گرانی در انتظار بازار کشاورزی؟

گندم گران شد

در حالی که بهای جهانی گندم در انتهای ماه میلادی گذشته به کمترین سطح از سال 2020 تاکنون رسیده بود، تخریب سدی در جنوب اوکراین موجب افزایش دوباره قیمت این غله طلایی شد. روز گذشته بهای معاملات آتی گندم در بورس‌کالای شیکاگو به 2/ 6دلار به‌ازای هر بوشل رسید و بازده هفتگی مثبت 6درصدی را به ثبت رساند. به گزارش رویترز، انفجار سد کاخوفکا موجب قطع منابع آبی ضروری برای کشاورزی در بخش جنوبی این کشور می‌شود.  وزارت کشاورزی اوکراین نیز روز پنج‌شنبه هشدار داد که امکان از دست دادن چند میلیون تن محصول کشاورزی به دلیل سیل ناشی از تخریب سد وجود دارد. این وزارتخانه در بیانه‌‌‌ای اعلام کرد که تخریب این سد ده‌ها ‌هزار هکتار از زمین‌‌‌های کشاورزی در جنوب اوکراین را زیر آب برده و می‌‌‌تواند حداقل 500‌هزار هکتار از زمین‌‌‌‌‌‌های بدون آبیاری را به بیابان تبدیل کند.

علاوه بر تخریب محصولات، انهدام این سد که مقامات دولتی در روسیه و اوکراین یکدیگر را مقصر وقوع آن می‌‌‌دانند، موجب شده است تا عبور کشتی‌‌‌ها از بخش‌‌‌هایی از رودخانه دنپیرو که مسیر مهمی برای صادرات محصولات کشاورزی اوکراین است نیز غیر‌ممکن شود. مایکولا سولسکی، وزیر کشاورزی، همچنین اظهار کرد که خسارات بخش کشاورزی می‌تواند بسیار بیشتر از آنچه قبلا انتظار می‌رفت باشد؛ زیرا ترمیم خسارت‌‌‌های وارده به سیستم آبیاری ناشی از این فاجعه نیازمند حداقل چند سال زمان است. در سمت عرضه اما افزایش تولید گندم سایر تولید‌‌‌کنندگان اصلی، از رشد بیش از حد قیمت‌ها با وجود احتمال افت عرضه از سمت اوکراین جلوگیری کرده است. پیش‌بینی می‌شود برداشت بهتر از انتظار غله طلایی در روسیه نیز با وجود اعمال تعرفه‌‌‌های صادراتی سنگین‌‌‌تر از سمت کشورهای غربی فروش خارجی را به بیش از 50میلیون تن برساند. تحلیلگران معتقدند نمی‌توان به پایداری قیمت‌ها در سطح فعلی خوش‌بین بود؛ چرا که با وجود تحولات ژئوپلیتیک اخیر احتمال عدم‌تمدید قرارداد موسوم به اودسا از سمت روسیه افزایش یافته است.

به گزارش رویترز، کرملین پنج‌شنبه گذشته اعلام کرد، انفجاری که به خط لوله مورد استفاده برای صادرات آمونیاک روسیه از مسیر اوکراین آسیب رسانده است، بر سرنوشت تمدید معامله ارسال غلات اوکراین تاثیر منفی خواهد گذاشت. خط لوله Togliatti-Odesa که پیش از حمله نظامی روسیه به اوکراین، سالانه 5/ 2میلیون تن آمونیاک را برای صادرات جهانی به بندر Pivdennyi اوکراین در دریای سیاه از غرب روسیه پمپ می‌کرد، از زمان شروع جنگ در فوریه سال گذشته بیکار مانده است. مقامات روسی، نیروهای اوکراینی را متهم کرده‌اند که بخشی از این خط لوله را روز دوشنبه در منطقه خارکیف اوکراین منفجر کردند. از طرفی دولتمردان اوکراینی نیز روسیه را متهم به این اقدام کرده‌‌‌اند. فرماندار منطقه اوکراین در روزهای اخیر اظهار کرد، روسیه روز سه‌شنبه این خط لوله را گلوله‌باران کرده است.

