیلم این گل را اینجا ببینید)
صحنه معروف مارادونا در جام جهانی 1986 که به "دست خدا" معروف شد
ماجرا وقتی وارد مرحله عجیب‌تری شد که داور نه‌تنها به مارادونا بابت ضربه‌زدن به توپ آن هم با دست کارت نداد، بلکه گل او را پذیرفته شده اعلام کرد تا به این ترتیب بدترین فاجعه دنیای داوری رقم بخورد، فاجعه‌ای که حذف فراموش‌نشدنی انگلیسی‌ها را از جام‌جهانی 1986 رقم زد. بسیاری بر این عقیده‌اند که گل اول آرژانتین با دست خدا به ثمر رسید، اما دسته دیگری معتقدند چیزی که گل اول آرژانتینی‌ها را سبب شد دست شیطان بود. دسته دوم انگلیسی‌ها هستند!
* دیدار فرانسه ـ ایرلند (مقدماتی جام‌جهانی 2010 آفریقای جنوبی)
تیم ملی فوتبال ایرلند فاصله‌ای تا صعود به جام‌جهانی سال 2010 آفریقای جنوبی نداشت، اما این کشور بریتانیایی با بدشانسی محض روبه‌رو شد: دومین اشتباه فاحش داوری در تاریخ فوتبال. اینبار دیگر خبری از مارادونا نبود، حالا پای تیری آنری در میان بود که پس از این بازی بخش زیادی از محبوبیت خود را از دست داد. در شرایطی که در دیدار فرانسه و ایرلند همه چیز به نفع ایرلندی‌ها پیش می‌رفت و این تیم یک بر صفر جلو بود، ضربه آزاد همه چیز را به هم ریخت. پس از این‌که ضربه آزاد به طرف دروازه ایرلندی‌ها شوت شد آنری عجیب‌تر و بی‌شرمانه‌ترین پاس گل تاریخ فوتبال را داد. این مهاجم سابق تیم ملی فوتبال فرانسه برای این‌که توپ را به هم‌تیمی خود ویلیام گالاس پاس بدهد، دو بار توپ را با دست کنترل کرد تا ویلیام گالاس با توپی که با دست به او پاس داده شده بود، گل تساوی فرانسه را بزند.
صحنه هند جنجالی تیری هانری که داور آن را ندید و این توپ پاس گلی شد که فرانسه را به جام جهانی رساند
آنری پس از این دیدار ابتدا سرسختی وقیحانه‌ای از خود نشان داد و اظهار کرد مقصر نبوده تا خشم ایرلندی‌ها را بیشتر کند، اما سرانجام اعتراف کرد اشتباه کرده، ولی مقصر اصلی داور است که خطای او را نادیده گرفته است! به هر حال پس از این دیدار روزنامه سان انگلیس تیتر زد: «دست شیطان باز هم کارساز شد!»
* دیدار اسلوونی ـ آمریکا (جام‌جهانی 2010)
جام‌جهانی اشتباهات وحشتناک داوری را کم به خود ندیده است که یکی از آنها در دیدار دو تیم آمریکا و اسلوونی در جام‌جهانی 2010 آفریقای جنوبی رقم خورد. در این دیدار مقدماتی دو تیم به تساوی 2 بر 2 رسیدند، این در حالی است که اگر گل سوم و صددرصد سالم آمریکا مردود اعلام نمی‌شد، این تیم 3 بر2 به پیروزی می‌رسید.
داور مالیایی این دیدار به دلیل اشتباه وحشتناکی که در این دیدار انجام داده بود از قضاوت در بقیه دیدارهای جام‌جهانی محروم شد، اما حتی محرومیت این داور هم باعث نشد تا خشم آمریکاییها فرو بنشیند. این اشتباه مسلم داوری درگیری‌های زیادی را بین تماشاگران دو تیم پس از پایان بازی سبب شد. آمریکاییها پرچم اسلوونی را آتش زدند و در مقابل اسلوونیایی‌ها هم با تهیه پلاکاردهایی که روی آنها نوشته شده بود «آمریکایی‌های فاشیست» پاسخ آنها را دادند.
