سیر نزولی تجارت در ابتدای تابستان

 با این وجود حجم کلی تجارت به لحاظ وزنی 18/ 6‌درصد و از حیث ارزش 82/ 10درصد افزایش در چهارماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته را نشان می‌دهد. نوشتن گزارش درباره آمار تجارت ایران تبدیل به‌کاری تکراری شده‌است. نه آمار تجارت چندان تغییری نشان می‌دهد و نه مبادی و مقاصد تجاری تفاوتی با گزارش پیشین دارد. متوسط هر‌تن کالای وارداتی بر اساس این گزارش 1650دلار عنوان ‌شده و هر‌تن صادرات 343 دلار که همچنان حاکی از ارزان‌فروشی و گران خری است. بازیگران واردات و صادرات ایران نیز همچنان همان کشورها هستند و باز باید این تذکر را داد که انجام عمده تجارت، به‌خصوص در بخش واردات تنها با دو کشور، خطرات بسیاری را در پی دارد و با تغییر سیاست این کشورها ممکن است برای تامین کالاهای مورد‌نیاز با مشکلاتی مواجه شویم. همچنین ترکیب صادراتی ایران همچنان عمدتا گاز، مشتقات و فرآورده‌های نفتی و مواد خام و نیمه‌خام است که‌بار دیگر باید تذکر داد وابستگی بخش مهمی از تجارت غیرنفتی ایران به مشتقات و فرآورده‌های هیدروکربوری است که بنا به طبیعت این بازار جهانی، وابسته به قیمت نفت هستند و بالطبع قیمت‌هایی بسیار پرنوسان دارند.

تجارت در تابستان

بر اساس آمار گمرک در چهارماه نخست سال‌1402 ارزش کل صادرات ایران به 15‌میلیارد و 906‌میلیون دلار رسیده و واردات کالا به کشور 19میلیارد و 539‌میلیون دلار ارزش داشته‌است. بر اساس این گزارش در این مدت 11‌میلیون و 842‌هزار‌تن کالا به ارزش 19‌میلیارد و 539‌میلیون دلار وارد کشور شده‌است که به لحاظ وزنی 18/ 6‌درصد و از حیث ارزش 82/ 10درصد افزایش را نشان می‌دهد.

این گزارش با اشاره به اینکه مبادلات بازرگانی کشور در 4ماه نخست سال‌جاری به 35‌میلیارد و 445‌میلیون دلار رسید، می‌افزاید: متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای صادراتی در چهار ماه نخست سال‌جاری 348 دلار و متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای وارداتی 1650 دلار بوده‌است. آمارگمرک نشان‌دهنده آن است که تجارت غیرنفتی کشور در 4ماه نخست سال‌1401 به 46‌میلیون و 815‌هزار‌تن به ارزش 34‌میلیارد و 480‌میلیون دلار رسیده بوده‌است.

تجارت در ماه چهارم

همچنین در ماه چهارم تجارت کشور آمار نشان‌دهنده صادرات 3‌میلیارد و 406‌میلیون دلاری و واردات رقمی بالغ بر 5‌میلیارد و 539‌میلیون دلاری داشته‌ که نشان‌دهنده تراز منفی 2‌میلیارد و 136‌میلیون دلار است و ارزش کل حجم تجارت به 8‌میلیارد و 945‌میلیون دلار می‌رسد. تیر سال‌‌‌‌‌‌‌1401 تراز تجاری کشور به منفی 605‌‌‌‌‌‌‌میلیون دلار رسیده بود. رقم صادرات 4‌‌‌‌‌‌‌میلیارد و 171‌‌‌‌‌‌‌میلیون دلار ثبت شد و واردات 4‌‌‌‌‌‌‌میلیارد و 776‌‌‌‌‌‌‌میلیون دلار. آمار تیر سال‌‌‌‌‌‌‌1400 نیز تفاوت چندانی از نظر عملکرد ندارد و با صادرات‌‌‌‌‌‌‌ 3‌‌‌‌‌‌‌میلیارد و 358‌‌‌‌‌‌‌میلیون دلاری ثبت‌‌‌‌‌‌‌شده و واردات 4‌‌‌‌‌‌‌میلیارد و 168‌‌‌‌‌‌‌میلیون دلاری، حتی ترازی منفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر داشت. در مقام مقایسه این منفی‌ترین تراز تجاری تیر ماه در 3 سال‌گذشته است. ارزش تجارت در تیر ماه سال‌1399 در بخش صادرات 2‌میلیارد و 373‌میلیون دلار بوده‌ و  واردات این ماه 2‌میلیارد و 929‌میلیون دلار ارزش داشته‌است.

چنانچه در نمودار مشخص است حدفاصل خرداد تا تیر ماه با افت ارزش در تجارت کشور روبه‌‌‌‌‌‌‌رو بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم.

مبادی و مقاصد و اقلام عمده

این گزارش درخصوص 5 قلم عمده کالاهای صادراتی در چهارماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت گاز طبیعی مایع‌شده در ظروف یکهزار سانتی‌متر‌مکعب و بیشتر با یک‌میلیارد و 633‌میلیون دلار، پروپان‌ مایع‌شده با یک‌میلیارد و 140‌میلیون دلار، بوتان مایع‌شده با 823‌میلیون دلار، قیر نفت با 689‌میلیون دلار و متانول با 665‌میلیون دلار 5 قلم عمده کالای صادراتی در این مدت بوده‌اند. چین، عراق، ترکیه، امارات‌متحده‌عربی و هند 5کشور عمده مقصد کالاهای صادراتی ایران بودند که 75‌درصد از ارزش و 76‌درصد از وزن مجموع صادرات کشور به این 5 کشور عمده صادر شده‌است.

در این مدت 4‌میلیارد و 644‌میلیون دلار به چین، 2‌میلیارد و 927‌میلیون دلار به عراق، 2‌میلیارد دلار به ترکیه، یک‌میلیارد و 778‌میلیون دلار به امارات‌متحده‌عربی و 624‌میلیون دلار به هند صادر شده‌است.

این گزارش درخصوص اقلام عمده وارداتی در چهار ماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت عمده‌‌‌‌‌‌‌ترین کالاهای وارداتی به ذرت دامی با یک‌میلیارد و 290‌میلیون دلار، گوشی تلفن‌همراه هوشمند با 700‌میلیون دلار، دانه سویا با 647‌میلیون دلار، روغن دانه آفتابگردان با 593‌میلیون دلار و برنج کامل سفید با 584‌میلیون دلار اختصاص داشت. این گزارش درخصوص 5کشور عمده مبدا کالاهای وارداتی به کشور می‌افزاید: در این مدت امارات‌متحده‌عربی با 5‌میلیارد و 818‌میلیون دلار، چین با 5‌میلیارد و 558‌میلیون دلار، ترکیه با 2‌میلیارد و 90‌میلیون دلار، هند با 718‌میلیون دلار و آلمان با 704‌میلیون دلار 5 کشور عمده مبدا واردات کشورمان بوده‌اند. 62‌درصد از وزن و 76‌درصد ارزش کل واردات به کشورمان در چهار ماهه نخست سال‌جاری از 5 کشور عمده فوق بوده‌اند.

این گزارش درخصوص میزان ترانزیت خارجی از کشور در چهار ماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت 4‌میلیون و 783‌هزار‌تن کالا از مسیر ایران ترانزیت شده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل 74/ 1‌درصد کاهش داشته‌است.