با این‌‌حال هیچ‌یک از طرفین مدرکی برای حمایت از ادعاهای خود ارائه نکردند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد اینکه خط لوله آسیب‌دیده چگونه می‌تواند بر سرنوشت معامله غلات دریای سیاه تاثیر بگذارد، گفت، این فقط می‌تواند تاثیر منفی داشته باشد. وی افزود که روسیه نمی‌‌‌داند «چه نوع تخریبی» در خط لوله آمونیاک رخ داده است. همچنین روسیه تهدید کرده است، در صورتی که شرایط برای صادرات غذا و کود این کشور به کشورهای دیگر بهبود پیدا نکند، در تاریخ 17ژوئیه از قرارداد اودسا خارج شده و از تمدید آن خودداری می‌کند. قرارداد صادرات غلات اوکراین در دریای سیاه با میانجی‌گری سازمان ملل و ترکیه به منظور کمک به کاهش بحران جهانی غذا که به دلیل درگیری و اختلال در صادرات دو تامین‌کننده اصلی غلات رخ داد، امضا شد.

بازار برنج

چالش‌‌‌های ایجادشده در سمت عرضه موجب رشد قیمت جهانی برنج شد. روز گذشته بهای معاملات آتی برنج در بورس کالای شیکاگو به 6/ 18دلار به ازای هر صد وزن- Hundred Weight (حدود 52کیلوگرم) رسید و بازده هفتگی مثبت یک‌درصدی و بازده ماهانه مثبت 4درصدی را به ثبت رساند. موسسه آماری Fitch Solutions اخیرا پیش‌بینی کرد که کمبود برنج در یک‌سال آتی به بیشترین میزان در دودهه اخیر می‌‌‌رسد؛ چراکه شرایط نامساعد آب‌وهوایی در کشورهای تولیدکننده برتر همچون چین و پاکستان موجب اختلال در عرضه شده است. همچنین با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شود در هند، بزرگ‌ترین صادر‌کننده برنج در دنیا بارش‌‌‌های موسمی برای سال بازاریابی 2023-2022 در محدوده نرمال باشد، هواشناسان معتقدند بیش از 90‌درصد احتمال ایجاد الگوی آب و هوایی ال‌نینو در این کشور نیز وجود دارد.

وقوع پدیده ال‌نینو می‌تواند موجب کاهش بارندگی شود و در نتیجه تاثیر منفی بر میزان کشت برنج در این کشور بگذارد. یک مرکز دولتی پیش‌بینی آب‌وهوا در ایالات‌متحده پنج‌شنبه گذشته تاکید کرد که احتمال رخداد شرایط ال‌نینو وجود دارد و کشاورزان از استرالیا تا هند باید آماده ضربه احتمالی این پدیده هواشناسی به محصولات خود باشند. همچنین مرکز پیش‌بینی آب و هوای (CPC) اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) در توصیه ماهانه خود اعلام کرد، ال‌نینو که به پدیده گرم شدن دمای سطح آب در شرق و مرکز اقیانوس آرام گفته می‌شود، می‌تواند به‌تدریج در نیمکره‌شمالی طی زمستان 2024-2023 تقویت شود.

از طرفی در حالی که تمدید قرارداد اودسا برای دوماه دیگر در ماه میلادی گذشته موجب کاهش قیمت‌ها در این بازار شده بود، عدم‌تمدید آن در ژوئیه آتی می‌تواند موجب افزایش بیشتر قیمت‌ها نیز شود؛ چرا که در ماه‌های پس از وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین و کاهش عرضه گندم، برنج به عنوان جایگزینی برای سایر غلات اصلی استفاده می‌‌‌شد. با این حال وزارت کشاورزی آمریکا پیش‌بینی می‌کند که تولید این دانه غذایی در سال بازاریابی 2024- 2023 در ایالات‌متحده حدود 20‌درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش پیدا کند. همچنین در سطح جهانی، میزان تولید برنج با افزایش 2درصدی به رکورد بیش از 520میلیون تن در سال رسیده است.