فیفا به این اشتباه مسلم بشدت واکنش نشان داد و به داور این دیدار تذکر جدی داد و همین تذکر جدی داور مالیایی را از ادامه قضاوت در جام‌جهانی محروم کرد. سرمربی پیشین تیم ملی فوتبال آمریکا پس از این دیدار گفت «در فوتبال تا به حال گل‌های سالم زیادی مردود اعلام شده است، اما این یکی دیگر واقعا فاجعه بود. واقعا داور این دیدار چه فکری با خودش کرد که گل ما را مردود اعلام کرد؟ این گل سالم‌ترین گل دنیا بود!»
* دیدار ترکیه ـ برزیل (جام‌جهانی 2002 کره و ژاپن)
باز هم جام‌جهانی و باز هم ثبت شدن یکی دیگر از وحشتناک‌ترین اشتباهات داوری دنیا. البته اینبار حقه کثیف این اشتباه را رقم زد. در دیدار دو تیم ترکیه و برزیل در مرحله گروهی رقابت‌های جام‌جهانی، برزیل صاحب ضربه کرنر شد. ریوالدو ـ بهترین بازیکن پیشین فوتبال جهان ـ به نقطه کرنر رفت تا زننده ضربه کرنر باشد. او در حالی که تا کمر خم شده بود منتظر دریافت توپ از سوی بازیکنان شد. هاکان اولسان، بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال ترکیه به طرف توپ رفت و توپ را خیلی آرام به طرف ریوالدو پرتاب کرد، اما توپ مستقیم به صورت ریوالدو خورد. این مهاجم سیه‌چرده برزیلی ناگهان خود را روی زمین انداخت و به شکلی اغراق‌آمیز و کاملا واضح به خود پیچید. او به شکلی فیلم بازی کرد تا داور کنار زمین مجاب شود هاکان اولسان از قصد توپ را به صورت ریوالدو کوبانده است. او نتیجه‌گیری خود را به داور وسط گزارش داد تا این داور هم با نشان دادن کارت قرمز به اولسان نگون بخت به کار او در زمین مسابقه پایان دهد.
اگر اشتباه مسلم داوری در این دیدار وجود نداشت شاید نتیجه دیگری به غیر از پیروزی یک بر صفر برزیل در این دیدار رقم می‌خورد. از این حرکت ریوالدو به عنوان خیره‌کننده‌ترین نمایش تمارض در تاریخ فوتبال دنیا یاد می‌شود. هر چند کار ریوالدو به اخراج بازیکن ترکیه‌ای منجر شد، اما فیفا چند روز بعد او را به دلیل تمارض به پرداخت 5180 دلار جریمه محکوم کرد. (فیلم این صحنه را اینجا ببینید)
* دیدار آلمان ـ آمریکا (جام‌جهانی 2002 کره و ژاپن)
عجیب است در وحشتناک‌ترین اشتباهات داوری باز هم این آمریکاییها هستند که قربانی بزرگ لقب گرفته‌اند. اتفاقی که در جام‌جهانی 2002 کره و ژاپن و در جریان دیدار دو تیم آلمان و آمریکا در مرحله یک‌چهارم نهایی افتاد در جمع وحشتناک‌ترین اشتباهات داوری جای گرفته است. آمریکا در جام‌جهانی 2002 پدیده تمام عیار بود. آنها بهترین نتیجه تاریخ فوتبال خود را در این رقابت‌ها کسب کردند و تا مرحله یک‌چهارم نهایی بالا آمدند، مرحله‌ای که در آن باید مقابل تیم ملی آلمان قرار می‌گرفتند.
