خالی‌شدن جاده تلو از دوچرخهسواران
مهدی گوهری، راهنمای گردشگری در دو حوزه با چالش جمعیت سگهای بدون صاحب مواجه شده است؛ یکی از آنها به سفرهای انفرادی و گروهی دوچرخهسواری برمی‌‌‌گردد و دیگری تورهای طبیعتگردی که به عنوان راهنمای گردشگری در آن حضور دارد. او در این زمینه می‌‌‌گوید: « ما جاده خوبی به اسم تلو داشتیم که یکی از مناطق جذاب برای دوچرخهسواران بود، این مسیر اکنون به واسطه حضور سگها عملا بلااستفاده شده است.»
به گفته این راهنمای گردشگری نه‌تنها مسیر تلو بلکه بسیاری از مسیرهای حاشیه شهرها با افزایش جمعیت سگها برای دوچرخهسواران ناامن شده است. او توضیح میدهد: «در دوچرخهسواری طبیعی است که شما سرعتی بیش از پیاده‌روی دارید و همین موضوع سگها را به خود جلب می‌‌‌کند. از سوی دیگر حمله سگ باعث می‌‌‌شود سرعت دوچرخه‌سوار در مسیری که خاکی است بالا برود که احتمال زمین خوردن و آسیب دیدن را افزایش میدهد. همین موضوع سبب شده تا دوچرخهسواران بسیاری از مسیرهایی را که قبلا استفاده می‌‌‌کردند، رها کنند.» او درباره چالش افزایش جمعیت سگها درباره تورهای طبیعتگردی می‌‌‌گوید: «همچنان که ما طرفداران سگها را داریم با جمع بزرگی مواجهیم که نسبت به سگها فوبیا دارند و می‌‌‌‌‌‌ترسند.
همین موضوع دردسرهایی را در تور برای ما ایجاد کرده، در توقفگاه‌ها مسافر می‌‌‌ترسد سوار ماشین شود. در تور اخیر به ماسال گردشگر هراس داشت به واسطه سگها از کلبه‌‌‌اش بیرون بیاید، همین موضوع سبب می‌‌‌شد به عنوان تورلیدر، به جای آنکه حواسم را به مدیریت تور متمرکز کنم مراقب سگها و رفتارهای آنها باشم.» گوهری در تورها بارها تلاش کرده با گردشگران درباره عدم غذادهی دستی به سگها صحبت کند. او می‌‌‌افزاید: «زمانی که به شکل منطقی با افراد صحبت کنید به حرف‌شما گوش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند با این حال ما نیازمند قوانینی درباره این موضوع هستیم.»
علی رشیدی‌‌‌فر، راهنمای گردشگری در تورها بیشتر با چالش سگهای گله مواجه بوده است. او می‌‌‌گوید: «از آنجا که اقامت ما بیشتر در روستاهاست، با موضوع سگهای بدون صاحب مواجه نیستیم ولی کسانی که کوه میروند یا با دوچرخه و موتور سفر و تفریح میروند با این موضوع به شدت درگیر شده‌‌‌اند.» او در عین حال از مشاهده جمعیت بزرگ سگها در جاده‌‌‌ها خبر داده و می‌‌‌افزاید: «بارها در پمپ بنزین و استراحتگاه‌‌‌های مسیر با مقوله غذادهی دستی چه از سوی گردشگران تور یا سایر مسافران مواجه شده‌‌‌ایم که گفت‌‌‌وگو در این زمینه با آنها بی‌فایده بوده است.»
چالشهای مدیریت جمعیت سگها
در این باره که برای مدیریت سگهای بدون صاحب چه باید کرد بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد. چندی پیش در بیرجند همایشی درباره مدیریت سگها برگزار شد و گروهی از استادان دانشگاه و فعالان حقوق حیوانات در آن شرکت کردند. مجتبی طباطبایی یکی از این کارشناسان بود. به گفته او تنها با افزایش رفاه سگها می‌‌‌توان به کاهش جمعیت آنها امیدوار بود. او راه‌‌‌حل را هم در واکسیناسیون و عقیم‌‌‌سازی سگها دانست و گفت: برای تزریق واکسن هاری که به رایگان در اختیار مردم قرار می‌‌‌گیرد دولت بودجه سنگینی پرداخت می‌‌‌کند، با هزینه کردن روی واکسیناسیون و عقیم‌‌‌سازی سگها در واقع احتمال گزش‌‌‌ها کاهش یافته و به این ترتیب بودجه مرتبط نیز قابل تامین است.
هزینه‌‌‌ای که بابت گزیده شدن هر فرد توسط دولت پرداخته می‌‌‌شود، 250 یورو به گفته روزبه بشر، رئیس بخش تحقیقات بیماری هاری انسیتو پاستور است. او در این همایش از 18 میلیون یورو هزینه انجام شده توسط دولت برای حل این مشکل در یک‌سال صحبت کرد و گفت: ما با روند افزایش گزش مواجهیم که به چند دلیل برمی‌‌‌گردد؛ افزایش جمعیت و آگاهی مردم درباره تزریق واکسن و گرایش به غذا دادن به حیوانات و نزدیک شدن به آنها. بشر مسوول ابتلا به هاری 99 درصد از موارد حیوان‌‌‌گزیدگی را سگها دانست و راه‌‌‌حل را در کنترل جمعیت و واکسیناسیون معرفی کرد. او افزود: برنامه واکسیناسیون به شکل موثر در ایران انجام نمی‌‌‌شود.
برخی کارشناسان البته معتقدند در شرایطی که کشور با چالشهای اقتصادی دست و پنجه نرم می‌‌‌کند و از سوی دیگر گردش مالی فراوانی هم که پناهگاه‌‌‌ها و... دارند، عقیم کردن و واکسیناسیون به راحتی نخواهد بود. به عنوان مثال در گزارشی که مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس چندی پیش منتشر کرد آمده است: «آنالیز پیمانکاری فعالیت‌‌‌های کلینیکی نقاهتگاه سگهای بدون صاحب مرکز آرادکوه نشان میدهد تعداد سگهای بلاصاحب این مرکز که روزانه تغذیه می‌شوند با رشدی حدود 10 برابری مواجه بوده.
به این ترتیب شهرداری تهران که تا سال 99 سالانه 100هزار کیلوگرم غذا برای تغذیه روزانه سگهای مرکز هزینه می‌کرده است، با افزایش ظرفیت مرکز در سال 1400 اقدام به تامین 720هزار کیلوگرم غذا برای سگهای مرکز آرادکوه کرده است. این رخداد باعث شده هزینه تغذیه سگهای ولگرد تنها در مرکز آرادکوه از 250میلیون تومان در سال به 2میلیارد و 300میلیون تومان در سال افزایش یابد. این در حالی است که بودجه سالانه تیمار حیات‌‌‌وحش در خطر انقراض در سراسر کشور در سال 1401 توسط سازمان حفاظت محیط زیست تنها یک میلیارد و 800میلیون تومان تعیین شده است!»
در حالی که بین کارشناسان درباره مدیریت سگهای بلاصاحب اختلاف‌‌‌نظر وجود دارد و در شبکه‌‌‌های اجتماعی بحث‌‌‌های فراوانی بین آنها در گرفته است، طبیعتگردی در میدان عمل در حال دست و پنجه نرم کردن با این چالش است. همین موضوع سرعت تصمیم‌‌‌گیری در این زمینه را ضروری می‌‌‌نماید.