آمریکاییها برای رسیدن به یک‌چهارم نهایی، مکزیک را 2 بر صفر پشت سر گذاشته بودند. این تیم مقابل آلمان شجاعانه بازی کرد، اما در دقیقه 39 میشائیل بالاک نخستین گل بازی را به ثمر رساند. پس از آن حملات پی در پی و بی‌امان آمریکاییها ادامه داشت تا این‌که در دقیقه 50 صاحب ضربه کرنر شدند. گرگ برهالتر پشت این ضربه کرنر قرار گرفت و بدون این‌که توپ را به هم‌تیمی‌هایش پاس بدهد با مهارت عجیب و غریبی توپ را به طرف دروازه کان فرستاد. اولیور کان این ضربه را نصفه و نیمه دفع کرد که این دفع نصفه و نیمه برای این‌که توپ وارد دروازه نشود، کافی نبود. درست زمانی که توپ در آستانه وارد شدن به دروازه ژرمن‌ها قرار داشت تورستن فرینگز از راه رسید و با دست توپ را دفع کرد؛ اما داور این صحنه را ندید و در حالی که باید ضربه پنالتی به سود آمریکاییها اعلام می‌شد، چنین اتفاقی نیفتاد. این دیدار با نتیجه یک بر صفر به سود آلمانی‌ها به پایان رسید تا آنها راهی مرحله نیمه‌نهایی شوند.
* گل فرانک لمپارد به آلمان در جام جهانی 2010
آخرین مورد هم به گلی که در جام جهانی 2010، توسط فرانک لمپارد وارد دروازه مانوئل نویر شد بازمی گردد که توپ حدود یک متر از خط دروازه گذشت و حتی کاپلو سرمربی انگلیس هم گل شدن آن را از روی نیمکت دید و به ابراز خوشحالی پرداخت، اما داور آن را نپذیرفت و در نهایت انگلیس در دیداری حیثیتی از پیکارهای جام جهانی حذف شد.
کاپلو بلافاصله بعد از پایان بازی داور و کمک هایش را عامل این باخت دانست. وی گفت که اگر ما گل دوم را می زدیم با سبک متفاوتی بازی می کردیم و من درک نمی کنم که چرا فیفا از تکنولوژی خط دروازه استفاده نمی کند.
فیفا پس از این دیدار، دیگر از این داور در بازی های باقیمانده جام جهانی استفاده نکرد. رسانه های انگلیس هم به شدت نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند و این اشتباه داور بازی را بزرگترین اشتباه تاریخ فوتبال نامیدند.
* گلی که در کسری از ثانیه مردود شد
همه ما فوتبال بازی کرده ایم؛ چه در زمین واقعی و چه از طریق بازی های کامپیوتری. داوران معمولاً زمانی که توپ در میانه میدان قرار دارد یا بازیکنان در حال بازی رو به عقب هستند سوت پایان بازی را به صدا در می آورند و کمتر پیش می آید که داوری در حالی که تیمی در حال حمله است سوت پایان بازی را به صدا دربیاورد. اما کلیف توماس، داور ولزی بازی برزیل و سوئد در جام جهانی 1978 سوت پایان بازی را چندین هزارم ثانیه پیش از این که زیکو روی یک کرنر و با ضربه سر دروازه سوئد را باز کند سوت پایان بازی را به صدا درآورد.
در حالی که این بازی با نتیجه یک یک مساوی به لحظات پایانی خود نزدیک می شد، داور به تیم برزیل اجازه داد که حمله خود را ادامه دهد و حتی اجازه زدن ضربه کرنر را نیز به آن ها داد.اما زمانی که توپ در هوا بوده و به سمت دروازه می رفت و چند صدم ثانیه به ضربه سر منجر به گل زیکو مانده بود سوت پایان وقت بازی را به صدا درآورد. واکنش ها به این اشتباه فاحش که یکی از بدترین و مضحک ترین اشتباهات داوری تاریخ جام جهانی است به اندازه اعتراضات امروزی نبود و هر دو تیم به رختکن رفتند.
این یک امتیاز برای تیم سوئد که در قعر جدول قرار داشت چندان تفاوتی ایجاد نکرد اما دو امتیاز از دست رفته باعث شد که تیم برزیل در ادامه با تیم آرژانتین روبرو شود که در نهایت به قهرمانی جام جهانی رسید و بدین ترتیب این اشتباه مرگبار داوری باعث تغییر سرنوشت جام جهانی 1978 شد.
* اخراج عجیب یک بازیکن پس از 3 کارت زرد
اگر ساکن بریتانیا باشید و یا برنامه های ورزشی شبکه BT Sport را تماشا کرده باشید بدون شک از تحلیل کارشناسانه داوری ها در موارد حساس و تصمیم گیری های جنجالی آن ها لذت برده اید. اما وقتی که پای گراهام پل به میان بیاید همه می گویند: بله راست می گویی اما تو همان داوری هستی که به یک بازیکن 3 بار کارت زرد نشان دادی! در جام جهانی 2006 و در بازی نهایی گروه G بین تیم های استرالیا و کرواسی، هر کدام از دو تیم در صورت برنده شدن می توانست به دور بعدی صعود کند. شرایط بسیار حساس و تنش زاست و کوچکترین اشتباهی می تواند باعث از دست رفتن تمام امید تیم ها برای ورود به مرحله بعدی شود اما اینجاست که گراهام پل وارد می شود.
مارک ویدوکا مهاجم تیم ملی استرالیا به سمت دروازه حمله می برد اما توسط سیمونیج، مدافع کرواسی ضربه فنی شده و به زمین کوبیده می شود اما پنالتی گرفته نمی شود. توماس، مدافع کرواسی عمداً توپ را در محوطه جریمه خودی با دست می زند اما استرالیا تنها یک کرنر از طرف داور بدست می آورد. گل مساوی هری کیول نیز که باعث شد کرواسی از دور مسابقات حذف شود به شکل واضحی آفساید بود اما داور گل را صحیح اعلام می کند. و در نهایت بدترین و مضحک ترین اشتباهای که گراهام پل در این مسابقه مرتکب شد: جوزیپ سیمونیچ، مدافع کرواسی در دقیقه 61 برای خطای محرز خود کارت زرد دریافت می کند و همین اتفاق بار دیگر در دقیقه 90 رخ می دهد و در کمال ناباوری او کارت قرمز دریافت نکرده و همچنان در زمین باقی می ماند.
اما بعد از به صدا درآمدن سوت پایان بازی توسط گراهام پل، سیمونیچ به او نزدیک شده و حرف ناخوشایندی به زبان می آورد و این بار است که این داور انگلیسی باز دست به جیب شده و کارت زرد سوم را به سیمونیچ نشان داده و او را از زمین اخراج می کند. انگار آقای پل برای اخراج کردن یک بازیکن به 2 کارت زرد اعتقاد نداشت و پس از دریافت کارت زرد سوم بازیکن کرواسی را از زمین اخراج کرد! ( گزارش کامل این رویداد را اینجا بخوانید)
* دایو جنجالی کلینزمن در جام جهانی 1990
اگر چه آرژانتینی ها از اشتباهات داوری جام جهانی 1986 منتفع شده بودند اما در جام جهانی بعدی تاوان آن را به بدترین شکل ممکن پس دادند و این بار در فینال جام جهانی. خوانندگان و فوتبالدوستان جوانی که این مسابقه را ندیده اند و چیزی از فوتبال پیش از شروع لیگ برتر انگلیس نمی دانند، شادی مشهور به دایو جنجالی یورگن کلینزمن در مسابقه پایانی جام جهانی 1990 است. وی در این صحنه در حال یک دو کردن توپ با لوتار ماتیوس است که پدرو مونزون، تلکی را روی پای او می رود که هیچگاه نمی تواند به گرفتن توپ از کلینزمن منجر شود. قبل از برخورد تکل مونزون با پاهای کلینزمن، مهاجم آلمان به هوا می پرد و سپس فرود آمده و 3 دور کامل دور خود می چرخد و ظاهراً از درد به خودش می پیچد.
این حرکات عجیب کلینزمن بیشتر یه یک رقص ترکیبی بریک شبیه است و اغراق در آن به وضوح دیده می شود. ادواردو کودسال به عنوان داور بازی که این صحنه را می بیند فکر می کند شاهد یک کشتار واقعی است و با خود می گوید:” نگاه کن، او را کشت” و سپس دست در جیب عقب خود کرده و کارت قرمز را به بازیکن مات و مبهوت آرژانتینی نشان می دهد. اما یک مشکل وجود داشت و آن این که پاهای مونزون کوچکترین تماسی- بله کوچکترین تماسی!- با پاهای کلینزمن نداشت اما هنر بازیگری و رقاصی خیره کننده کلینزمن در حدی بود که نه تنها داور بازی و دیگران بلکه خود مونزون نیز باور کرد که بازیکن مشهور آلمانی را کشته است و به کارت قرمز خود اعتراض چندانی نکرد.
از آن بدتر، در شرایطی که تیم آرژانتین به دلیل 10 نفره شدن تلاش می کرد سرعت بازی را گرفته و بازی را به پنالتی بکشاند و تنها 5 دقیقه به پایان بازی مانده بود، در یک درگیری ساده بین ماتیوس و بازیکن آرژانتین، داور یک پنالتی به نفع تیم آلمان می گیرد و 2 دقیقه بعد نیز یکی دیگر از بازیکنان آرژانتین کارت قرمز دریافت می کند. در نهایت آلمان برنده بازی شده و به مقام قهرمانی جام جهانی می رسد. این آخرین باری بود که این داور آرژانتینی الاصل (بله درست خوانده اید، پدر کودسال آرژانتینی بود!) داوری می کرد.
* فاجعه جام جهانی 2002 و حذف ایتالیا از جام جهانی
داستان کره جنوبی در جام جهانی 2002 یکی از جالب ترین داستان های دنیای فوتبال است و این کشور که یکی از دو میزبان جام جهانی بود در نهایت توانست به مراحل پایانی جام برسد و البته در این مسیر بسیاری از تیم های بزرگ را از پیش رو بردارد که به صورت طبیعی و معمول اتفاق نمی افتاد اگر اشتباهات داوری نبود. حذف شدن ایتالیا توسط کره جنوبی یکی از تلخ ترین اتفاقات تاریخ جام جهانی در اثر یکی از فاحش ترین اشتباهات داوری تاریخ فوتبال بود.
در حالی که ایتالیا از نظر بازیکن و شیوه بازی بسیار بهتر از کره جنوبی بوده و شانس بیشتری برای صعود به دور بعد داشت اما بایرون مورنو، داور بازی، یک تنه باعث حذف این تیم از ادامه مسابقات شد. در ابتدا وی یک پنالتی کاملاً نادرست را به کره ای ها تقدیم کرد و در ادامه در حالی که از تکل های خشن بازیکنان کره به سادگی می گذشت، در کارت زرد نشان دادن به ایتالیایی ها بسیار دست و دلبازی می کرد. سپس نوبت به وقت های اضافه رسید: مورنو یک گل طلایی صد در صد سالم ایتالیایی ها را نپذیرفت. در ادامه داور بازی، توتی را ظاهراً به دلیل دایو و تمارض در محوطه جریمه از زمین اخراج کرد در حالی که صحنه آهسته نشان می داد وی در نتیجه فشار و ضربه پای مدافع کره به زمین می خورد.
در نهایت این کره جنوبی بود که با زدن یک گل در وقت های اضافه و بر اساس قانون گل طلایی توانست به دور بعد صعود کند و ایتالیا در کمال بی عدالتی و ناداوری حذف شد. اشتباهات داوری در این بازی چنان فاحش و زیاد است و سوت های داور چنان یک طرفه زده می شود که باور کردنی نیست. این اشتباهات به حدی بود که جیووانی تراپاتونی، سرمربی تیم ایتالیا مسئولان فیفا را متهم کرد که به داوران بازی دستور داده اند که باید کره جنوبی به مراحل بعدی صعود نماید.
